Kalendarz historyczny
15 września
-
II wojna światowa: w Tallinie doszło do bezprawnego internowania okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.
-
W Cerekwicy król Kazimierz IV Jagiellończyk nadał wielkopolskiej szlachcie przywilej, stwierdzający m.in., że bez zgody sejmików król nie będzie nakładał nowych podatków i zwoływał pospolitego ruszenia.
-
W Warszawie zmarł Jan Krenz, dyrygent i kompozytor, autor muzyki do „Kanału” Andrzeja Wajdy, „Eroiki” i „Zezowatego szczęścia” Andrzeja Munka.
-
W Warszawie otwarto kolejne stacje drugiej linii metra: Szwedzka, Targówek Mieszkaniowy i Trocka.
-
W Warszawie zmarła Regina Smendzianka, pianistka, pedagog.
-
W USA bank inwestycyjny Lehman Brothers ogłosił upadłość, co rozpoczęło kryzys finansowy na całym świecie.
-
We Florencji zmarła Oriana Fallaci, jedna z najbardziej znanych dziennikarek XX w., autorka wywiadów z najwybitniejszymi osobistościami politycznymi świata.
-
Premiera filmu „S@motność w sieci” w reżyserii Witolda Adamka.
-
W Sydney rozpoczęły się XXVII Letnie Igrzyska Olimpijskie.
-
Ostatnie jednostki Północnej Grupy Wojsk Armii Rosyjskiej opuściły garnizon w Legnicy.
-
W Winter Park na Florydzie zmarł Władysław Wagner, pierwszy Polak, który na jachtach żaglowych opłynął kulę ziemską.
-
W Krakowie na Cmentarzu Rakowickim uroczyście złożono urnę z prochami gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, zmarłego w 1942 r. w Nowym Jorku.
-
Odbyło się drugie spotkanie Lecha Wałęsy i gen. Czesława Kiszczaka w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie. Obecni na nim byli także Stanisław Ciosek, ks. Alojzy Orszulik i Andrzej Stelmachowski.
-
Na mocy ustawy z 17 lipca 1986 r. zwolniono z zakładów karnych wszystkich więźniów politycznych.
-
Stan wojenny: władze komunistyczne aresztowały po powrocie z leczenia w Londynie Jana Józefa Lipskiego, działacza Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”.
-
Początek ostatniego rejsu żaglowca „Dar Pomorza”.
-
W Nowym Jorku zmarł Bill Evans, pianista i kompozytor jazzowy.
-
W Warszawie otwarto Muzeum Karykatury.
-
W Moskwie zmarł Paweł Suchoj, konstruktor lotniczy, twórca samolotów bojowych Su.
-
W Warszawie zakończone zostały prace przy budowie „fabryki domów” na Służewcu.
-
Premiera filmu „Bitwa o Anglię” w reżyserii Guy`a Hamiltona.
-
Premiera filmu „Sami swoi” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.
-
I sekretarz KC KPZR Nikita Chruszczow rozpoczął wizytę w USA; była to pierwsza w historii wizyta sowieckiego przywódcy w Stanach Zjednoczonych.
-
W Warszawie urodził się Tomasz Jastrun, poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki.
-
Konrad Adenauer – przewodniczący Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU) – został pierwszym kanclerzem Republiki Federalnej Niemiec.
-
W Warszawie rozpoczął się IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.
-
Początek dziesięciodniowego strajku w Łodzi, wywołanego zmuszaniem pracowników do współzawodnictwa pracy; w czasie manifestacji doszło do starć z siłami bezpieczeństwa, dwie osoby zginęły, kilkadziesiąt zostało aresztowanych.
-
W Nowym Jorku urodził się Oliver Stone, wybitny reżyser amerykański, twórca takich filmów jak „Pluton”, „Wall Street”, „JFK”.
-
W Powstaniu Warszawskim poległ Andrzej Romocki „Morro”, harcerz Szarych Szeregów, kapitan AK, dowódca 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”; odznaczony Orderem Virtuti Militari.
-
W Lipnikach na Wołyniu urodził się Mirosław Hermaszewski, kosmonauta, jako pierwszy i jedyny Polak odbył lot w kosmos.
-
Przełomowy moment Bitwy o Anglię – Niemcy stracili tego dnia ponad 60 samolotów, zginęło ponad 80 lotników niemieckich, wielu zostało rannych lub dostało się do niewoli.
-
Kampania polska: wojska niemieckie zajęły Białystok.
-
Premiera filmu „Paweł i Gaweł” w reżyserii Mieczysława Krawicza.
-
Zbigniew Burzyński i Władysław Wysocki zajęli pierwsze miejsce w zawodach balonowych o Puchar Gordona Benetta, które odbyły się w Warszawie.
-
Reichstag uchwalił tzw. ustawy norymberskie – „O obywatelstwie Rzeszy” oraz „O ochronie krwi niemieckiej i honoru” – pozbawiające Żydów w Niemczech większości praw obywatelskich.
-
Podczas bitwy nad Sommą po raz pierwszy w historii użyto czołgów; wspomagały one atak piechoty brytyjskiej.
-
I wojna światowa: zakończyła się I bitwa nad Jeziorami Mazurskimi, w której wojska niemieckie pod dowództwem gen. Paula von Hindenburga pokonały armię rosyjską gen. Pawła von Rennenkampfa; straty niemieckie: 40 tys. zabitych i rannych; straty rosyjskie: 145 tys. zabitych, rannych i wziętych do niewoli.
-
W Moskwie urodziła się Irena Malkiewicz, aktorka.
-
W Torquay w Anglii urodziła się Agatha Christie, pisarka, autorka 80 powieści i kilkunastu sztuk teatralnych; do klasyki literatury kryminalnej należą jej powieści „Morderstwo w Orient Expressie” i „Śmierć na Nilu” oraz sztuka „Pułapka na myszy”.
-
W Żytomierzu zmarł Juliusz Zarębski, pianista, kompozytor.
-
Ukazał się pierwszy numer konspiracyjnego pisma socjalistycznego „Proletariat”.
-
W Wilnie zmarł Władysław Syrokomla, poeta, tłumacz.
-
Na trasie Manchester-Liverpool otwarto pierwszą linię kolejową obsługiwaną wyłącznie przez parowozy.
-
Rosja rozwiązała konfederację targowicką powstałą w maju 1792 r. przeciwko reformom Konstytucji 3 Maja; jednocześnie zawiązana została konfederacja grodzieńska, której celem było zatwierdzenie II rozbioru Rzeczpospolitej.
-
W Burlington w stanie New Jersey urodził się James Fenimore Cooper, pisarz, autor powieści „Ostatni Mohikanin”.
-
W Krakowie odbyła się koronacja księcia saskiego Fryderyka Augusta I Wettina na króla Polski; nowy władca przyjął imię August II.
-
Kardynał Giambattista Castagna wybrany został papieżem, przyjął imię Urbana VII; zmarł po 12 dniach od rozpoczęcia pontyfikatu.
-
W Wiedniu zmarła Katarzyna Habsburżanka, arcyksiężniczka austriacka, królewna czeska i węgierska, królowa polska i wielka księżna litewska od 1553 r. jako trzecia żona króla Zygmunta Augusta.
-
W bitwie na Zalewie Wiślanym floty Gdańska i Elbląga pokonały flotę krzyżacką.
-
W Warszawie zakończył się proces polsko-krzyżacki, prowadzony przez trybunał papieski.