Mamy skłonność do widzenia przeszłości - czarno-biało. Chciałabym zaburzyć proste podziały - powiedziała PAP dziennikarka Weronika Kostyrko, autorka książki "Róża Luksemburg. Domem moim jest cały świat". Dodała, że nie mamy w historii tylko patriotów i zdrajców.
Koniec dwudniowego Szczytu Maltańskiego, spotkania rządzącego Związkiem Radzieckim Michaiła Gorbaczowa z prezydentem USA Georgem Bushem. Choć nie zapadły żadne decyzje, spotkanie przeszło do historii jako symboliczny koniec Zimnej Wojny.
Zawarta została umowa, która zainicjowała powstanie teatru stanisławowskiego w Warszawie. Z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim zawarli ją Carlo Tomatis, włoski awanturnik i przyjaciel Casanovy oraz warszawski kupiec Kazimierz Czenpiński. Zobowiązali się sprowadzić i zainstalować w Warszawie komedię francuską i włoską operę komiczną z baletem. Pierwsze przedstawienia komediowe zostały wystawione już w maju 1765, a baletowe kilka miesięcy później.
Otwarto Muzeum Ognia w Żorach, którego ekspozycja opowiada o dziejach związków ludzkości z żywiołem ognia.
W Zakopanem zmarł Władysław Trebunia-Tutka, artysta plastyk, malarz, muzyk, członek zespołu folkowego Trebunie-Tutki.
Zmarł Marek Stachowski, kompozytor i rektor Akademii Muzycznej w Krakowie, laureat wielu konkursów kompozytorskich.
W Japonii odbyła się premiera pierwszej konsoli do gier wideo PlayStation.
Powstała Federacja Rodzin Katyńskich, której celem jest m.in. upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej.
We Wrocławiu powołano działającą jawnie Regionalną Komisję Wykonawczą „Solidarność” Dolnego Śląska – jej przewodniczącym został Władysław Frasyniuk.
W Krakowie brutalnie pobity został związany z Solidarnością ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski.
Uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowie rozpoczęli trwający dwa tygodnie strajk okupacyjny w obronie krzyży, które usunięto z klas na polecenie dyrekcji.
Katastrofa w Bhopalu. Awaria w fabryce pestycydów spowodowała wydostanie się do atmosfery trującego gazu. Według oficjalnych danych śmierć poniosło prawie 4 tys. osób. Prawdopodobnie jednak zmarłych było pięć razy więcej, a 120 tys. osób doznało szkód na zdrowiu. Właściciel fabryki zrzucił odpowiedzialność za awarię na sabotaż.
W Radomiu rozpoczęło się nadzwyczajne posiedzenie rozszerzonego Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, w czasie którego ponownie przedstawiono listę związkowych żądań: zaprzestanie represji, przyjęcie ustawy o związkach zawodowych, demokratyczne wybory do rad narodowych, utworzenie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i dostęp do środków masowego przekazu.
W Orsay pod Paryżem zmarł Oswald Mosley, angielski polityk, założyciel i lider Brytyjskiej Unii Faszystów (1932–1940); w 1940 r. internowany przez władze brytyjskie.
Prezydent USA Jimmy Carter w depeszy do przywódcy ZSRS Leonida Breżniewa zażądał, by Polska mogła samodzielnie rozwiązać swoje trudności i ostrzegł przed skutkami użycia siły przez ZSRS przeciw Polsce.
Zmarł Zbigniew Mitzner, dziennikarz, satyryk i publicysta.
Ośmiu członków załogi zginęło w pożarze okrętu podwodnego ORP „Sęp”.
Zmarł Stefan Bartik, aktor filmowy i teatralny, występował na wielu scenach, w Rzeszowie, Krakowie, Łodzi i Tarnowie.
W Zagórzu, osiedlu na obrzeżach Sosnowca, goszczący w tamtejszej kopalni na uroczystościach barbórkowych Władysław Gomułka o mało nie padł ofiarą zamachu. Mina domowej roboty wybuchła przy ulicy, którą przejeżdżała kolumna samochodów z Gomułką i innymi ważnymi gośćmi. Przypadek sprawił, że sam I sekretarz PZPR znajdował się akurat w innym miejscu, jednak dwie osoby - pewien górnik i dziewczynka - zostały ranne. W śledztwie okazało się, że sprawcą zamachu jest mieszkający w Zagórzu Stanisław Jaros, który dwa lata wcześniej - gdy w Zagórzu Gomułka gościł razem z Nikitą Chruszczowem - podjął już podobną próbę. Jaros chciał wyjechać na Zachód, a zamach miał mu pomóc w staraniach o uzyskanie statusu uchodźcy politycznego. Po krótkim procesie za zamkniętymi drzwiami sąd skazał Jarosa na śmierć, a w styczniu 1963 r. został powieszony.
W Fayetteville w Karolinie Północnej urodziła się Julianne Moore, amerykańska aktorka, wystąpiła w filmach „Boogie Nights”, „Big Lebowski”, „Magnolia”, „Kroniki portowe”, „Hannibal”, „Daleko od nieba”, „Godziny”, „Samotny mężczyzna”, „Wszystko w porządku”, „Mapy gwiazd” – Złota Palma dla najlepszej aktorki (2014) oraz „Still Alice” – Oscar dla najlepszej aktorki (2015).
