Kalendarz historyczny
22 czerwca
-
W Warszawie zmarła Anna Zawadzka, harcerka, uczestniczka Powstania Warszawskiego, siostra Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”.
-
W Jelizawetgradzie na Ukrainie urodził się Michał Choromański – pisarz i dramaturg, autor powieści „Biali bracia”, „Zazdrość i Medycyna”, „Schodami w górę, schodami w dół”, „Słowacki wysp tropikalnych”, „Skandal w Wesołych Bagniskach”.
-
W Warszawie zmarł Marek Andrzej Karewicz, artysta fotografik specjalizujący się w zdjęciach muzyków jazzowych i rockowych, dziennikarz muzyczny, animator jazzu.
-
W Gdańsku zmarła Olga Krzyżanowska, działaczka opozycyjna w czasach PRL, po 1989 r. posłanka, wicemarszałek Sejmu, senator, córka generała Aleksandra Krzyżanowskiego – dowódcy Armii Krajowej na Wileńszczyźnie.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Kondratiuk – reżyser filmowy, scenarzysta i aktor; twórca filmów „Hydrozagadka”, „Wniebowzięci”, „Big Bang”, „Wrzeciono czasu”, „Słoneczny zegar”.
-
W Mińsku zmarł Wasil Bykau, pisarz, autor powieści o II wojnie światowej i stalinizmie.
-
W Berlinie zamknięty został Checkpoint Charlie, dawne przejście graniczne między Berlinem Zachodnim a Wschodnim, należące do najbardziej znanych symboli zimnej wojny.
-
W Warszawie zmarła Halina Mikołajska, aktorka, związana m.in. z Teatrem Narodowym w Warszawie, pedagog warszawskiej PWST; działaczka opozycji demokratycznej, członek Komitetu Samoobrony Społecznej KOR, internowana w stanie wojennym.
-
W Los Angeles zmarł Fred Astaire, aktor, tancerz, piosenkarz i choreograf.
-
Podczas Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Hiszpanii Polska pokonała Peru 5:1.
-
W Rzymie w finale VI Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej RFN pokonała 2:1 Belgię.
-
W Milanówku urodził się Marcin Dorociński, aktor, związany z warszawskim Teatrem Ateneum; znany m.in. z filmów „Jack Strong”, „Róża”, „Obława”, „Rewers”, „Ogród Luizy”, „Boisko bezdomnych”, „Na granicy”, a także z serialu „Pitbull”.
-
W Londynie zmarła Judy Garland, amerykańska aktorka, piosenkarka; znana m.in. z roli w filmie „Czarnoksiężnik z Oz”; nagrodzona honorowym Oscarem.
-
W Gdańsku powstał zespół Czerwono-Czarni.
-
W Summit w stanie New Jersey urodziła się Meryl Streep, aktorka; trzykrotnie nagradzana Oscarem za role w filmach „Sprawa Kramerów”, „Wybór Zofii” oraz „Żelazna Dama”; znana również z melodramatu „Pożegnanie z Afryką”.
-
W Ciechanowie urodził się Ireneusz Krzemiński, socjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
-
W Lubomi koło Wodzisławia Śląskiego urodził się Franciszek Smuda, trener piłkarski, selekcjoner polskiej reprezentacji narodowej w latach 2009–2012.
-
W Nowym Sączu urodził się Józef Oleksy, członek PZPR (1968–1990); parlamentarzysta, przewodniczący Socjaldemokracji Rzeczpospolitej Polskiej (1996–1997), przewodniczący Sojuszu Lewicy Demokratycznej (2004–2005); marszałek Sejmu (1993–1995 i 2004–2005), wicepremier i minister spraw wewnętrznych i administracji (2004); premier RP w latach 1995–1996.
-
W Moskwie rozpoczęło się spotkanie przywódców Polski i Czechosłowacji dotyczące spornych kwestii granicznych.
-
Armia Czerwona rozpoczęła operację Bagration, która doprowadziła do całkowitej klęski niemieckiej Grupy Armii „Środek” oraz osiągnięcia przez sowietów linii Bugu, a następnie Wisły.
-
Wojna niemiecko-sowiecka: podczas odwrotu Armii Czerwonej z terenów II RP zagarniętych przez ZSRS w 1939 r., funkcjonariusze NKWD wymordowali w więzieniach tysiące Polaków, m.in. we Lwowie, w Łucku i Wilnie.
-
Początek operacji „Barbarossa” – atak III Rzeszy Niemieckiej na Związek Sowiecki.
