Kalendarz historyczny
28 grudnia
-
Powstańcy wielkopolscy zdobyli poznańską Cytadelę, wyzwolili Gniezno, Szamotuły i Wrześnię.
-
Zmarła Maryla Wereszczakówna, primo voto Puttkamer, szlachcianka litewska, ukochana i muza Adama Mickiewicza.
-
W Warszawie zmarł Jan Mayzel, aktor teatrów im. Juliusza Osterwy w Lublinie oraz warszawskich: Powszechnego, Komedii, Dramatycznego oraz muzycznego Roma. Widzowie dużego ekranu zapamiętali go z ról w takich filmach i serialach jak "Miś" Stanisława Barei, "Kingsajz" Juliusza Machulskiego i "Alternatywy 4".
-
W Łodzi zmarł były piłkarz reprezentacji Polski, ŁKS i Legii Stanisław Terlecki. W latach 1976–1980 rozegrał 29 meczów w reprezentacji narodowej i zdobył siedem bramek. Z powodu kontuzji odniesionej krótko przed turniejem nie wziął udziału w mistrzostwach świata 1978 w Argentynie. Był uznawany za jednego z najbardziej utalentowanych polskich piłkarzy.
-
W Bremerhaven zmarł Tadeusz Olechnowicz, żeglarz, ostatni komendant „Daru Pomorza”, współtwórca i pierwszy komendant „Daru Młodzieży”, zwycięzca regat The Cutty Sark Tall Ships Races w 1982 r.
-
W Nowym Jorku zmarła Susan Sontag, autorka esejów, opowiadań i powieści, zaliczana do grona twórców i teoretyków postmodernizmu; uważana za jedną z najbardziej znaczących intelektualistek XX w.
-
W Norwegii otwarto ośmiokilometrowy podmorski tunel Bomlafjord, łączący wyspę Foyno ze stałym lądem. W swoim najniższym miejscu tunel schodzi na głębokość 262,5 metra pod poziomem morza.
-
W Warszawie zmarł Ludwik Perski, reżyser filmów dokumentalnych.
-
Sejm przyjął dziesięć ustaw z tzw. planu Balcerowicza, dotyczących reform gospodarczo-ustrojowych; miały one umożliwić transformację gospodarki sterowanej centralnie w rynkową.
-
Stan wojenny: zakończył się najdłuższy w powojennym górnictwie strajk, podjęty przez załogę kopalni węgla „Piast” w Bieruniu po wprowadzeniu stanu wojennego. Do końca protestu 650 metrów pod ziemią wytrwało ponad tysiąc górników, którzy spędzili na dole dwa tygodnie.
-
Oddano do użytku Centralną Magistralę Kolejową, łączącą Zawiercie z Grodziskiem Mazowieckim.
-
W Katowicach urodziła się Anna Kańtoch, pisarka nurtu fantasy, pięciokrotna laureatka Nagrody im. Janusza A. Zajdla.
-
W Warszawie urodziła się Katarzyna Adamik, reżyser, plastyk.
-
W Warszawie zmarł Zdzisław Stroński, historyk, polityk, działacz Związku Naprawy Rzeczpospolitej i Obozu Zjednoczenia Narodowego, trzykrotny poseł na Sejm II RP.
-
W Holis (USA) zmarł Józef Obrębski, etnolog, socjolog, uczeń profesora Bronisława Malinowskiego.
-
W Warszawie zmarł Kazimierz Świtalski, żołnierz Legionów Polskich, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1928–1929), premier (1929), marszałek Sejmu RP (1930–1935), następnie senator; w latach 1939–1945 w niemieckiej niewoli; po wojnie więziony przez władze komunistyczne (1948–1956).
-
Premiera filmu „Historia żółtej ciżemki” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.
-
W Madrycie zmarł Ante Pavelić, chorwacki polityk, założyciel nacjonalistycznego ruchu ustaszy; w latach 1941–1945 przywódca Niezależnego Państwa Chorwackiego, podporządkowanego III Rzeszy; odpowiedzialny za masowe zbrodnie popełnione na Serbach, Żydach i Romach; od 1945 r. na emigracji.
-
Powstały Zakłady Górnicze „Lubin”, dwa lata później przekształcone w Kombinat Górniczo-Hutniczy Miedzi – KGHM.
-
Najwyższy Sąd Wojskowy uchylił wyrok z 1953 r. w sprawie biskupa Czesława Kaczmarka.
-
W Brighton w Wielkiej Brytanii urodził się Nigel Kennedy, skrzypek, znany m.in. z brawurowego wykonania „Czterech pór roku” Antonio Vivaldiego.
-
W Changchun urodził się Lu Xiaobo, chiński literaturoznawca, pisarz, uczestnik protestów na placu Tiananmen w 1989, sygnatariusz Karty 08, więzień polityczny, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2010 roku.
