Kalendarz historyczny
20 marca
-
W Paryżu zmarł Ferdynand Foch, marszałek Francji, w czasie I wojny światowej naczelny dowódca sił sprzymierzonych (1918), sojusznik niepodległego państwa polskiego; w 1923 r. mianowany dekretem prezydenta RP marszałkiem Polski.
-
Sejm uchwalił wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu ministra skarbu Gabriela Czechowicza; zarzuty dotyczyły m.in. przekazania z budżetu państwa do dyspozycji premiera Józefa Piłsudskiego 8 mln zł, które przeznaczono na akcję wyborczą BBWR.
-
W Wołominie zmarła Daria Lipińska-Nałęcz, historyk, archiwistka, specjalistka w zakresie historii Polski XIX i XX wieku. W latach 1996–2006 pełniła urząd Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, a w latach 1997–2007 przewodniczyła Polskiemu Komitetowi Programu UNESCO Pamięć Świata.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Wróblewski „Ibis”, dziennikarz, krytyk i publicysta, związany z „Życiem Warszawy” i Polskim Radiem, autor rubryki „Byki i byczki” i audycji „Piórkiem Ibisa”.
-
W Krakowie zmarł Maciej Słomczyński, poeta, prozaik, tłumacz literatury angielskiej i anglojęzycznej, scenarzysta; popularność przyniosły mu powieści kryminalne pisane pod pseudonimami Kazimierz Kwaśniewski i Joe Alex.
-
W Warszawie otwarto przedstawicielstwo Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców.
-
W Krakowie urodził się Jakub Gierszał, aktor, wystąpił w filmach „Sala samobójców”, „Hiszpanka”, „Yuma”, „Pokot”.
-
W Warszawie zmarł Antoni Pajdak ps. Traugutt, Okrzejski, działacz niepodległościowy, żołnierz Legionów, polityk PPS; od 1943 r. zastępca Delegata Rządu na Kraj, od 1944 r. minister-członek Krajowej Rady Ministrów; jeden z aresztowanych w 1945 r. przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego; w Moskwie sądzony w odrębnym procesie i skazany na 5 lat pozbawienia wolności; po odbyciu kary zesłany do Krasnojarskiego Kraju, skąd powrócił w 1955 r.; współzałożyciel KOR; w 1977 r. w mieszkaniu Antoniego Pajdaka ogłoszono apel „Do społeczeństwa polskiego” i poinformowano o powstaniu Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).
-
Z archikatedry gnieźnieńskiej skradziono srebrny relikwiarz św. Wojciecha.
-
Stan wojenny: prezydent Warszawy gen. Mieczysław Dębicki rozwiązał Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich.
-
Po blisko dwóch latach żeglugi kpt. Krystyna Chojnowska-Liskiewicz na pokładzie jachtu „Mazurek” jako pierwsza kobieta w historii opłynęła samotnie kulę ziemską.
-
W Stoczni Gdańskiej zwodowano „Caribia Express”, pierwszy kontenerowiec komorowy zbudowany w polskich stoczniach.
-
W Warszawie urodził się Andrzej Pilipiuk, pisarz, publicysta, autor cyklu książek o przygodach Jakuba Wędrowycza, serii książek „Kuzynki” oraz – pod pseudonimem Tomasz Olszakowski – 19 tomów kontynuacji przygód popularnego „Pana Samochodzika”.
-
Premiera filmu „Solaris” w reżyserii Andrieja Tarkowskiego, na podstawie powieści Stanisława Lema.
-
W Chorzowie urodziła się Agnieszka Krukówna, aktorka, związana z warszawskim Teatrem Powszechnym; znana m.in. z seriali „Janka” i „Boża podszewka”, wystąpiła również w filmach „Pestka”, „Farba” i „Fuks”.
-
Powołano Uniwersytet Gdański.
-
Władze komunistyczne aresztowały Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego w związku z napisanym przez nich i kolportowanym „Listem otwartym do członków POP PZPR i członków uczelnianej organizacji ZMS przy Uniwersytecie Warszawskim”, w którym wskazywali na konflikt pomiędzy klasą robotniczą a centralną biurokracją partyjną.
-
Rozpoczęto seryjną produkcję samochodu Syrena.
-
Podczas obrad VI Plenum KC PZPR, w obecności Nikity Chruszczowa, Edward Ochab wybrany został I sekretarzem KC PZPR.
-
W Warszawie urodził się Zbigniew Buczkowski, aktor, znany m.in. z ról w serialach „Dom”, „Graczykowie” i „Święta wojna”.
-
Sejm uchwalił ustawę o przejęciu przez państwo dóbr kościelnych – tzw. dóbr martwej ręki i utworzeniu Funduszu Kościelnego. Upaństwowiono 150 tys. ha, pozostawiając Kościołowi około 30 tys. ha.
