Kalendarz historyczny
9 grudnia
-
Lech Wałęsa - jako kandydat obozu solidarnościowego - wygrał ze Stanisławem Tymińskim (mieszkającym w Peru przedsiębiorcą) w II turze wyborów prezydenckich. Zdobył 74,25 proc. głosów.
-
W Warszawie zmarł Ireneusz Iredyński, pisarz, dramaturg.
-
Erupcja ropy i gazu ziemnego w Karlinie (Zachodniopomorskie), której efektem był pożar szybu naftowego. Przez 32 dni ponad 1000 osób walczyło z żywiołem. Tamtejsze złoża ropy naftowej okazały się mniejsze niż oczekiwano.
-
W Warszawie zmarł Władysław Ślesicki, reżyser oraz scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych, m.in. „W pustyni i w puszczy” (1973).
-
Zmarł Ryszard Reiff, w grudniu 1981 r. jedyny członek rady Państwa, który odmówił podpisania dekretu o wprowadzenia stanu wojennego. Był współzałożycielem Stowarzyszenia „Pax” i w czasach PRL reprezentował je w Sejmie. Po upadku komunizmu został senatorem z listy Komitetu Obywatelskiego Solidarność (1989–1991) i przewodniczył Związkowi Sybiraków (do 2006 r).
-
Zmarła Józefina Pellegrini, aktorka, piosenkarka i wróżka, występowała w warszawskich teatrach.
-
Rada Języka Polskiego przyjęła uchwałę, zgodnie z którą imiesłowy przymiotnikowe z partykułą „nie” piszemy zawsze łącznie.
-
Premiera filmu „Dwa księżyce” w reżyserii Andrzeja Barańskiego.
-
Na zaproszenie prezydenta Francois Mitteranda Lech Wałęsa rozpoczął wizytę we Francji, towarzyszyli mu Bronisław Geremek i Andrzej Wielowieyski; była to pierwsza zagraniczna wizyta Wałęsy od 1981 r.
-
Zmarł Leszek Prorok, prozaik, eseista, autor utworów scenicznych, powieści i opowiadań.
-
Premiera pierwszego odcinka brytyjskiego serialu „Coronation Street”. To najdłużej nadawany w Wielkiej Brytanii serial telewizyjny.
-
Premiera filmu „Dwie godziny” w reżyserii Stanisława Wohla i Józefa Wyszomirskiego.
-
W Łodzi w czasie ogólnopolskiego zjazdu działaczy harcerskich podjęto decyzję o reaktywowaniu rozwiązanego w 1950 r. Związku Harcerstwa Polskiego; przewodniczącym Rady Naczelnej ZHP został Aleksander Kamiński.
-
Po pięciu latach funkcjonowania pod nazwą „Sekcja Piłki Nożnej Głównego Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu” Polski Związek Piłki Nożnej powrócił do swojej tradycyjnej, używanej od 1919 roku nazwy.
-
W Warszawie w gruzach domu przy ul. Nowolipki odnaleziono część archiwum Emanuela Ringelbluma – Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego; w 1999 r. zostało ono wpisane przez UNESCO na Listę „Pamięć Świata”, gromadzącą najważniejsze dokumenty, jakie przechowała ludzkość.
-
Przed amerykańskim trybunałem w Norymberdze rozpoczął się tzw. proces lekarzy. Wśród ponad dwudziestu członków nazistowskich służb medycznych, którzy zasiedli na ławie oskarżonych był m.in. dr Karl Brandt – Główny Komisarz do spraw Zdrowia i Higieny Rzeszy.
-
Prezydent RP Władysław Raczkiewicz podpisał dekret o powołaniu Rady Narodowej.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Strug, właściwie Tadeusz Gałecki, pisarz, publicysta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.
-
W Papowie Biskupim na Pomorzu urodziła się Irena Santor, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek, wykonawczyni takich przebojów jak „Embarras”, „Maleńki znak”, „Jak przygoda to tylko w Warszawie”.
