> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

3 GRUDNIA

  • 1989 / 35 lat
    Szczyt Maltański, spotkanie Michaiła Gorbaczowa i George`a Busha 2-3 grudnia 1989, fot. Wikipedia

    Koniec dwudniowego Szczytu Maltańskiego, spotkania rządzącego Związkiem Radzieckim Michaiła Gorbaczowa z prezydentem USA Georgem Bushem. Choć nie zapadły żadne decyzje, spotkanie przeszło do historii jako symboliczny koniec Zimnej Wojny.

  • 1764 / 260 lat
    Stara pomarańczarnia, w której mieścił się Teatr stanisławowski, fot. PAP/J. Baranowski

    Zawarta została umowa, która zainicjowała powstanie teatru stanisławowskiego w Warszawie. Z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim zawarli ją Carlo Tomatis, włoski awanturnik i przyjaciel Casanovy oraz warszawski kupiec Kazimierz Czenpiński. Zobowiązali się sprowadzić i zainstalować w Warszawie komedię francuską i włoską operę komiczną z baletem. Pierwsze przedstawienia komediowe zostały wystawione już w maju 1765, a baletowe kilka miesięcy później.

  • 2014 / 10 lat

    Otwarto Muzeum Ognia w Żorach, którego ekspozycja opowiada o dziejach związków ludzkości z żywiołem ognia.

  • 2012 / 12 lat
    Władysław Trebunia-Tutka. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Zakopanem zmarł Władysław Trebunia-Tutka, artysta plastyk, malarz, muzyk, członek zespołu folkowego Trebunie-Tutki.

  • 2004 / 20 lat

    Zmarł Marek Stachowski, kompozytor i rektor Akademii Muzycznej w Krakowie, laureat wielu konkursów kompozytorskich.

  • 1994 / 30 lat

    W Japonii odbyła się premiera pierwszej konsoli do gier wideo PlayStation.

  • 1992 / 32 lata
    Wizyta w Polsce na zaproszenie Federacji Rodzin Katyńskich doradcy politycznego prezydenta Rosji Borysa Jelcyna Siergieja Stankiewicza (2L). Złożenie kwiatów w Dolince Katyńskiej na Powązkach, na zdjęciu m.in.: ekspert z administracji prezydenta Rosji Borysa Jelcyna Piotr Romanow (1L), przewodniczący Stowarzyszenia Rodzina Katyńska (Federacja Rodzin Katyńskich) w Warszawie Jędrzej Tucholski (3L), wiceprezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska Bożena Łojek (2P). Warszawa, 19.01.1993. Fot. PAP/T. Walczak

    Powstała Federacja Rodzin Katyńskich, której celem jest m.in. upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej.

  • 1987 / 37 lat
    Władysław Frasyniuk. Fot.PAP/J.Uklejewski

    We Wrocławiu powołano działającą jawnie Regionalną Komisję Wykonawczą „Solidarność” Dolnego Śląska – jej przewodniczącym został Władysław Frasyniuk.

  • 1985 / 39 lat
    Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Fot. PAP/J.Bednarczyk

    W Krakowie brutalnie pobity został związany z Solidarnością ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

  • 1984 / 40 lat

    Uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowie rozpoczęli trwający dwa tygodnie strajk okupacyjny w obronie krzyży, które usunięto z klas na polecenie dyrekcji.

  • 1984 / 40 lat
    Demonstracja dla upamiętnienia ofiar katastrofy w Bhopalu, fot. PAP/EPA/S. Gupta

    Katastrofa w Bhopalu. Awaria w fabryce pestycydów spowodowała wydostanie się do atmosfery trującego gazu. Według oficjalnych danych śmierć poniosło prawie 4 tys. osób. Prawdopodobnie jednak zmarłych było pięć razy więcej, a 120 tys. osób doznało szkód na zdrowiu. Właściciel fabryki zrzucił odpowiedzialność za awarię na sabotaż.

  • 1981 / 43 lata
    Solidarność. Fot. PAP/CAF/M. Broniarek

    W Radomiu rozpoczęło się nadzwyczajne posiedzenie rozszerzonego Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, w czasie którego ponownie przedstawiono listę związkowych żądań: zaprzestanie represji, przyjęcie ustawy o związkach zawodowych, demokratyczne wybory do rad narodowych, utworzenie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i dostęp do środków masowego przekazu.

  • 1980 / 44 lata

    W Orsay pod Paryżem zmarł Oswald Mosley, angielski polityk, założyciel i lider Brytyjskiej Unii Faszystów (1932–1940); w 1940 r. internowany przez władze brytyjskie.

  • 1980 / 44 lata

    Prezydent USA Jimmy Carter w depeszy do przywódcy ZSRS Leonida Breżniewa zażądał, by Polska mogła samodzielnie rozwiązać swoje trudności i ostrzegł przed skutkami użycia siły przez ZSRS przeciw Polsce.

  • 1968 / 56 lat

    Zmarł Zbigniew Mitzner, dziennikarz, satyryk i publicysta.

