> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

22 lutego

  • Bronisław Ziemięcki. Fot. NAC

    W ruinach warszawskiego getta rozstrzelany został Bronisław Ziemięcki, polityk, działacz PPS, poseł na Sejm i minister rządów II RP, w latach 1927–33 prezydent Łodzi.

  • Winston Churchill. Źródło: NAC

    Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill występując w Izbie Gmin poparł sowieckie postulaty w sprawie polskiej granicy wschodniej. 

  • Na szczycie Kilimandżaro zmarł podróżnik Aleksander Doba, który trzykrotnie samotnie przepłynął kajakiem Ocean Atlantycki. Czasopismo „National Geographic” przyznało mu tytuł Podróżnika Roku 2015.

  • Reżyser filmu "Ida" Paweł Pawlikowski. Fot. PAP/EPA

    Polski film „Ida” w reżyserii Pawła Pawlikowskiego zdobył Oscara dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego.

  • Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi polska drużyna kobiet zdobyła srebrny, a drużyna mężczyzn brązowy medal w łyżwiarstwie szybkim.

  • Tadeusz Łomnicki. Fot. PAP

    W Poznaniu, podczas próby „Króla Leara”, zmarł Tadeusz Łomnicki, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów, reżyser, pedagog, założyciel i pierwszy dyrektor Teatru Na Woli w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „Pokolenie”, „Ósmy dzień tygodnia”, „Kamienne niebo”, „Niewinni czarodzieje”, „Człowiek z marmuru”, „Gdziekolwiek jesteś panie prezydencie”; największą popularność przyniosła mu rola Wołodyjowskiego w „Panu Wołodyjowskim”, „Przygodach pana Michała” oraz „Potopie”.

  • Andy Warhol. Fot. PAP/CAF

    W Nowym Jorku zmarł Andy Warhol, malarz, grafik, reżyser filmowy, najgłośniejsza postać amerykańskiego pop-artu.

  • Kadr z filmu „Zakazane piosenki”: uliczni śpiewacy okupacyjnych piosenek, aktorzy Leon Pietraszkiewicz (P) i Czesław Piaskowski (L). Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Warszawie zmarł Leon Pietraszkiewicz, aktor filmowy i teatralny, pedagog, znany z ról w filmach „Zakazane piosenki”, „Młodość Chopina”, „Gdzie jest trzeci król?”. 

  • Premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego „Tulipan”.

  • Mieczysław Jastrun (P). Fot. PAP/CAF

    W Warszawie zmarł Mieczysław Jastrun, poeta, eseista, tłumacz, autor m.in. „Spotkania z Salomeą”, „Pięknej choroby”.

  • Stan wojenny: przywrócono łączność telegraficzną Polski ze światem. 

  • Józef Łuszczek. Fot. PAP/S.Momot

    Podczas mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Lahti Józef Łuszczek zdobył złoty medal w biegu na 15 km i brązowy medal na dystansie 30 km; był pierwszym Polakiem, który został mistrzem świata w biegach narciarskich.

  • Katarzyna Groniec. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Zabrzu urodziła się Katarzyna Groniec, piosenkarka, aktorka, znana m.in. z musicalu „Metro”; od 2000 r. wydaje swoje płyty m.in. „Mężczyźni”, „Przypadki”, „Na żywo”, „Listy Julii”. 

  • W Warszawie rozpoczął się VII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • Rolą Iriny w „Trzech siostrach” Antoniego Czechowa w reżyserii Erwina Axera na deskach teatru Współczesnego zadebiutowała Marta Lipińska.

  • W Warszawie rozpoczął się VI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • Urodził się Marek Kościkiewicz, muzyk, kompozytor, autor tekstów, lider zespołu DeMono.

  • W Warszawie rozpoczął się V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • Mjr Józef Kuraś "Ogień". Źródło: IPN

    W szpitalu w Nowym Targu zmarł mjr Józef Kuraś „Ogień”, dowódca oddziału podziemia antykomunistycznego. Dzień wcześniej otoczony przez UB usiłował popełnić samobójstwo.

  • Rodziny witają uwolnionych z więzienia na Zamku Lubelskim. 03.1947. Fot. PAP/CAF

    Sejm przyjął deklarację o realizacji praw i wolności obywatelskich oraz uchwalił amnestię dla więźniów politycznych; w rzeczywistości amnestia została wykorzystana przez komunistyczne władze bezpieczeństwa do ewidencji członków niepodległościowego podziemia, z których większość następnie aresztowano.

  • Wojciech Wiszniewski. Fot. PAP

    W Warszawie urodził się Wojciech Wiszniewski, scenarzysta, reżyser, autor filmów dokumentalnych, m.in. „Robotnicy ‘71”, „Elementarz”, „Stolarz”.

  • Ryszard Bugaj. Fot. PAP/A. Warżawa

    W Gawłowie pod Sochaczewem urodził się Ryszard Bugaj, ekonomista, działacz opozycji demokratycznej; współpracownik KOR; członek Zarządu Regionu Mazowsze NSZZ „S” (1980–1981), jeden z głównych ekspertów ekonomicznych Solidarności; w stanie wojennym internowany; działacz podziemnej Solidarności; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; poseł na Sejm (1989–1997); współzałożyciel i przywódca „Solidarności Pracy” (1990); przewodniczący Unii Pracy (1993–1997).

  • Katarzyna Gaertner. Fot. PAP/S. Czarnogórski

    W Myślenicach urodziła się Katarzyna Gaertner, kompozytorka, autorka przebojów „Małgośka”, „Eurydyki tańczące”, śpiewogry „Pozłacany warkocz” i oratorium „Zagrajcie nam wszystkie srebrne dzwony”.

