Kalendarz dat

1901

• 4.01

  W Poznaniu urodził się Marian Sojda, piłkarz m.in. Warty Poznań, 14-krotny reprezentant kraju m.in. na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 1924 roku, żołnierz Wojska Polskiego, zamordowany przez NKWD w Katyniu.

• 

  5.01

  W Krakowie urodził się Adam Ciołkosz, publicysta, historyk, poseł na Sejm II RP, jeden z czołowych działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej.

• 

  7.01

  W Warszawie urodził się Stanisław Dubois, działacz socjalistyczny, uczestnik Powstań Śląskich i wojny polsko-bolszewickiej, członek PPS, poseł na Sejm RP, więzień brzeski, uczestnik konspiracji założonej przez Witolda Pileckiego w niemieckim obozie KL Auschwitz; rozstrzelany tam w 1942 roku.

• 

  9.01

  W Warszawie urodził się Stanisław Dubois, działacz socjalistyczny, uczestnik Powstań Śląskich i wojny polsko-bolszewickiej; przewodniczący Rady Głównej Czerwonego Harcerstwa TUR, członek Rady Naczelnej PPS; rozstrzelany w niemieckim obozie KL Auschwitz w sierpniu 1942 r.; niektóre źródła podają datę 7 stycznia.

• 

  14.01

  W Warszawie urodził się Alfred Tarski, matematyk, filozof, jeden z najwybitniejszych logików, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley.

• 16.01

  W Banes urodził się Fulgencio Batista, kubański wojskowy i polityk, prezydent Kuby 1940–44, dyktator 1952–59, obalony przez rewolucję Fidela Castro.

• 

  21.01

  W Warszawie urodził się Janusz Meissner, pilot, pisarz, autor książek o tematyce lotniczej.

• 

  27.01

  W Wilnie urodził się Jan Kurnakowicz, aktor, znany m.in. z filmu "Zakazane piosenki".

• 

  30.01

  W Słupi urodził się Tadeusz Bielecki, publicysta, polityk stronnictw narodowych, poseł na sejm II RP, działacz emigracyjny.

• 

  2.02

  W Łodzi urodził się Kazimierz Krukowski, „Lopek”, aktor, konferansjer, reżyser, literat.

• 14.02

  W Krakowie uruchomiono wodociągi miejskie.

• 

  17.02

  W Zatorze urodził się Konstanty Grzybowski – prawnik, historyk idei, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtwórca ustroju i założeń konstytucji II Rzeczypospolitej.

• 

  22.02

  W Płocku urodziła się Mira Zimińska-Sygietyńska, aktorka teatralna i kabaretowa, reżyser, pedagog; w 1948 r. wraz ze swym mężem Tadeuszem Sygietyńskim, kompozytorem i pedagogiem, założyła Państwowy Zespół Pieśni i Tańca „Mazowsze”, którego dyrektorem była od 1957 r.

• 

  25.02

  W Warszawie zmarł Wojciech Gerson, malarz, historyk sztuki, pedagog; współzałożyciel Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.

• 26.02

  W Warszawie zmarła Lucyna Ćwierczakiewiczowa, publicystka, autorka popularnych książek kucharskich „Jedyne praktyczne przepisy wszelkich zapasów spiżarnianych oraz pieczenia ciast” oraz „365 obiadów za 5 złotych”.

• 

  2.03

  W Praszce koło Wielunia urodził się Stefan Korboński, w czasie okupacji niemieckiej kierownik Walki Cywilnej ZWZ-AK, a następnie szef Oporu Społecznego w Kierownictwie Walki Podziemnej; w marcu 1945 r., po aresztowaniu przez NKWD Jana Stanisława Jankowskiego, objął obowiązki Delegata Rządu na Kraj.

• 

  5.03

  W Gwoźnicy koło Strzyżowa urodził się Julian Przyboś, poeta awangardowy, eseista, teoretyk literatury, członek POW, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej.

• 

  6.03

  W Rzymie zmarł Aleksander Gierymski, malarz; do jego najbardziej znanych prac należą „Sjesta włoska”, „W altanie”, „Anioł Pański”, „Święto Trąbek” oraz „Żydówka z pomarańczami”.

• 

  7.03

  W Ocestowie w Dalmacji urodziła się Rita Gorgonowa, bohaterka jednego z najgłośniejszych procesów II RP, oskarżona i skazana na 8 lat więzienia za zamordowanie Elżbiety Zarembianki.