-
II wojna światowa: pod Compiegne przedstawiciele pokonanej Francji i nazistowskich Niemiec podpisali zawieszenie broni.
-
W Łodzi urodził się Jerzy Grzegorzewski, reżyser teatralny, scenograf, dyrektor artystyczny Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1997–2003.
-
Walery Sławek został wybrany marszałkiem Sejmu RP, zastępując zmarłego Stanisława Cara.
-
W nocy z 22 na 23 czerwca miał miejsce tzw. najazd na Myślenice, zorganizowany przez działacza Stronnictwa Narodowego Adama Doboszyńskiego, w czasie którego podpalono synagogę i niszczono sklepy żydowskie.
-
W Warszawie zmarł Szymon Askenazy, historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, autor książek „Napoleon a sprawa polska” i „Książę Józef Poniatowski”.
-
W Nowej Wilejce urodził się Tadeusz Konwicki, pisarz, reżyser i scenarzysta; autor powieści „Rojsty”, „Sennik współczesny”, „Wniebowstąpienie”, „Kompleks polski”, „Mała Apokalipsa”, „Kronika wypadków miłosnych” i „Bohiń” oraz filmów „Ostatni dzień lata”, „Zaduszki”, „Salto”, „Jak daleko stąd, jak blisko”, „Dolina Issy” i „Lawa”.
-
W wyniku zwycięskiej bitwy pod Gorlicami i przełamania frontu rosyjskiego przez państwa centralne wojska austriackie wkroczyły do Lwowa.
-
W Warszawie urodził się Władysław Siła-Nowicki, adwokat, żołnierz ZWZ-AK, członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość; więziony przez władze komunistyczne (1947–1956); członek opozycji antykomunistycznej i obrońca w procesach politycznych; prezes Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy (1990–1992); poseł (1991–1993).
-
W Suchej Beskidzkiej (wówczas Sucha na terenie zaboru austriackiego) urodził się Billy Wilder, amerykański scenarzysta, reżyser, producent; twórca m.in. „Bulwaru Zachodzącego Słońca”, „Pół żartem, pół serio” i „Pocałuj mnie, głuptasie”.
-
W Inowrocławiu urodził się Zenon Kosidowski, pisarz, autor książek o religiach i kulturach starożytnych, m.in. „Gdy słońce było bogiem” i „Opowieści biblijnych”.
-
W Osnabrück w Niemczech urodził się Erich Maria Remarque, pisarz, autor powieści o wymowie pacyfistycznej.
-
W Jaśle urodził się Henryk Dobrzański, żołnierz Legionów Polskich, major WP, kawalerzysta, olimpijczyk; we wrześniu 1939 r. zastępca dowódcy rezerwowego 110. pułku ułanów Brygady Kawalerii „Wołkowysk”; po kapitulacji Warszawy przedostał się na Kielecczyznę; przyjmując pseudonim „Hubal” utworzył Oddział Wydzielony Wojska Polskiego prowadzący walkę z Niemcami; zginął w kwietniu 1940 r. pod Anielinem.
-
Druga abdykacja Napoleona Bonaparte.
-
W Wyłkowyszkach w Księstwie Warszawskim Napoleon Bonaparte w rozkazie dziennym do armii ogłosił „początek II wojny polskiej”, co oznaczało wojnę z Rosją.
-
W Genui urodził się Giuseppe Mazzini, prawnik, rewolucjonista, jeden z przywódców włoskiego ruchu wolnościowego, założyciel tajnej organizacji Młode Włochy, walczącej o wolną i zjednoczoną republikę włoską, a także organizacji Młoda Europa; w okresie Wiosny Ludów wspólnie z Giuseppe Garibaldim stał na czele utworzonej w 1849 r. republiki rzymskiej.
-
Na wniosek króla Stanisława Augusta dla upamiętnienia zwycięstwa nad wojskami rosyjskimi pod Zieleńcami ustanowiony został Order Virtuti Militari, przyznawany za męstwo na polu bitwy; pierwsze odznaczenia otrzymało 44 żołnierzy, którzy wyróżnili się w bitwie pod Zieleńcami.
-
Sejm Czteroletni uchwalił przeprowadzenie pierwszego w Polsce spisu powszechnego.
-
Uroczyście otwarto Bibliotekę Rady Miasta Gdańska (Bibliotheca Senatus Gedanensis); obecnie to Biblioteka Gdańska PAN.