  • Anna Kowalska. 1981 r. Fot. PAP/T. Michalak

    W Sosnowcu urodziła się Anna Kowalska, pisarka, dziennikarka, działaczka Komitetu Obrony Robotników, autorka m.in. powieści „Pestka” i tomików poetyckich „Credo najmniejsze”, „Psalm z doliny”.

  • W Warszawie założono Polski Związek Hokeja na Lodzie.

  • Marek Rostworowski. Fot. PAP/J. Mazur

    W Krakowie urodził się Marek Rostworowski, historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, wieloletni kustosz Muzeum Czartoryskich w Krakowie, minister kultury i sztuki.

  • I wojna światowa: Zakończyła się II bitwa nad jeziorami mazurskimi, w której wojska rosyjskie zostały pokonane przez armię niemiecką; straty rosyjskie: 56 tys. zabitych i rannych, 100 tys. żołnierzy dostało się do niewoli; straty niemieckie: 16 tys. zabitych i rannych.

  • W Oberwaltersdorf w Dolnej Austrii urodził się Franz Kutschera; nazistowski zbrodniarz; od września 1943 r. dowódca SS i policji na okręg warszawski; odpowiedzialny m.in. za masowe egzekucje uliczne; zastrzelony 1 lutego 1944 r. w Warszawie przez żołnierzy oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, którzy wykonali na nim wyrok śmierci.

  • Chór w strojach łowickich podczas próby śpiewu, 1. z prawej siedzi Mira Zimińska-Sygietyńska. 1975 r. Fot. NAC

    W Płocku urodziła się Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka teatralna i kabaretowa, reżyser, pedagog; w 1948 r. wraz ze swym mężem Tadeuszem Sygietyńskim, kompozytorem i pedagogiem, założyła Państwowy Zespół Pieśni i Tańca „Mazowsze”, którego dyrektorem była od 1957 r.

  • Józef Piłsudski na zdjęciu z 1899 r. Fot. PAP/Archiwum

    W Łodzi władze carskie aresztowały za działalność w PPS Józefa Piłsudskiego; Piłsudski osadzony został w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej.

  • Karol Bunsch. Fot. PAP/T. Prażmowski

    W Krakowie urodził się Karol Bunsch, pisarz, autor książek historycznych, publicysta, tłumacz, autor tzw. cyklu piastowskiego i trylogii o Aleksandrze Macedońskim.

  • Gen. Karol Świerczewski. Fot. PAP/CAF/B. Lambach

    W Warszawie urodził się Karol Świerczewski, działacz komunistyczny, członek WKP(b); w latach 20. i 30. zajmował eksponowane stanowiska w Armii Czerwonej; w 1936 r. pod pseudonimem „generał Walter” dowodził w Hiszpanii XIV Brygadą Międzynarodową; w czasie II wojny światowej dowódca 2. Armii Wojska Polskiego (1944–1945); od 1946 r. wiceminister obrony narodowej, odpowiedzialny m.in. za represje wobec żołnierzy AK.

  • W Przemyślu urodził się Kazimierz Opaliński, aktor, reżyser teatralny, znany m.in. z filmów „Dwie brygady”, „Człowiek na torze”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Klub profesora Tutki”, odtwórca roli Guślarza w inscenizacji „Dziadów” w reżyserii Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym.

  • W Rostowie na Donem urodził się Ksawery Tartakower, prawnik, szachista, arcymistrz, sześciokrotny reprezentant Polski na olimpiadach szachowych, zdobywca 5 medali, w tym złotego w roku 1930; od 1939 roku przebywał na emigracji.

  • W Mikluszowicach urodził się Jan Ptaśnik, historyk, mediewista, profesor uniwersytetów we Lwowie i Krakowie, wieloletni redaktor „Kwartalnika Historycznego”.

  • W Paryżu wybuchła rewolucja lutowa; uważana jest za początek tzw. Wiosny Ludów, która ogarnęła wiele krajów w Europie.

  • Powstanie krakowskie: powstał Rząd Narodowy. W jego skład weszli Jan Tyssowski, Ludwik Gorzowski i Aleksander Grzegorzewski, nadzorujący pracę 5-osobowej Rady Ministrów.

  • Oskar Kolberg. Źródło: CBN Polona

    W Przysusze urodził się Oskar Kolberg, etnograf, folklorysta, kompozytor, autor przełomowej dla polskiej etnografii pracy „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”. 

  • Fryderyk Chopin. Źródło: CBN Polona

    Według metryki chrztu, sporządzonej w kościele w Brochowie, w Żelazowej Woli koło Sochaczewa urodził się Fryderyk Chopin – największy polski kompozytor i jeden z najwybitniejszych artystów wszech czasów, którego koncerty, nokturny czy polonezy na trwałe weszły do kanonu światowej muzyki. Zdaniem Chopina i jego najbliższych dniem jego urodzin był 1 marca 1810 r.

  • W Krakowie urodził się Józef Kremer, filozof, historyk sztuki, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współzałożyciel Akademii Umiejętności, żołnierz Powstania Listopadowego.

  • W Gdańsku urodził się Arthur Schopenhauer, niemiecki filozof, autor dzieła „Świat jako wola i przedstawienie”.

  • W Castello we Włoszech urodził się Dominik Merlini, architekt włoskiego pochodzenia, działający w Polsce od połowy XVIII w. na dworze królewskim; prowadził m.in. budowę zespołu pałacowego w Łazienkach Królewskich oraz przebudowę Zamku Ujazdowskiego, zaprojektował pałac w Jabłonnie i Królikarnię.

  • Kardynał Girolamo Masei z Ascoli został wybrany papieżem, przyjął imię Mikołaja IV (1288–1292); był pierwszym papieżem z zakonu franciszkanów.