Kalendarz dat

1848

• 

  1.01

  W wileńskim ratuszu odbyła się premiera dwuaktowej opery Stanisława Moniuszki „Halka”. Dziesięć lat później, w Teatrze Wielkim, w Warszawie odbyła się premiera tej samej opery w znanej do dziś wersji czteroaktowej.

• 9.02

  W Zawadyńcach na Podolu urodził się Piotr Chmielowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

• 15.02

  W Brzozowie pod Pszczyną zmarł Władysław Wężyk, literat, podróżnik, uczestnik Powstania Listopadowego, autor „Podróży po starożytnym świecie” – opisu podróży po Egipcie, Turcji, Palestynie, Syrii, Grecji i Włoszech.

• 16.02

  W Paryżu odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina.

• 21.02

  Karol Marks i Fryderyk Engels ogłosili w Londynie „Manifest partii komunistycznej”.

• 22.02

  W Paryżu wybuchła rewolucja lutowa; uważana jest za początek tzw. Wiosny Ludów, która ogarnęła wiele krajów w Europie.

• 20.03

  W Poznaniu polscy działacze ziemiańscy utworzyli Komitet Narodowy Polski.

• 

  29.03

  Adam Mickiewicz wraz z kilkunastoma zwolennikami podpisał w Rzymie akt zawiązania Legionu Polskiego oraz przedstawił „Skład zasad”, czyli zarys demokratycznego programu politycznego dla wolnej Polski.

• 

  6.04

  Władze austriackie zezwoliły Uniwersytetowi Lwowskiemu na prowadzenie wykładów w języku polskim.

• 

  10.04

  Wymarsz Legionu Mickiewicza z Rzymu do Mediolanu.

• 11.04

  Powstanie Poznańskie: polsko-pruska ugoda w Jarosławcu, która przewidywała nadanie częściowej autonomii Wielkiemu Księstwu Poznańskiemu w zamian za ograniczenie na jego obszarze liczebności polskich oddziałów zbrojnych.

• 

  17.04

  Władze austriackie uwłaszczyły chłopów w Galicji.

• 28.04

  Powstanie poznańskie: w bitwie pod Grodziskiem Wielkopolskim polscy kosynierzy przegrali bitwę z Prusakami; w tym samym dniu po walce dwudziestu mieszkańców miasta zostało zamordowanych przez pruskich żołnierzy. 

• 29.04

  Powstanie poznańskie: pruski gen. Friedrich von Colomb, nie czekając na polityczne rozwiązania, zaatakował polski obóz w Książu, który zdobył po zaciętym boju; w walce z przeważającymi siłami pruskimi poległo kilkuset powstańców, razem z dowódcą mjr. Florianem Dąbrowskim.

• 30.04

  Powstanie poznańskie: oddziały Ludwika Mierosławskiego pokonały oddziały pruskie w bitwie pod Miłosławiem.

• 7.05

  W Ostródzie zmarł Gustaw Gizewiusz, duchowny ewangelicki, etnograf, mazurski działacz oświatowy, walczący o język polski w szkolnictwie; wybrany do parlamentu w Berlinie (1848); w 1946 r. na jego cześć Łuczany na Mazurach (niem. Loetzen) nazwano Giżyckiem.

• 2.06

  W Pradze rozpoczął obrady Kongres Słowiański.

• 6.07

  We Wrocławiu zmarł Karol Godula, przedsiębiorca, współtwórca śląskiego przemysłu, właściciel kompleksu kopalń i hut cynku.

• 7.09

  Ustawa sejmu wiedeńskiego ostatecznie likwidująca stosunki poddańcze w Austrii.

• 17.10

  W Ostrołęce urodził się Wiktor Gomulicki, poeta, powieściopisarz, eseista, varsavianista, redaktor wielu warszawskich pism.

• 1.11

  Wiosna Ludów: We Lwowie doszło do walk pomiędzy polską Gwardią Narodową a wojskami austriackimi; na rozkaz gen. Wilhelma Hammersteina miasto zostało ostrzelane przez artylerię, zginęło około 100 jego mieszkańców; w konsekwencji Lwów skapitulował.

• 2.11

  Po zbombardowaniu miasta przez Austriaków skapitulował Lwów.

• 3.11

  W Krakowie ukazał się pierwszy numer konserwatywnego dziennika „Czas”.

• 

  16.11

  W Londynie w Guildhall odbył się ostatni publiczny koncert Fryderyka Chopina, który zagrał na rzecz polskich emigrantów.

• 2.12

  Po abdykacji cesarza Austrii Ferdynanda I władzę w monarchii habsburskiej objął jego bratanek Franciszek Józef I, który panował do 1916 r.