  • 1964 / 60 lat

    Ośmiu członków załogi zginęło w pożarze okrętu podwodnego ORP „Sęp”.

  • 1964 / 60 lat

    Zmarł Stefan Bartik, aktor filmowy i teatralny, występował na wielu scenach, w Rzeszowie, Krakowie, Łodzi i Tarnowie.

  • 1961 / 63 lata
    Władysław Gomułka przyjmuje życzenia od górników, fot. PAP/A. Czarnogórski

    W Zagórzu, osiedlu na obrzeżach Sosnowca, goszczący w tamtejszej kopalni na uroczystościach barbórkowych Władysław Gomułka o mało nie padł ofiarą zamachu. Mina domowej roboty wybuchła przy ulicy, którą przejeżdżała kolumna samochodów z Gomułką i innymi ważnymi gośćmi. Przypadek sprawił, że sam I sekretarz PZPR znajdował się akurat w innym miejscu, jednak dwie osoby - pewien górnik i dziewczynka - zostały ranne. W śledztwie okazało się, że sprawcą zamachu jest mieszkający w Zagórzu Stanisław Jaros, który dwa lata wcześniej - gdy w Zagórzu Gomułka gościł razem z Nikitą Chruszczowem - podjął już podobną próbę. Jaros chciał wyjechać na Zachód, a zamach miał mu pomóc w staraniach o uzyskanie statusu uchodźcy politycznego. Po krótkim procesie za zamkniętymi drzwiami sąd skazał Jarosa na śmierć, a w styczniu 1963 r. został powieszony.

  • 1960 / 64 lata

    W Fayetteville w Karolinie Północnej urodziła się Julianne Moore, amerykańska aktorka, wystąpiła w filmach „Boogie Nights”, „Big Lebowski”, „Magnolia”, „Kroniki portowe”, „Hannibal”, „Daleko od nieba”, „Godziny”, „Samotny mężczyzna”, „Wszystko w porządku”, „Mapy gwiazd” – Złota Palma dla najlepszej aktorki (2014) oraz „Still Alice” – Oscar dla najlepszej aktorki (2015).

  • 1957 / 67 lat

    Zmarł Jakub Kania, polski poeta i pisarz ludowy, działacz oświatowy i narodowy.

  • 1956 / 68 lat

    W Skaryszewie urodziła się Ewa Kopacz, lekarka, polityk; od listopada 2014 r. do stycznia 2016 r. p.o. przewodniczącej Platformy Obywatelskiej; posłanka na Sejm od 2001 r.; minister zdrowia (2007–2011); w latach 2011–2014 marszałek Sejmu; premier RP od września 2014 r. do listopada 2015 r.; eurodeputowana od 2019 r.

  • 1955 / 69 lat

    W Krakowie rozpoczął działalność Teatr Ludowy.

  • 1950 / 74 lata
    Dzieci z mazowieckiej wsi. 1949.03. Fot. PAP

    Przeprowadzony został pierwszy po II wojnie światowej spis powszechny ludności w Polsce. Liczba mieszkańców wynosiła 25 milionów. 61 proc. z nich mieszkało na wsi.

  • 1947 / 77 lat
    Proces pokazowy członków Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej i III Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – na ławie oskarżonych w pierwszym rzędzie od lewej Adam Obarski, Halina Sosnowska, Stanisław Sędziak. 12.1947. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie rozpoczął się pokazowy proces III Zarządu Głównego WiN oraz działaczy Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej.

  • 1943 / 81 lat
    Prof. Stefan Bryła. Fot. NAC

    W Warszawie rozstrzelany został przez Niemców Stefan Bryła, inżynier, pionier spawalnictwa w budownictwie; autor m.in. konstrukcji pierwszego na świecie mostu drogowego spawanego na rzece Słudwi koło Łowicza oraz wieżowca Prudential w Warszawie.

  • 1940 / 84 lata
    Cyryl Ratajski. Fot. NAC

    Premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski mianował Cyryla Ratajskiego Delegatem Rządu RP na Generalne Gubernatorstwo; a następnie na cały kraj.

  • 1938 / 86 lat

    Urodził się Jerzy Górzański, poeta, prozaik, felietonista, autor słuchowisk radiowych.

  • 1930 / 94 lata

    W Paryżu urodził się Jean-Luc Godard, reżyser, współtwórca francuskiej Nowej Fali; autor filmów „Do utraty tchu”, „Pogarda”, „Amatorski gang”, „Męski-żeński”, „Kobieta jest kobietą”, „Kobieta zamężna”, „Chinka”, „Szalony Piotruś”, „Alphaville”, „Weekend”, „Pożegnanie z językiem”; w 2010 r. nagrodzony honorowym Oscarem.

  • 1923 / 101 lat
    Adam Słodowy. Fot. PAP/J. Morek

    W Czarnkowie urodził się Adam Słodowy, autor popularnego w latach 60. i 70. programu telewizyjnego dla młodzieży „Zrób to sam”.

