> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

15 września

  • ORP Orzeł. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    II wojna światowa: w Tallinie doszło do bezprawnego internowania okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.

  • Kazimierz IV Jagiellończyk na obrazie Jana Matejki. Źródło: CBN Polona

    W Cerekwicy król Kazimierz IV Jagiellończyk nadał wielkopolskiej szlachcie przywilej, stwierdzający m.in., że bez zgody sejmików król nie będzie nakładał nowych podatków i zwoływał pospolitego ruszenia.

  • W Warszawie zmarł Jan Krenz, dyrygent i kompozytor, autor muzyki do „Kanału” Andrzeja Wajdy, „Eroiki” i „Zezowatego szczęścia” Andrzeja Munka.

  • W Warszawie otwarto kolejne stacje drugiej linii metra: Szwedzka, Targówek Mieszkaniowy i Trocka.

  • W Warszawie zmarła Regina Smendzianka, pianistka, pedagog.

  • W USA bank inwestycyjny Lehman Brothers ogłosił upadłość, co rozpoczęło kryzys finansowy na całym świecie.

  • Oriana Fallaci. Fot. PAP/EPA

    We Florencji zmarła Oriana Fallaci, jedna z najbardziej znanych dziennikarek XX w., autorka wywiadów z najwybitniejszymi osobistościami politycznymi świata.

  • Premiera filmu „S@motność w sieci” w reżyserii Witolda Adamka.

  • W Sydney rozpoczęły się XXVII Letnie Igrzyska Olimpijskie.

  • Obiekty w Legnicy zajmowane przez wojska sowieckie w latach 1945-1993 - zabytkowy budynek wykorzystywany jako więzienie Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej. 10.1993. Fot. PAP/A. Hawałej

    Ostatnie jednostki Północnej Grupy Wojsk Armii Rosyjskiej opuściły garnizon w Legnicy.

  • Władysław Wagner (C). Fot. NAC

    W Winter Park na Florydzie zmarł Władysław Wagner, pierwszy Polak, który na jachtach żaglowych opłynął kulę ziemską.

  • Bolesław Wieniawa-Długoszowski. Fot. PAP/Reprodukcja

    W Krakowie na Cmentarzu Rakowickim uroczyście złożono urnę z prochami gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, zmarłego w 1942 r. w Nowym Jorku.

  • Odbyło się drugie spotkanie Lecha Wałęsy i gen. Czesława Kiszczaka w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie. Obecni na nim byli także Stanisław Ciosek, ks. Alojzy Orszulik i Andrzej Stelmachowski.

  • Na mocy ustawy z 17 lipca 1986 r. zwolniono z zakładów karnych wszystkich więźniów politycznych.

  • Jan Józef Lipski. Fot. PAP/M. Szyperko

    Stan wojenny: władze komunistyczne aresztowały po powrocie z leczenia w Londynie Jana Józefa Lipskiego, działacza Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”.

  • Dar Pomorza. Fot. PAP/A. Warżawa

    Początek ostatniego rejsu żaglowca „Dar Pomorza”.

  • W Nowym Jorku zmarł Bill Evans, pianista i kompozytor jazzowy.

  • Eryk Lipiński - polski karykaturzysta, satyryk, dziennikarz, grafik, założyciel tygodnika satyrycznego Szpilki i Muzeum Karykatury. Warszawa, 1979 r. Fot. PAP/L. Łożyński

    W Warszawie otwarto Muzeum Karykatury.

  • W Moskwie zmarł Paweł Suchoj, konstruktor lotniczy, twórca samolotów bojowych Su.

  • W Warszawie zakończone zostały prace przy budowie „fabryki domów” na Służewcu.

  • Premiera filmu „Bitwa o Anglię” w reżyserii Guy`a Hamiltona.

  • Sylwester Chęciński. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera filmu „Sami swoi” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.

  • I sekretarz KC KPZR Nikita Chruszczow rozpoczął wizytę w USA; była to pierwsza w historii wizyta sowieckiego przywódcy w Stanach Zjednoczonych.

  • Tomasz Jastrun. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie urodził się Tomasz Jastrun, poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki.

  • Konrad Adenauer – przewodniczący Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU) – został pierwszym kanclerzem Republiki Federalnej Niemiec.

  • W Warszawie rozpoczął się IV Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • Początek dziesięciodniowego strajku w Łodzi, wywołanego zmuszaniem pracowników do współzawodnictwa pracy; w czasie manifestacji doszło do starć z siłami bezpieczeństwa, dwie osoby zginęły, kilkadziesiąt zostało aresztowanych.