• 15.03

  W Lisich Jamach pod Lubaczowem urodził się Franciszek Misztal, inżynier, konstruktor lotniczy, współtwórca projektu PZL.23 Karaś i PZL.38 Wilk.

• 

  16.03

  W Teatrze Miejskim w Krakowie odbyła się premiera „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.

• 

  16.03

  Prezydent Krakowa Józef Friedlein dokonał uroczystego otwarcia pierwszej linii tramwaju elektrycznego.

• 

  21.03

  We Lwowie urodził się Jerzy Marr (właśc. Oktawian Zawadzki), aktor teatralny i filmowy, wystąpił m.in. w filmach „Zew morza”, „Tajemnica skrzynki pocztowej”, „Szyb L-23”.

• 

  6.04

  We Lwowie urodził się Marian Hemar, pisarz, satyryk, autor tekstów piosenek, dramaturg, kierownik literacki teatrów rewiowych; od 1939 roku przebywał na emigracji; autor tekstów m.in. piosenek „Upić się warto”, „Ten wąsik”, „Nikt, tylko ty”, „Kiedy znów zakwitną białe bzy”.

• 

  9.04

  W Warszawie urodził się Stanisław Wigura, inżynier mechanik, konstruktor lotniczy, pilot sportowy; w 1929 r. wraz z Franciszkiem Żwirką odbył lot dookoła Europy samolotem RWD-2; zginął (wraz ze Żwirką) w 1932 r. w katastrofie lotniczej samolotu RWD-6 nad Cierlickiem Górnym koło Cieszyna.

• 

  13.05

  W Ołońcu na północy Rosji urodził się Witold Pilecki, oficer ZWZ-AK, który w 1940 r. dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do KL Auschwitz, aby zdobyć informacje o niemieckim obozie. Po ucieczce z Auschwitz walczył w Powstaniu Warszawskim. W 1947 r. został aresztowany przez władze komunistyczne, a następnie skazany na śmierć i stracony.

• 

  20.05

  Polskie dzieci, strajkujące we Wrześni przeciwko przymusowemu nauczaniu religii w języku niemieckim, zostały przez niemieckie władze szkolne poddane brutalnej chłoście. Wobec ich rodziców wymierzono kary grzywny lub aresztu.

• 

  30.05

  W Warszawie urodził się Mieczysław Fogg, jeden z najpopularniejszych polskich piosenkarzy; wykonawca przebojów „Ostatnia niedziela”, „Jesienne róże”, „Czy pamiętasz tę noc w Zakopanem”, „Szkoda twoich łez, dziewczyno” i „Piosenka o mojej Warszawie”; w czasie II wojny światowej pomagał artystom pochodzenia żydowskiego, za co został uhonorowany po wojnie tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.

• 

  10.06

  W Szobiszowicach, obecnie dzielnica Gliwic, urodził się Jerzy Ziętek, uczestnik Powstań Śląskich, członek BBWR; od 1945 r. wojewoda śląski, członek KC PZPR (1964–1981), przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1964–1973).

• 

  6.07

  W Łodzi urodził się Stanisław Rembek, pisarz, autor powieści „Nagan”, „Wyrok na Franciszka Kłosa” i „W polu”.

• 

  17.07

  W Klimontowie urodził się Bruno Jasieński, właściwie Wiktor B. Zysman, poeta, czołowy twórca polskiego futuryzmu, związany z ruchem komunistycznym.

• 

  18.07

  W Holsterhausen w Westfalii urodził się Stanisław Mikołajczyk, działacz ruchu ludowego, premier rządu RP na uchodźstwie (1943–1944).

• 

  3.08

  W miejscowości Zuzela nad Bugiem urodził się Stefan Wyszyński, kardynał, arcybiskup gnieźnieński i warszawski, prymas Polski w latach 1948–1981; przywódca duchowy, mąż stanu, nazywany Prymasem Tysiąclecia.

• 

  19.08

  Uroczyste poświęcenie metalowego krzyża zamontowanego na Giewoncie.

• 

  1.09

  W Dąbrowie Tarnowskiej urodził się Jerzy Braun, pisarz, działacz polityczny, w czasie okupacji niemieckiej przedstawiciel Stronnictwa Pracy w Radzie Jedności Narodowej, ostatni Delegat Rządu RP na Kraj. W latach 1948–1956 więziony przez władze komunistyczne.

