Kalendarz dat

1897

• 

  3.01

  W Lipnie na Ziemi Dobrzyńskiej urodziła się Pola Negri, właściwie Barbara Apolonia Chałupiec, aktorka, gwiazda niemieckiego i amerykańskiego kina niemego; grała m.in. w filmach Maxa Reinhardta i Ernsta Lubitscha.

• 

  11.01

  W Stryju na Podolu urodził się Kazimierz Nowak, podróżnik, reporter, fotograf; w 2000 r. ukazały się jego relacje prasowe z podróży w latach 30. do Afryki pt. „Rowerem i pieszo przez Czarny Ląd”.

• 

  8.02

  W Czchowie w powiecie brzeskim urodził się Stanisław Milski, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z ról w filmach „Tajemnica dzikiego szybu”, „Popiół i diament”, „Szatan z siódmej klasy”, „Gdzie jest generał”.

• 

  16.02

  We Wróblinie na Opolszczyźnie urodził się Jan Cybis – malarz, krytyk sztuki; nazywany „papieżem” kolorystów polskich, współtwórca Komitetu Paryskiego, czyli tzw. kapistów, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych w Sopocie, wychowawca kilku pokoleń malarzy.

• 19.02

  W Łodzi urodziła się Aniela Menkesowa, malarka, graficzka, członek komitetu redakcyjnego czasopisma „Forma”, zamordowana w 1941 roku po wkroczeniu Niemców do Lwowa.

• 

  21.02

  W Zubsuche koło Zakopanego urodził się Franciszek Łukaszczyk, lekarz, pionier radioterapii onkologicznej, współzałożyciel i pierwszy dyrektor Instytutu Radowego.

• 

  22.02

  W Warszawie urodził się Karol Świerczewski, działacz komunistyczny, członek WKP(b); w latach 20. i 30. zajmował eksponowane stanowiska w Armii Czerwonej; w 1936 r. pod pseudonimem „generał Walter” dowodził w Hiszpanii XIV Brygadą Międzynarodową; w czasie II wojny światowej dowódca 2. Armii Wojska Polskiego (1944–1945); od 1946 r. wiceminister obrony narodowej, odpowiedzialny m.in. za represje wobec żołnierzy AK.

• 

  16.03

  W Warszawie urodził się Józef Lange, kolarz torowy, członek drużyny kolarskiej, która na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 1924 roku zdobyła srebrny medal.

• 

  8.04

  W Warszawie urodził się Jan Żabiński, zoolog, fizjolog, organizator i dyrektor Ogrodu Zoologicznego w Warszawie. W czasie II wojny światowej żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; wraz z żoną Antoniną, na terenie ogrodu zoologicznego ukrywał Żydów z warszawskiego getta; uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

• 14.04

  W Warszawie urodził się Bogusław Samborski, aktor.

• 22.05

  W Lipnie koło Włocławka urodził się Stanisław Ossowski, socjolog, teoretyk kultury, metodolog nauk społecznych, estetyk.

• 

  11.06

  W Łodzi urodził się Aleksander Tansman, kompozytor, pianista.

• 

  22.06

  W Jaśle urodził się Henryk Dobrzański, żołnierz Legionów Polskich, major WP, kawalerzysta, olimpijczyk; we wrześniu 1939 r. zastępca dowódcy rezerwowego 110. pułku ułanów Brygady Kawalerii „Wołkowysk”; po kapitulacji Warszawy przedostał się na Kielecczyznę; przyjmując pseudonim „Hubal” utworzył Oddział Wydzielony Wojska Polskiego prowadzący walkę z Niemcami; zginął w kwietniu 1940 r. pod Anielinem.

• 22.07

  W Warszawie rozpoczęła działalność pierwsza stacja pogotowia ratunkowego.

• 

  28.07

  W Krakowie urodził się Henryk Reyman, żołnierz i sportowiec, piłkarz Wisły Kraków i reprezentant Polski. Uczestnik I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej i kampanii 1939; dwukrotny mistrz Polski w piłce nożnej, dwukrotny król strzelców ligi, olimpijczyk (Paryż 1924).

• 

  2.08

  W Krakowie zmarł Adam Asnyk, poeta, dramatopisarz, członek Rządu Narodowego w czasie Powstania Styczniowego; autor m.in. cyklu sonetów „Nad głębiami”, pochowany w Krypcie Zasłużonych na krakowskiej Skałce.