  • W Nowym Jorku urodził się Oliver Stone, wybitny reżyser amerykański, twórca takich filmów jak „Pluton”, „Wall Street”, „JFK”.

  • Andrzej Romocki. Źródło: Wikimedia Commons

    W Powstaniu Warszawskim poległ Andrzej Romocki „Morro”, harcerz Szarych Szeregów, kapitan AK, dowódca 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”; odznaczony Orderem Virtuti Militari.

  • Mirosław Hermaszewski. Fot. PAP/CAF/T. Zagoździński

    W Lipnikach na Wołyniu urodził się Mirosław Hermaszewski, kosmonauta, jako pierwszy i jedyny Polak odbył lot w kosmos.

  • Bitwa o Anglię: wrak niemieckiego samolotu. Źródło: CBN Polona

    Przełomowy moment Bitwy o Anglię – Niemcy stracili tego dnia ponad 60 samolotów, zginęło ponad 80 lotników niemieckich, wielu zostało rannych lub dostało się do niewoli.

  • Kampania polska: wojska niemieckie zajęły Białystok.

  • Premiera filmu „Paweł i Gaweł” w reżyserii Mieczysława Krawicza.

  • Międzynarodowe Zawody Balonowe o Puchar Gordona Bennetta w Warszawie: kapitan Zbigniew Burzyński (z prawej) i porucznik Władysław Wysocki. 09.1935. Fot. NAC

    Zbigniew Burzyński i Władysław Wysocki zajęli pierwsze miejsce w zawodach balonowych o Puchar Gordona Benetta, które odbyły się w Warszawie.

  • Kanclerz III Rzeszy Adolf Hitler. Fot. Bundesarchiv. Źródło: Wikimedia Commons

    Reichstag uchwalił tzw. ustawy norymberskie – „O obywatelstwie Rzeszy” oraz „O ochronie krwi niemieckiej i honoru” – pozbawiające Żydów w Niemczech większości praw obywatelskich.

  • Brytyjski czołg Mark I w pobliżu Thiepval. 25.09.1916. Źródło: Wikimedia Commons/ Imperial War Museums

    Podczas bitwy nad Sommą po raz pierwszy w historii użyto czołgów; wspomagały one atak piechoty brytyjskiej.

  • I wojna światowa: zakończyła się I bitwa nad Jeziorami Mazurskimi, w której wojska niemieckie pod dowództwem gen. Paula von Hindenburga pokonały armię rosyjską gen. Pawła von Rennenkampfa; straty niemieckie: 40 tys. zabitych i rannych; straty rosyjskie: 145 tys. zabitych, rannych i wziętych do niewoli.

  • W Moskwie urodziła się Irena Malkiewicz, aktorka.

  • W Torquay w Anglii urodziła się Agatha Christie, pisarka, autorka 80 powieści i kilkunastu sztuk teatralnych; do klasyki literatury kryminalnej należą jej powieści „Morderstwo w Orient Expressie” i „Śmierć na Nilu” oraz sztuka „Pułapka na myszy”.

  • W Żytomierzu zmarł Juliusz Zarębski, pianista, kompozytor.

  • Ukazał się pierwszy numer konspiracyjnego pisma socjalistycznego „Proletariat”.

  • W Wilnie zmarł Władysław Syrokomla, poeta, tłumacz.

  • Na trasie Manchester-Liverpool otwarto pierwszą linię kolejową obsługiwaną wyłącznie przez parowozy.

  • Rosja rozwiązała konfederację targowicką powstałą w maju 1792 r. przeciwko reformom Konstytucji 3 Maja; jednocześnie zawiązana została konfederacja grodzieńska, której celem było zatwierdzenie II rozbioru Rzeczpospolitej.

  • W Burlington w stanie New Jersey urodził się James Fenimore Cooper, pisarz, autor powieści „Ostatni Mohikanin”.

  • August II Mocny. Poczet królów Polski Jana Matejki. Fot. PAP/Reprodukcja

    W Krakowie odbyła się koronacja księcia saskiego Fryderyka Augusta I Wettina na króla Polski; nowy władca przyjął imię August II.

  • Kardynał Giambattista Castagna wybrany został papieżem, przyjął imię Urbana VII; zmarł po 12 dniach od rozpoczęcia pontyfikatu.

  • W Wiedniu zmarła Katarzyna Habsburżanka, arcyksiężniczka austriacka, królewna czeska i węgierska, królowa polska i wielka księżna litewska od 1553 r. jako trzecia żona króla Zygmunta Augusta.

  • W bitwie na Zalewie Wiślanym floty Gdańska i Elbląga pokonały flotę krzyżacką.

  • W Warszawie zakończył się proces polsko-krzyżacki, prowadzony przez trybunał papieski.