Kalendarz historyczny
29 grudnia
-
W Katowicach zmarł Wojciech Kilar, wybitny kompozytor i pianista, twórca muzyki do blisko 150 filmów, m.in. „Ziemi obiecanej”, „Smugi cienia”, „Pana Tadeusza”, „Rejsu”, „Pianisty”, a także seriali „Przygody Pana Michała” i „Rodzina Połanieckich”.
-
Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, przywracając historyczną nazwę państwa – Rzeczpospolita Polska oraz dawne godło – orła w koronie.
-
W Warszawie zmarł Edmund Baranowski ps. Jur – powstaniec warszawski z batalionu „Miotła”, były wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich, sekretarz generalny Rady Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”.
-
W Warszawie zmarła prof. Maria Nietyksza, historyk związana z Instytutem Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, specjalistka z zakresu historii XIX i XX wieku, badaczka dziejów społecznych, varsavianistka.
-
Skarb Państwa zakupił liczącą 86 tysięcy eksponatów Kolekcję Książąt Czartoryskich. Wśród najsłynniejszych dzieł z kolekcji jest „Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci i „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta.
-
W Krakowie zmarł Jerzy Pomianowski, znawca współczesnej Rosji i krajów Europy Wschodniej, sowietolog, pisarz, eseista, tłumacz „Archipelagu GUŁag” Aleksandra Sołżenicyna i książek Izaaka Babla, Antona Czechowa, Lwa Tołstoja.
-
W Przemyślu zmarł Ignacy Tokarczuk, arcybiskup metropolita przemyski; w czasach PRL wspierał działania opozycji antykomunistycznej, m.in. KOR, ROPCiO, a następnie Solidarności; wielokrotnie szykanowany przez Służbę Bezpieczeństwa.
-
W Mielcu zmarł Andrzej Wilkosz, polski brydżysta, arcymistrz światowy, autor konwencji „dwóch karo Wilkosza”.
-
Urząd prezesa Instytutu Pamięci Narodowej objął Janusz Kurtyka; zginął w katastrofie smoleńskiej 10 kwietnia 2010 r.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Waldorff, krytyk muzyczny, znawca sztuki, obrońca zabytków, twórca Komitetu Ochrony Starych Powązek.
-
W Warszawie zmarł Czesław Byszewski, aktor, lektor Polskiego Radia.
-
Vaclav Havel został wybrany przez Zgromadzenie Federalne na prezydenta Czechosłowacji.
-
W Krakowie zmarł Stanisław Igar, popularny aktor teatralny i filmowy, odtwórca ról Grünspana w „Ziemi obiecanej” Andrzeja Wajdy i don Gaspara Soareza w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hasa.
-
W Konstancinie zmarł Jan Rybkowski, reżyser, scenarzysta, pedagog, scenograf; twórca seriali „Chłopi”, „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Rodzina Połanieckich”.
-
W Paryżu zmarł Andriej Tarkowski, rosyjski reżyser, autor filmów „Andriej Rublow”, „Solaris”, „Zwierciadło”, "Stalker", „Nostalgia”, „Ofiarowanie”.
-
W Londynie zmarł pułkownik Roman Umiastowski, żołnierz, pisarz, historyk, autor radiowego apelu z 6 września 1939, w którym wezwał mężczyzn do opuszczenia Warszawy i udania się na wschód kraju, gdzie miały być tworzone nowe jednostki wojskowe.
-
W Ustrzykach Dolnych rolnicy rozpoczęli strajk okupacyjny w budynku Urzędu Miasta i Gminy, domagając się rejestracji NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska”.
-
W Moskwie zmarła Nadieżda Jakowlewna Mandelsztam, żona poety Osipa Mandelsztama, pisarka, kustoszka pamięci o mężu; wiele z jego wierszy przechowała, ucząc się ich na pamięć.
-
Do Polski przybył z trzydniową wizytą prezydent USA Jimmy Carter; towarzyszył mu m.in. doradca ds. bezpieczeństwa narodowego Zbigniew Brzeziński.
-
W Tarnowie urodził się Wilhelm Sasnal, malarz, twórca komiksów, filmowiec.
-
W Warszawie zmarł Janusz Strachocki, aktor, reżyser teatralny; żołnierz kontrwywiadu KG AK.
-
Wydano pierwszy tom Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN.
-
W Warszawie powstała Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych.
-
W Łodzi utworzono Wytwórnię Filmów Oświatowych.
-
W Aszchabadzie zmarł Juliusz Gardan, reżyser i scenarzysta, twórca filmów „Trędowata”, „Doktor Murek”.