• 

  9.08

  W Jeziornie urodził się Mieczysław Niedzielski, ps. Żywiciel, podpułkownik WP, komendant Obwodu Żoliborz ZWZ-AK (1940–1944); w czasie Powstania Warszawskiego dowodził obroną Żoliborza.

• 

  26.08

  W Warszawie urodził się Bohdan Pniewski, architekt; profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; projektował m.in. hotel Patria w Krynicy, gmachy Sądów Grodzkich w Warszawie, Ministerstwa Komunikacji i Narodowego Banku Polskiego; autor rozbudowy zespołu budynków Sejmu oraz gmachu Teatru Wielkiego.

• 

  5.09

  We wsi Pstrągowa na Podkarpaciu urodził się Kazimierz Iranek-Osmecki, pułkownik WP, w czasie II wojny światowej od 1943 r. szef Oddziału IV (Kwatermistrzowskiego), a od 1944 r. Oddziału II (Informacyjno-Wywiadowczego) Komendy Głównej Armii Krajowej.

• 12.09

  W Paryżu urodziła się Irene Joliot-Curie, córka Marii Skłodowskiej-Curie; fizyk, chemik; prowadziła badania z zakresu promieniotwórczości i reakcji jądrowych. W 1935 r. wspólnie z mężem Frederikiem Joliot-Curie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.

• 

  16.09

  W Łańcucie urodził się Wacław Kuchar, sportowiec, olimpijczyk, oficer WP; uczestnik wojny polsko-ukraińskiej, a także wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.

• 

  19.09

  W Pawłowie koło Lwowa zmarł Kornel Ujejski, poeta.

• 7.10

  W Wilnie założono Powszechny Żydowski Związek Robotniczy na Litwie, w Polsce i w Rosji (Bund).

• 28.10

  Urodził się Karol Maleczyński, historyk – mediewista, badacz dziejów Śląska, tłumacz, przed II wojną światową – profesor Uniwersytetu Lwowskiego, po wojnie – Wrocławskiego.

• 

  29.10

  W Rheydt urodził się Joseph Goebbels, niemiecki zbrodniarz wojenny, od 1924 r. w NSDAP, gauleiter Berlina, minister propagandy III Rzeszy, jeden z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera.

• 

  16.11

  W Kluczkowicach koło Puław urodził się Mieczysław Lepecki, żołnierz Legionów Polskich, adiutant marszałka Józefa Piłsudskiego w latach 1930–1935; pisarz, podróżnik, autor wspomnień.

• 

  23.11

  W Małachowie-Gustawowie pod Włoszczową urodził się Władysław Liniarski, pułkownik WP, komendant białostockiego Okręgu ZWZ-AK (1940–1945), a następnie na terenie tego okręgu dowódca Armii Krajowej Obywatelskiej; aresztowany w 1945 r. przez UB, skazany na karę śmierci, wyrok zamieniony na 10 lat więzienia.

• 28.11

  Cesarz Franciszek Józef I zdymisjonował hrabiego Kazimierza Badeniego ze stanowiska austriackiego premiera; Badeni funkcję prezesa Rady Ministrów sprawował w Wiedniu od września 1895 r.

• 8.12

  Urodziła się Janina Kirtiklisowa, polska polityczka, posłanka z obozu piłsudczykowskiego, później działaczka kobieca, a po wojnie członkini PPS.

• 

  14.12

  Urodził się Stanisław Ostoja-Chrostowski, malarz i grafik specjalizujący się w drzeworycie, specjalista od grafiki użytkowej.

• 

  17.12

  W Płocku urodził się Władysław Broniewski, poeta, tłumacz; żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; współautor biuletynu poetyckiego „Trzy salwy” (1925), będącego manifestem rewolucyjnej poezji; sekretarz redakcji „Wiadomości Literackich”; w latach 30. zaangażowany m.in. w wydawanie komunizującego „Miesięcznika Literackiego”, trafił do więzienia; w czasie II wojny światowej więzień NKWD, następnie w szeregach armii gen. Władysława Andersa; w 1945 r. powrócił do Polski, włączając się w oficjalny nurt życia literackiego; autor utworów „Zagłębie Dąbrowskie”, „Elegia na śmierć Ludwika Waryńskiego”, „Bagnet na broń”, a także poematu „Słowo o Stalinie”.