  • 1919 / 105 lat

    W Cagnes-sur-Mer zmarł Auguste Renoir, malarz, rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych impresjonistów.

  • 1918 / 106 lat
    Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Źródło: CBN Polona

    W Poznaniu rozpoczął obrady Polski Sejm Dzielnicowy.

  • 1917 / 107 lat
    Wilhelm Brasse. Fot. PAP/A. Wiktor

    W Żywcu urodził się Wilhelm Brasse, były więzień KL Auschwitz, fotograf, który wykonywał obozowe zdjęcia więźniów.

  • 1907 / 117 lat
    Jan Grudziński. Źródło: Wikimedia Commons

    W Kijowie urodził się Jan Grudziński, kapitan polskiej Marynarki Wojennej; ostatni dowódca okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.

  • 1906 / 118 lat

    W Warszawie utworzono Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.

  • 1905 / 119 lat
    Kazimierz Wajda - Szczepko. Źródło: NAC

    We Lwowie urodził się Kazimierz Wajda, aktor, w radiowej audycji „Wesoła lwowska fala” występował jako „Szczepko” w duecie z Henrykiem Vogelfangerem – „Tońko”; obaj aktorzy zagrali w filmach „Włóczęgi”, „Będzie lepiej” i „Serce batiara”.

  • 1896 / 128 lat

    Urodził się Bolesław Szabelski, kompozytor, organista i pedagog związany z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Katowicach.

  • 1895 / 129 lat

    Urodził się Aleksander Hertz, socjolog, pisarz, od 1940 r. mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Autor prac „Żydzi w kulturze polskiej”, „Klasycy socjologii”, „Wyznania starego człowieka”.

  • 1895 / 129 lat
    Tadeusz Olsza. Fot. NAC

    W Warszawie urodził się Tadeusz Olsza, aktor, piosenkarz, tancerz; występował w kabaretach, teatrach rewiowych, m.in. w Qui Pro Quo, Morskim Oku i Cyruliku Warszawskim; zagrał w filmach „Uwiedziona” i „Jego wielka miłość”.

  • 1894 / 130 lat

    Na Samoa zmarł Robert Louis Stevenson, pisarz, autor powieści „Wyspa skarbów”, „Porwany za młodu”.

  • 1886 / 138 lat

    W Wierzchni Dolnej na Ukrainie urodził się Adam Skwarczyński, żołnierz Legionów Polskich, POW, polityk, publicysta, ideolog obozu piłsudczykowskiego.

  • 1880 / 144 lata

    W Kuestrin, obecnie Kostrzyn nad Odrą, urodził się Fedor von Bock, niemiecki feldmarszałek, dowódca wojsk zajmujących w 1938 r. Austrię; w kampanii polskiej 1939 r. dowodził Grupą Armii „Nord”; w 1940 r. w wojnie przeciwko Francji stał na czele Grupy Armii „B”; w czasie agresji na Związek Sowiecki w 1941 r. dowódca Grupy Armii „Mitte”.

  • 1857 / 167 lat
    Joseph Conrad. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Berdyczowie urodził się Józef Konrad Korzeniowski, znany jako Joseph Conrad, pisarz, autor „Jądra ciemności”, „Lorda Jima”, „Tajfunu”, „Nostromo” oraz „Smugi cienia”.

  • 1853 / 171 lat

    Urodził się Stanisław Masłowski, malarz realistyczny, autor scen rodzajowych i pejzaży.

  • 1830 / 194 lata
    Adam Jerzy Czartoryski. Źródło: CBN Polona

    Powstanie Listopadowe: W Warszawie powstał Rząd Tymczasowy, na czele którego stanął książę Adam Jerzy Czartoryski; naczelne dowództwo nad wojskiem polskim objął gen. Józef Chłopicki.

  • 1800 / 224 lata

    Pod Hohenlinden w Bawarii francuski gen. Jean-Victor Moreau na czele Armii Renu pokonał austriackie wojska arcyksięcia Jana.

  • 1645 / 379 lat

    W Radziejowicach urodził się Augustyn Michał Stefan Radziejowski, kardynał, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1688–1705).

sonda

Jakie były przyczyny upadku komunizmu jesienią 1989 r. w Europie Wschodniej?

Wybory

Newsletter

Rocznica

  • 1.08.1944

    Powstanie Warszawskie - 80. rocznica

    1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.

    Zobacz rocznicę
MKiDN
  • Instytut Pamięci Narodowej
  • Wojskowe Biuro Historyczne
  • Ministerstwo Edukacji Narodowej
  • Narodowe Archiwum Cyfrowe
  • Ośrodek Karta
  • Biblioteka narodowa
  • Żydowski Instytut Historyczny
  • Ośrodek pamięć i Przyszłość
  • Polski Instytut Sztuki Filmowej
  • Filmoteka Szkolna
  • Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą  POLONIKA
  • Archiwum Akt Nowych

  • Muzeum Powstania Warszawskiego
  • Magazyn Historyczny Mówią wieki