Zmarł Jakub Kania, polski poeta i pisarz ludowy, działacz oświatowy i narodowy.
W Skaryszewie urodziła się Ewa Kopacz, lekarka, polityk; od listopada 2014 r. do stycznia 2016 r. p.o. przewodniczącej Platformy Obywatelskiej; posłanka na Sejm od 2001 r.; minister zdrowia (2007–2011); w latach 2011–2014 marszałek Sejmu; premier RP od września 2014 r. do listopada 2015 r.; eurodeputowana od 2019 r.
W Krakowie rozpoczął działalność Teatr Ludowy.
Przeprowadzony został pierwszy po II wojnie światowej spis powszechny ludności w Polsce. Liczba mieszkańców wynosiła 25 milionów. 61 proc. z nich mieszkało na wsi.
W Warszawie rozpoczął się pokazowy proces III Zarządu Głównego WiN oraz działaczy Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej.
W Warszawie rozstrzelany został przez Niemców Stefan Bryła, inżynier, pionier spawalnictwa w budownictwie; autor m.in. konstrukcji pierwszego na świecie mostu drogowego spawanego na rzece Słudwi koło Łowicza oraz wieżowca Prudential w Warszawie.
Premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski mianował Cyryla Ratajskiego Delegatem Rządu RP na Generalne Gubernatorstwo; a następnie na cały kraj.
Urodził się Jerzy Górzański, poeta, prozaik, felietonista, autor słuchowisk radiowych.
W Paryżu urodził się Jean-Luc Godard, reżyser, współtwórca francuskiej Nowej Fali; autor filmów „Do utraty tchu”, „Pogarda”, „Amatorski gang”, „Męski-żeński”, „Kobieta jest kobietą”, „Kobieta zamężna”, „Chinka”, „Szalony Piotruś”, „Alphaville”, „Weekend”, „Pożegnanie z językiem”; w 2010 r. nagrodzony honorowym Oscarem.
W Czarnkowie urodził się Adam Słodowy, autor popularnego w latach 60. i 70. programu telewizyjnego dla młodzieży „Zrób to sam”.
W Cagnes-sur-Mer zmarł Auguste Renoir, malarz, rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych impresjonistów.
W Poznaniu rozpoczął obrady Polski Sejm Dzielnicowy.
W Żywcu urodził się Wilhelm Brasse, były więzień KL Auschwitz, fotograf, który wykonywał obozowe zdjęcia więźniów.
W Kijowie urodził się Jan Grudziński, kapitan polskiej Marynarki Wojennej; ostatni dowódca okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.
W Warszawie utworzono Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.
We Lwowie urodził się Kazimierz Wajda, aktor, w radiowej audycji „Wesoła lwowska fala” występował jako „Szczepko” w duecie z Henrykiem Vogelfangerem – „Tońko”; obaj aktorzy zagrali w filmach „Włóczęgi”, „Będzie lepiej” i „Serce batiara”.
Urodził się Bolesław Szabelski, kompozytor, organista i pedagog związany z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Katowicach.
Urodził się Aleksander Hertz, socjolog, pisarz, od 1940 r. mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Autor prac „Żydzi w kulturze polskiej”, „Klasycy socjologii”, „Wyznania starego człowieka”.
W Warszawie urodził się Tadeusz Olsza, aktor, piosenkarz, tancerz; występował w kabaretach, teatrach rewiowych, m.in. w Qui Pro Quo, Morskim Oku i Cyruliku Warszawskim; zagrał w filmach „Uwiedziona” i „Jego wielka miłość”.
Na Samoa zmarł Robert Louis Stevenson, pisarz, autor powieści „Wyspa skarbów”, „Porwany za młodu”.
W Wierzchni Dolnej na Ukrainie urodził się Adam Skwarczyński, żołnierz Legionów Polskich, POW, polityk, publicysta, ideolog obozu piłsudczykowskiego.
W Kuestrin, obecnie Kostrzyn nad Odrą, urodził się Fedor von Bock, niemiecki feldmarszałek, dowódca wojsk zajmujących w 1938 r. Austrię; w kampanii polskiej 1939 r. dowodził Grupą Armii „Nord”; w 1940 r. w wojnie przeciwko Francji stał na czele Grupy Armii „B”; w czasie agresji na Związek Sowiecki w 1941 r. dowódca Grupy Armii „Mitte”.
W Berdyczowie urodził się Józef Konrad Korzeniowski, znany jako Joseph Conrad, pisarz, autor „Jądra ciemności”, „Lorda Jima”, „Tajfunu”, „Nostromo” oraz „Smugi cienia”.
Urodził się Stanisław Masłowski, malarz realistyczny, autor scen rodzajowych i pejzaży.
Powstanie Listopadowe: W Warszawie powstał Rząd Tymczasowy, na czele którego stanął książę Adam Jerzy Czartoryski; naczelne dowództwo nad wojskiem polskim objął gen. Józef Chłopicki.
Pod Hohenlinden w Bawarii francuski gen. Jean-Victor Moreau na czele Armii Renu pokonał austriackie wojska arcyksięcia Jana.
W Radziejowicach urodził się Augustyn Michał Stefan Radziejowski, kardynał, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1688–1705).
Jakie były przyczyny upadku komunizmu jesienią 1989 r. w Europie Wschodniej?
1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.
Zobacz rocznicę