-
W Warszawie wykonany został wyrok śmierci – wydany przez KC PPR – na komunistycznym działaczu Bolesławie Mołojcu, oskarżonym o zamordowanie Marcelego Nowotki – pierwszego przywódcy PPR; inna data wykonania wyroku podawana w publikacjach to 31 grudnia 1942 r.
-
W Lublinie urodził się Konrad Fijałkowski, cybernetyk, autor powieści, opowiadań i słuchowisk science fiction.
-
We Włodawie urodził się Feridun Erol, scenarzysta i reżyser pochodzenia tureckiego.
-
W Warszawie zmarł Stefan Czarnowski, socjolog, historyk kultury, żołnierz Legionów Polskich i uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku.
-
W Stuttgarcie zmarł Wilhelm Maybach, niemiecki konstruktor, przemysłowiec, jeden z pionierów motoryzacji.
-
Powołano rząd Kazimierza Bartla.
-
W Gdyni rozpoczęło działalność przedsiębiorstwo Żegluga Polska.
-
W Szwajcarii zmarł Rainer Maria Rilke, poeta, przedstawiciel symbolizmu i egzystencjalizmu, którego twórczość wywarła duży wpływ m.in. na Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Lema, Zbigniewa Herberta.
-
W Bogdanach w powiecie przasnyskim urodził się Jerzy Kłoczowski, historyk, profesor KUL, badacz dziejów Kościoła; w czasie II wojny światowej żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.
-
W Łodzi urodził się Ludwik Jerzy Kern – poeta, satyryk, tłumacz, autor utworów dla dzieci „Ferdynand Wspaniały”, „Proszę słonia” i słów do wielu popularnych przebojów muzycznych m.in. „Nie bądź taki szybki Bill”, „Cicha woda”, „Wojna domowa”.
-
Podniesiono banderę na kanonierce ORP Komendant Piłsudski, jednym z pierwszych okrętów polskiej Marynarki Wojennej.
-
W Warszawie urodził się Stanisław Broniewski, ps. Stefan Orsza, ppor. AK, harcmistrz, naczelnik Szarych Szeregów (1943–1944), dowódca Akcji pod Arsenałem.
-
W Krakowie zmarła Jadwiga Sarnecka, pianistka i kompozytorka.
-
We Lwowie zmarł Edmund Biernacki, lekarz, neurolog i patolog, odkrywca tzw. odczynu Biernackiego – wartości diagnostycznej szybkości opadania erytrocytów w osoczu.
-
W Krakowie urodził się Witold Zechenter, poeta, prozaik, satyryk, dziennikarz. Współzałożyciel krakowskiego „Dziennika Polskiego” i „Echa Krakowa”.
-
W Warszawie urodził się Henryk Wars (właściwie Henryk Warszawski), kompozytor, pianista, dyrygent, pionier jazzu w Polsce, autor muzyki do blisko 50 polskich filmów oraz wielu piosenek, które stały się przebojami m.in. „Umówiłem się z nią na dziewiątą” czy „Miłość ci wszystko wybaczy”.
-
W rezerwacie Pine Ridge żołnierze 7. pułku kawalerii USA zamordowali 153 Indian plemienia Lakota (50 Indian zostało rannych). Wydarzenie to przeszło do historii jako „masakra nad Wounded Knee” i została uznana za symboliczne zakończenie wojen z plemionami indiańskimi.
-
W Warszawie urodził się Witold Wojtkiewicz, malarz, rysownik, ilustrator.
-
Republika Teksasu zrzekła się niepodległości, przystępując do Stanów Zjednoczonych Ameryki jako 20 stan.
-
W Radomiu urodził się Tytus Chałubiński, lekarz, przyrodnik, społecznik, jeden z pionierów taternictwa, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego i Muzeum Tatrzańskiego.
-
W Warszawie zmarł Stanisław Małachowski, marszałek Sejmu Czteroletniego.
-
W New Haven (USA) urodził się Charles Goodyear, przedsiębiorca, wynalazca, na cześć którego nazwano jedno z przedsiębiorstw przemysłu gumowego.
-
W Budynku Prokuracji Nowej na weneckim placu św. Marka otwarto „Caffe Nova” – najstarszą nieprzerwanie czynną kawiarnię.
-
Potop szwedzki: W Tyszowicach szlachta i wojsko utworzyły konfederację przeciwko Szwedom i Karolowi X Gustawowi.
-
W Budzie zmarła Elżbieta, królowa Węgier, córka Władysława Łokietka i księżnej Jadwigi, żona Karola Roberta i babka Jadwigi Andegaweńskiej.
-
Przed ołtarzem katedry w Canterbury zginął Thomas Beckett, arcybiskup i kanclerz Anglii. Został zamordowany przez zwolenników króla Anglii, Henryka II.