Kalendarz historyczny
11 września
-
W Słupie na Mazowszu urodziła się Maria Kownacka, pisarka, autorka utworów dla dzieci, m.in. „Plastusiowego pamiętnika”.
-
W Berezówce na Wołyniu zmarł Marek Jandołowicz, karmelita, przywódca duchowy konfederatów barskich, więziony przez władze carskie; był pierwowzorem tytułowej postaci z dramatu Juliusza Słowackiego „Ksiądz Marek” z 1843.
-
W Krakowie zmarł Józef Korpanty, filolog klasyczny, znawca literatury i kultury starożytnego Rzymu, autor małego słownika polsko-łacińskiego.
-
Polska premiera filmu „Ida” w reż. Pawła Pawlikowskiego na 38. Festiwalu Filmowym w Gdyni, gdzie zdobył on główną nagrodę – Złote Lwy.; w 2015 r. film zdobył Oscara dla najlepszego filmu nieangielskojęzycznego.
-
W Warszawie zmarł Henryk Tomaszewski, grafik, ilustrator, współtwórca polskiej szkoły plakatu.
-
Terroryści Al-Kaidy porwali w USA cztery samoloty, z których dwa uderzyły w budynki WTC w Nowym Jorku, a trzeci w gmach Pentagonu w Waszyngtonie; czwarty (który miał uderzyć w waszyngtoński Kapitol) rozbił się w Pensylwanii po akcji pasażerów, którzy podjęli walkę z porywaczami. W wyniku ataku zginęło prawie trzy tysiące osób, wśród nich sześcioro Polaków.
-
Minister spraw wewnętrznych gen. Czesław Kiszczak zapowiedział zwolnienie w krótkim czasie wszystkich więźniów politycznych.
-
W Hucie Katowice Międzyzakładowy Komitet Robotniczy podpisał porozumienie z komisją rządową.
-
Antoni Macierewicz, Piotr Naimski i Wojciech Onyszkiewicz opracowali wstępną wersję dokumentu powołującego Komitet Obrony Robotników.
-
W Chile doszło do przewrotu wojskowego, w wyniku którego władzę przejął gen. Augusto Pinochet; obalony prezydent Salvador Allende zginął w czasie zamachu stanu.
-
W Monachium zakończyły się XX Letnie Igrzyska Olimpijskie; reprezentanci Polski zdobyli na nich 21 medali, w tym siedem złotych.
-
W Moskwie zmarł Nikita Chruszczow, działacz komunistyczny, współodpowiedzialny za zbrodnie stalinowskie, m.in. za represje wobec ludności polskiej w latach 1939–41. Po śmierci Stalina I sekretarz KC KPZR (1953–64) i premier ZSRS (1958–64).
-
Premiera serialu telewizyjnego „Do przerwy 0:1” w reżyserii Stanisława Jędryki.
-
W Damaszku urodził się Baszar el-Asad, prezydent Syrii od 2000 r., sprawujący autorytarne rządy; pokojowa rewolta przeciwko jego reżimowi, rozpoczęta w marcu 2011 r., przerodziła się w trwającą do dziś wojnę domową, w której zginęło ponad 220 tys. ludzi, a ponad 11 mln musiało opuścić swoje domy.
-
W Rzymie zakończyły się XVII Letnie Igrzyska Olimpijskie; reprezentacja Polski zdobyła na nich 21 medali, w tym cztery złote.
-
Na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku odsłonięto Pomnik Walki i Męczeństwa; spośród prawdopodobnie 150 tys. więźniów z ok. 30 krajów, którzy przeszli przez Majdanek, na skutek głodu, chorób, pracy ponad siły, a także w egzekucjach i komorach gazowych, życie straciło około 80 tys. osób, z czego 60 tys. to Żydzi przywożeni do obozu z całej Europy.
-
W Warszawie urodziła się Ewa Szykulska, aktorka, wystąpiła w filmach „Człowiek z M-3”, „Hydrozagadka”, „Dziewczyny do wzięcia”, „Vabank”, a także w serialach „Samochodzik i templariusze”, „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Jan Serce” i „Lokatorzy”.