• 6.09

  Anarchista polskiego pochodzenia Leon Czolgosz strzelał do prezydenta USA Williama McKinleya, który zmarł z powodu odniesionych ran.

• 

  28.09

  W Łodzi uroczyście otwarto Teatr Wielki, wśród gości honorowych byli m.in. Henryk Sienkiewicz i Henryk Siemiradzki.

• 29.09

  W Rzymie urodził się Enrico Fermi – fizyk, wybitny badacz energetyki jądrowej, uruchomił pierwszy reaktor jądrowy, laureat Nagrody Nobla.

• 

  1.10

  W Myślenicach urodziła się Stanisława Przybyszewska, autorka dramatów historycznych związanych z historią rewolucji francuskiej, m.in. „Sprawy Dantona”, malarka.

• 8.10

  Sopot uzyskał prawa miejskie.

• 12.10

  W Warszawie wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła Najświętszego Zbawiciela.

• 17.10

  W Krakowie zmarł Michał Bałucki, komediopisarz, prozaik.

• 19.10

  Urodził się Aleksander Maliszewski, poeta, dramatopisarz, tłumacz, prozaik, krytyk teatralny i filmowy.

• 

  25.10

  W Borowie nad Bzurą urodził się Władysław Jan Grabski, pisarz, autor powieści historycznych.

• 

  31.10

  W Teatrze Miejskim w Krakowie odbyła się prapremiera dramatu „Dziady” Adama Mickiewicza, spektakl wyreżyserował Stanisław Wyspiański.

• 3.11

  Urodził się Stanisław Tołpa, botanik, torfoznawca, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Wrocławskiego.

• 

  5.11

  Odbył się koncert inauguracyjny w nowo otwartej Filharmonii Warszawskiej, poprowadzony przez Emila Młynarskiego z występem Ignacego Paderewskiego; koncert dał początek pierwszej stałej orkiestrze symfonicznej w Warszawie.

• 12.11

  W Częstochowie urodził się Juliusz Gardan, reżyser i scenarzysta, twórca filmów „Trędowata”, „Doktor Murek”.

• 

  14.11

  W Białymstoku urodził się Alfons Karny, rzeźbiarz.

• 

  15.11

  Urodził się Stanisław Szpinalski, pianista i pedagog, laureat I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w 1927 roku.

• 

  16.11

  W Warszawie zainaugurowano działalność hotelu Bristol.

• 18.11

  Stany Zjednoczone i Wielka Brytania zawarły porozumienie dotyczące budowy Kanału Panamskiego, łączącego Ocean Atlantycki z Pacyfikiem.

• 19.11

  Urodził się Ksawery Piwocki, historyk sztuki, etnolog.

• 

  22.11

  W Warszawie urodził się Józef Lejtes, reżyser, jeden z najbardziej znanych twórców polskiego kina międzywojennego, autor filmów „Barbara Radziwiłłówna”, „Dziewczęta z Nowolipek” i „Granica”.

• 5.12

  W Chicago urodził się Walt Disney, producent filmowy, reżyser, scenarzysta i ilustrator, który zrewolucjonizował światowy przemysł rozrywkowy; stworzył szereg znanych postaci, wśród nich Myszkę Miki i Kaczora Donalda.

• 5.12

  W Wuerzburgu urodził się Werner Heisenberg, fizyk, współtwórca mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla w 1932 r.

• 

  10.12

  W Sztokholmie po raz pierwszy wręczono Nagrody Nobla.

• 

  14.12

  W Kościanie urodził się Feliks Stamm, trener bokserski, wychowawca kilku pokoleń polskich pięściarzy, m.in. takich mistrzów ringu jak Jerzy Kulej, Józef Grudzień czy Zbigniew Pietrzykowski.

• 

  14.12

  W Tarnopolu urodził się Kazimierz Michałowski, archeolog, egiptolog, historyk sztuki; w 1937 roku został kierownikiem pierwszej polskiej ekspedycji badawczej w Egipcie; dzięki wykopaliskom jego zespołu powstała galeria sztuki egipskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie; twórca szkoły archeologii śródziemnomorskiej na UW.

• 

  23.12

  W Warszawie urodził się Jakub Berman, członek KPP, działacz Związku Patriotów Polskich i Centralnego Biura Komunistów Polski. W latach 1948–1956 członek Biura Politycznego PZPR, nadzorujący m.in. stalinowski aparat bezpieczeństwa.