-
W Mount Vernon w stanie Nowy Jork urodził się Denzel Washington, aktor, dwukrotnie nagradzany Oscarem, za role w filmach „Chwała” (1990) i „Dzień próby” (2001); znany również z „Raportu Pelikana”, „Karmazynowego przypływu”, „Malcolma X” i „Huraganu”.
-
W Krakowie zmarł Wincenty Lustosławski, filozof, działacz polityczny i społeczny, prekursor ruchów abstynenckich i propagator jogi.
-
Polska została członkiem UNICEF (Funduszu Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom).
-
W Hollywood zmarł Theodore Dreiser, pisarz amerykański, autor „Finansisty” i „Tragedii amerykańskiej”.
-
W Sanoku urodził się Orest Lenczyk, trener piłkarski.
-
W Bukareszcie zmarł prof. Wacław Makowski, prawnik, minister sprawiedliwości w kilku rządach II RP, poseł na Sejm z listy BBWR (1928–1935), od 1931 r. wicemarszałek Sejmu; w latach 1935–1938 wicemarszałek Senatu; od 1938 r. pełnił funkcję marszałka Sejmu; 2 września 1939 r. przewodniczył ostatnim obradom Sejmu II RP.
-
W niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen zmarł Stanisław Estreicher, historyk prawa, bibliograf, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1919–1921 jego rektor; aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau w listopadzie 1939 r.
-
W Paryżu zmarł Maurice Ravel, francuski kompozytor, pianista i dyrygent.
-
We wsi Susiec koło Tomaszowa Lubelskiego, w katastrofie lecącego ze Lwowa do Warszawy należącego do linii lotniczych LOT samolotu Lockheed Electra. Spośród 12 osób na pokładzie zginęły 3, a 3 kolejne zostały ranne.
-
W Poznaniu urodził się Jerzy Krasuski, historyk, specjalista w dziedzinie historii stosunków polsko-niemieckich.
-
W Krynicy założone zostało Krynickie Towarzystwo Hokejowe.
-
W Grabocinie w powiecie będzińskim urodził się Edward Babiuch, działacz komunistyczny, w latach 1970–1980 członek Biura Politycznego i sekretarz KC PZPR; premier PRL w 1980 r.
-
W Konstantinowie (Rosja) urodził się Siergiej Aleksandrowicz Jesienin, poeta rosyjski.
-
Sejm przyjął Ustawę o wykonaniu reformy rolnej.
-
W Nowej Hucie koło Kartuz urodził się Gerard Labuda, historyk, mediewista, rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w latach 1962–65, prezes PAN i PAU.
-
W Śniatyniu koło Stanisławowa urodził się Roman Palester, kompozytor.
-
We Lwowie odbyła się prapremiera widowiska „Betlejem polskie” Lucjana Rydla.
-
W Genewie urodził się Eugeniusz Bodo, część źródeł jako miejsce jego urodzenia podaje Warszawę, jeszcze inne Łódź; jedna z największych gwiazd polskiego kina przedwojennego, aktor, piosenkarz, reżyser, scenarzysta i producent filmowy; znany z filmów „Czy Lucyna to dziewczyna?”, „Paweł i Gaweł”, „Piętro wyżej” oraz jako wykonawca piosenek „Ach, śpij kochanie”, „Umówiłem się z nią na dziewiątą”, „Już taki jestem zimny drań”.
-
Wilhelm Roentgen opublikował pierwszy artykuł opisujący działanie tzw. promieni X.
-
W paryskiej kawiarni Grand Café odbył się pierwszy komercyjny pokaz filmowy. Bracia Lumiere pokazali paryskiej publiczności cztery filmy: „Wyjście robotników z fabryki Lumiere w Lyonie”, „Śniadanie”, „Polewacz polany” oraz „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”.
-
W Krakowie zmarł Henryk Rodakowski, malarz, portrecista, przedstawiciel nurtu romantycznego.
-
W Przyszowej urodził się Tytus Czyżewski, krytyk sztuki, poeta, malarz.
-
W Zawichoście urodził się Szymon Askenazy, historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.
-
W Stanach Zjednoczonych urodził się Thomas Woodrow Wilson – prezydent USA w latach 1913–1921; w orędziu do Kongresu z 8 stycznia 1918 r. przedstawił program pokojowy, znany jako 14 punktów Wilsona; 13. punkt dotyczył kwestii powstania niepodległej Polski.
-
Z inicjatywy przebywających na emigracji Joachima Lelewela i Józefa Zaliwskiego powstał komitet Zemsta Ludu. Jego celem było przygotowanie i wywołanie kolejnego powstania na ziemiach polskich.
-
Prawa miejskie otrzymały Toruń i Chełmno; prawo lokacyjne wystawił mistrz Zakonu Krzyżackiego Hermann von Salza.
-
W Londynie konsekrowano Kolegiatę św. Piotra w Westminsterze, znaną powszechnie jako Opactwo Westminsterskie.