-
W Monachium urodził się Franz Beckenbauer, niemiecki piłkarz, trener; wicemistrz świata z 1966 r. i mistrz świata z 1974; mistrz Europy (1972); zdobywca Złotej Piłki w 1972 i 1976 r.; zawodnik Bayernu Monachium, w którego barwach trzykrotnie wygrywał Puchar Europy; trener reprezentacji RFN w latach 1984–1990, z którą zdobył mistrzostwo świata we Włoszech (1990).
-
W Quebec rozpoczęła się konferencja z udziałem premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla i prezydenta USA Franklina D. Roosevelta, poświęcona m.in. kwestii okupacji Niemiec.
-
Likwidacja getta w Przemyślu; żyjących tam Żydów wysłano do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.
-
W Starachowicach urodził się Marek Bargiełowski, aktor, wystąpił w filmach „Gniazdo”, „Pokój z widokiem na morze”, „Jeszcze tylko ten las”, a także w serialach „Królewskie sny” i „Modrzejewska”.
-
W Warszawie zmarł abp Stanisław Gall, pierwszy biskup polowy Wojska Polskiego (1919–1933).
-
W Tarnobrzegu urodził się Andrzej Mencwel, historyk, antropolog kultury, profesor Instytutu Kultury Polskiej UW.
-
W Newark w stanie New Jersey urodził się Brian De Palma, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Nietykalni” i „Życie Carlita”.
-
W Kłajpedzie urodził się Tomas Venclova, poeta, eseista, krytyk literacki, tłumacz.
-
W katastrofie lotniczej pod Cierlickiem Górnym na Zaolziu zginęli Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura; kilkanaście dni wcześniej zwyciężyli w największej międzywojennej imprezie lotnictwa sportowego – Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932 w Berlinie.
-
W Wilnie urodził się Jerzy Afanasjew, poeta, reżyser, współzałożyciel teatru studenckiego Bim-Bom w Gdańsku.
-
W Warszawie urodził się Tomasz Strzembosz, historyk, badacz II wojny światowej; profesor KUL i Instytutu Studiów Politycznych PAN; przewodniczący Rady Naczelnej ZHR (1989–1990; 1991–1992).
-
W Warszawie urodził się Adam Strzembosz, prawnik, profesor KUL; w latach 1990–1998 I prezes Sądu Najwyższego i przewodniczący Trybunału Stanu; przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa (1994–1998).
-
W Kaliszu urodził się Jan Tarasin, malarz, grafik, fotograf, autor esejów o sztuce.
-
Założono masońską Wielką Lożę Narodową Polski.
-
W Jelizawietgradzie na Zaporożu urodził się Michał Choromański, pisarz i dramaturg, autor powieści m.in. „Zazdrość i Medycyna”, „Słowacki wysp tropikalnych”.
-
W Wilnie urodził się Antoni Bohdziewicz, reżyser, scenarzysta filmowy.
-
W Siedlcach urodził się Jacek Woszczerowicz, aktor, reżyser teatralny.
-
W Krakowie urodził się Jerzy Kossak, malarz i przedstawiciel realizmu, syn Wojciecha Kossaka.
-
W Eastwood w Anglii urodził się David Herbert Lawrence, pisarz, autor powieści „Kochanek Lady Chatterley”.
-
W Krakowie w Muzeum Narodowym w Sukiennicach udostępniono publiczności pierwszą wystawę, która poświęcona była 200. rocznicy odsieczy wiedeńskiej.
-
W Oziembłowie na Wileńszczyźnie w polskiej rodzinie szlacheckiej urodził się Feliks Dzierżyński, współpracownik Lenina, jeden z przywódców rewolucji bolszewickiej w 1917 r., współtwórca totalitarnego reżimu sowieckiej Rosji.
-
W Warszawie założona została firma cukiernicza Blikle.
-
Król pruski Wilhelm I Hohenzollern nadał prawa miejskie Katowicom.
-
Wojna krymska: upadek Sewastopola – wojska rosyjskie wycofały się z twierdzy, którą zajęły oddziały francusko-brytyjskie.
-
W Kaliszu urodził się Adam Asnyk, poeta, dramatopisarz, członek Rządu Narodowego w czasie Powstania Styczniowego.
-
Ogłoszono nową Konstytucję Wolnego Miasta Krakowa, która ograniczała autonomię tego państwa i wzmacniała pozycję mocarstw Świętego Przymierza.