-
Sejm uchwalił ustawę o terenowych organach władzy państwowej – likwidacja samorządu terytorialnego.
-
Na murach okupowanej Warszawy pojawił się znak Polski Walczącej – kotwica, którego autorką była Anna Smoleńska, harcerka i studentka historii sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.
-
W Częstochowie urodził się Jerzy Duda-Gracz, malarz, scenograf, rysownik, autor m.in. cykli malarskich: „Chopinowi”, „Motywy i Portrety Polskie”, „Obrazy Arystokratyczno-Historyczne”, „Golgota Jasnogórska”.
-
W Grenzdorfie, podobozie Stutthof, Niemcy rozstrzelali harcmistrza Alfa Liczmańskiego, komendanta Chorągwi Gdańskiej ZHP, działacza polonijnego.
-
W Warszawie urodził się Krzysztof Kowalewski, aktor od 1977 r. związany z warszawskim Teatrem Współczesnym; bohater radiowego cyklu „Kocham Pana, Panie Sułku”, niezapomniany Roch Kowalski z „Potopu” i Zagłoba z „Ogniem i mieczem”, odtwórca głównych ról w komediach „Miś”, „Co mi zrobisz jak mnie złapiesz” i „Brunet wieczorową porą”, a także w serialu „Rodzina Leśniewskich”.
-
Rozpoczęła się budowa huty Stalowa Wola.
-
Premiera filmu „Ordynat Michorowski” w reżyserii Henryka Szaro.
-
W Kościerzynie urodził się Henryk Muszyński, arcybiskup metropolita gnieźnieński (1992–2010), prymas Polski w latach 2009–2010.
-
W Mniowie koło Kielc urodził się Ryszard Kotys, aktor, znany m.in. z roli Mariana Paździocha w serialu „Świat według Kiepskich”, wystąpił również w filmach „Vabank”, „Kingsajz”, „Wodzirej”.
-
W Grajewie urodził się Bogusław Stachura, w latach 70. szef SB, a w stanie wojennym wiceminister spraw wewnętrznych.
-
Na Górnym Śląsku odbył się plebiscyt; wzięło w nim udział około 1,2 miliona osób; za przynależnością tych ziem do Niemiec głosowało 706,8 tys. uczestników plebiscytu (59,6 proc.), a za przyłączeniem do Polski 479,4 tys. (40,4 proc.).
-
W Żytomierzu urodził się Światosław Richter, jeden z najwybitniejszych pianistów XX wieku.
-
W Łodzi urodził się Janusz Paluszkiewicz, aktor teatralny i filmowy, znany z filmów „Człowiek na torze”, „Awans”, „Znak orła” i roli Ignacego Gajdy w serialu Zbigniewa Chmielewskiego „Dyrektorzy”.
-
Władze niemieckie wydały ustawę o przymusowym wywłaszczaniu Polaków decyzją Komisji Kolonizacyjnej.
-
W Krakowie urodził się August Emil Fieldorf, oficer WP, organizator i szef Kedywu Komendy Głównej AK, jeden z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego; skazany przez władze komunistyczne na karę śmierci, wyrok wykonano 24 lutego 1953 r.
-
W Bojmiu niedaleko Kałuszyna zmarł January Suchodolski, malarz, oficer, uczestnik Powstania Listopadowego.
-
W Ossowie pod Lidą urodził się Władysław Kotwicz, orientalista, badacz ludów kałmuckich i mongolskich, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego.
-
Na scenie warszawskiego Teatru Wielkiego wystawiona została pierwsza operetka w historii polskiego teatru, było to „Małżeństwo przy latarniach” Jakuba Offenbacha w reżyserii Leopolda Matuszyńskiego.
-
W Poznaniu polscy działacze ziemiańscy utworzyli Komitet Narodowy Polski.
-
Pod protekcją cesarzowej Katarzyny II zawiązane zostały konfederacje innowierców, domagające się zrównania praw z katolikami i gwarancji wolności wyznaniowej w Rzeczypospolitej. W Toruniu konfederację zawiązali protestanci, a w Słucku prawosławni.
-
W Wieruszowie zmarł Augustyn Kordecki, przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze, organizator obrony sanktuarium częstochowskiego przed wojskami szwedzkimi w 1655 r.
-
W Tapiewie koło Królewca zmarł Albrecht Hohenzollern, wielki mistrz krzyżacki, który przeprowadził sekularyzację państwa zakonnego i przeszedł na luteranizm; pierwszy książę pruski.
-
W Trokach zamordowany został Zygmunt I Kiejstutowicz, wielki książę litewski od 1432 r.
-
W Salerno zmarł Hermann von Salza, od 1210 r. wielki mistrz zakonu krzyżackiego, uważany za jego właściwego twórcę.