-
Na terenach Rzeczpospolitej Polskiej przeprowadzony został drugi Powszechny Spis Ludności.
-
Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta RP Gabriela Narutowicza.
-
Ignacy Jan Paderewski ustąpił z funkcji premiera.
-
Rozporządzenie niemieckiego gubernatora gen. Hansa von Beselera o utworzeniu na okupowanych terenach zaboru rosyjskiego Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, emitującej marki polskie. W niepodległej Polsce marka pozostawała prawnym środkiem płatniczym do wprowadzenia złotego w 1924 r.
-
Urodził się Ferdynand Machay, ksiądz katolicki zamordowany w niemieckim obozie w Nowym Wiśniczu krótko po rozpoczęciu wojny. Od 2004 r. jest kandydatem na ołtarze (proces beatyfikacyjny rozpoczął bp Wiktor Skworc). Machay został aresztowany przez władze niemieckie we wrześniu 1939 r. w tarnowskim szpitalu, gdzie posługiwał jako kapelan. Kilka miesięcy później, po ucieczce jednego z więźniów obozu w Nowym Wiśniczu, znalazł się w grupie osób zabitych przez Niemców.
-
W Warszawie urodził się Stefan Żółkiewski, pisarz, teoretyk i historyk literatury, krytyk literacki, współzałożyciel Polskiej Partii Robotniczej.
-
Parlament francuski uchwalił ustawę o rozdziale kościoła od państwa.
-
Urodził się Dalton Trumbo, amerykański, reżyser, pisarz i scenarzysta, dwukrotny laureat Oscara; w 1947 r., powołując się na V poprawkę do Konstytucji USA, odmówił odpowiedzi na pytanie o przynależność do partii komunistycznej. W 1950 roku został z tego powodu skazany na rok więzienia, po opuszczeniu którego przez wiele lat nie mógł publikować pod własnym nazwiskiem.
-
We Lwowie urodził się Adam Królikiewicz, major WP, komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. oraz kampanii polskiej 1939 r.; jeździec, brązowy medalista olimpijski (1924) w indywidualnym konkursie skoków.
-
Zmarł Ludwik Dmuszewski, aktor, śpiewak, reżyser i dziennikarz.
-
W Offenbach k. Frankfurtu n/Menem zmarł urodzony na Podolu Jakub Frank, przywódca oraz twórca żydowskiej sekty frankistów, cadyk, mistyk, samozwańczy prorok, astrolog i alchemik.
-
Sejm Czteroletni powołał Niezależną Deputację Spraw Zagranicznych, która zastąpiła uzależniony od Rosji Departament Interesów Cudzoziemskich Rady Nieustającej.
-
Zmarł Jan Baptysta Cocchi, pochodzący z Włoch architekt, który w uznaniu swych dokonań został uznany za toruńskiego mieszczanina i wybrany tam na rajcę. Zaprojektował m.in. pałace biskupie w Płocku i Włocławku, kościół w Brdowie, zaś w Toruniu kilka patrycjuszowskich pałaców w okolicy rynku. Nadał też barokowy wystrój salom tamtejszego ratusza.
-
W Rzymie zmarł papież Klemens IX (1667–1669).
-
W Sztokholmie urodził się Gustaw II Adolf z dynastii Wazów; król Szwecji w latach 1611–1632, twórca potęgi militarnej państwa szwedzkiego.
-
Urodził się Krzysztof Arciszewski, organizator polskich wojsk artyleryjskich, admirał i wódz Holendrów w Brazylii.
-
W Znojmie w Czechach zmarł Zygmunt Luksemburczyk, król Czech, Węgier, Włoch i Niemiec, cesarz od 1437 r.
-
W Nieszawie zawarto rozejm polsko-krzyżacki, kończący wojnę z zakonem. Rozpoczęte rokowania doprowadziły dwa miesiące później do zawarcia I pokoju toruńskiego.