> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

4 marca

  • Jeremi Przybora. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie zmarł Jeremi Przybora, poeta, aktor, współtwórca Kabaretu Starszych Panów.

  • Siedziba Sztabu Generalnego WP w Pałacu Saskim w Warszawie. Fot. NAC

    W Sztabie Głównym Wojska Polskiego rozpoczęto prace nad planem obronnym na wypadek wojny z Niemcami o kryptonimie „Zachód”.

  • Aleksander Tarnawski. Fot. PAP/L. Szymański

    W Gliwicach zmarł mjr Aleksander Tarnawski ps. Upłaz, ostatni Cichociemny.

  • W Warszawie odsłonięto pomnik Jana Zachwatowicza, architekta, historyka architektury, profesora Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, zasłużonego dla odbudowy warszawskiego Starego Miasta.

  • Pandemia koronawirusa: Ministerstwo Zdrowia podało informację o pierwszym przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w Polsce. „Pacjent zero” przyjechał do Zielonej Góry z Niemiec. 20 marca został uznany za ozdrowieńca.

  • Zmarła aktorka Grażyna Staniszewska, znana m.in z filmów „Zamach”, „Krzyż Walecznych” oraz roli Danusi Jurandówny w „Krzyżakach” Aleksandra Forda.

  • W Warszawie zmarł ojciec Henryk Kietliński, pallotyn, prowincjał polskiej prowincji pallotynów, autor „Moich dialogów z Janem Pawłem II”, harcerz Szarych Szeregów, odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

  • W Warszawie zmarł Wojciech Skibiński - aktor teatralny i filmowy, związany ze stołecznymi teatrami, m.in. z Teatrem Dramatycznym; w filmie debiutował w „Zezowatym szczęściu” Andrzeja Munka; grał też m.in. w „Weselu” Wojciecha Smarzowskiego i w popularnym serialu „Czas honoru”.

  • W Zalesiu Górnym zmarł Zbyszko Siemaszko, fotografik, reporter, dokumentalista odbudowy Warszawy, żołnierz Armii Krajowej.

  • Michał Issajewicz "Miś". 1967 r. Fot. PAP/CAF/Z. Matuszewski

    W Warszawie zmarł Michał Issajewicz "Miś", żołnierz ZWZ-AK, członek Zgrupowania Agat i Batalionu "Parasol", uczestnik akcji wykonania wyroku na dowódcy SS i policji Dystryktu Warszawa gen. Franzu Kutscherze; więzień KL Stutthof.

  • Premiera filmu „Sala samobójców” w reżyserii Jana Komasy.

  • Tadeusz Nalepa. Fot. PAP/M. Wychowaniec

    W Warszawie zmarł Tadeusz Nalepa, gitarzysta i wokalista, legenda polskiego bluesa, twórca i lider zespołów Blackout i Breakout, autor wielu przebojów, m.in. „Oni zaraz przyjdą tu”, „Kiedy byłem małym chłopcem”, „Poszłabym za tobą”.

  • W Miami Beach zmarł Władysław Daniłowski, pianista, śpiewak, kompozytor, współzałożyciel i kierownik Chóru Dana.

  • Adam Bień. Fot. PAP/L. Wawrynkiewicz

    W Warszawie zmarł Adam Bień, działacz ruchu ludowego, członek władz Polskiego Państwa Podziemnego, aresztowany przez NKWD i sądzony w procesie szesnastu w Moskwie.

  • Steven Spielberg przyleciał do Krakowa na polską premierę filmu „Lista Schindlera”. Amerykański reżyser z żoną aktorką Cate Capshaw (2L) przy ruinach krematorium na terenie niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    Polska premiera filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga.

  • Stan wojenny: w Biurze Prasowym Rządu zaprezentowano dziennikarzom tekst tzw. deklaracji lojalności, którą przedstawiono do podpisu osobom zwalnianym z obozów internowania. 

  • Andrzej Milczanowski. 1981 r. Fot. PAP/CAF/J. Undro

    Stan wojenny: Andrzej Milczanowski skazany został na pięć lat więzienia za kierowanie w grudniu 1981 r. strajkiem w Regionie NSZZ „Solidarność” Pomorze Zachodnie.

  • W Moskwie I sekretarz KC PZPR Stanisław Kania spotkał się z sowieckim przywódcą Leonidem Breżniewem; na spotkaniu omawiano m.in. działania, które miały ograniczyć wzrost znaczenia w Polsce Solidarności.

  • Papież Jan Paweł II. Fot. PAP/J. Ochoński

    Papież Jan Paweł II ogłosił swoją pierwszą encyklikę „Redemptor Hominis”.

  • Anna Nehrebecka (Marynia Pławicka-Połaniecka) i Andrzej May (Stanisław Połaniecki) na planie serialu „Rodzina Połanieckich” w reż. Jana Rybkowskiego. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera serialu „Rodzina Połanieckich” w reżyserii Jana Rybkowskiego.

  • Adam Michnik. 1981 r. Fot. PAP/T. Michalak

    Decyzją ministra oświaty i szkolnictwa wyższego Henryka Jabłońskiego Adam Michnik i Henryk Szlajfer zostali bezprawnie skreśleni z listy studentów Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego; powodem usunięcia ich z uczelni był udział w studenckiej demonstracji przeciwko cenzurze oraz przekazywanie informacji o protestach zagranicznym dziennikarzom.

  • Paweł Janas. Fot. PAP/J. Morek

    W Pabianicach urodził się Paweł Janas, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, członek drużyny, która na Mistrzostwach Świata w Hiszpanii w 1982 r. zdobyła trzecie miejsce; w latach 2003–2006 selekcjoner reprezentacji narodowej.

  • Premiera filmu Jana Rybkowskiego „Warszawska premiera” z Janem Koecherem w roli Stanisława Moniuszki.

  • W Gdańsku działalność rozpoczęła Szybka Kolej Miejska. Pierwsza linia obejmowała trasę Gdańsk Główny – Gdańsk-Nowy Port.

  • Jan Garbarek. Fot. PAP/B. Borowiak

    W Mysen w Norwegii urodził się Jan Garbarek, saksofonista jazzowy i kompozytor, polskiego pochodzenia.

  • Armia Czerwona zajęła Koszalin.

  • Julian Krzewiński. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Julian Krzewiński, aktor, śpiewak operowy (tenor), autor scenariuszy, librett i tekstów piosenek, m.in. „Bal na Gnojnej”, „Już młodość uleciała” oraz współautor scenariusza filmu Mieczysława Krawicza „Każdemu wolno kochać”.

  • W Sosnowcu urodził się Kazimierz Ratoń, poeta, autor tomików „Pieśni północne”, „Gdziekolwiek pójdę”, „Pieśni ocalone”.

  • Henryk Waniek. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Oświęcimiu urodził się Henryk Waniek, śląski malarz, poeta, filozof, krytyk, scenograf; autor książek „Dziady berlińskie”, „Pitagoras na trawie”, „Finis Silesiae”.

  • Hubert Wagner. Fot. PAP/CAF-ADM/M. Kłoś

    W Poznaniu urodził się Hubert Wagner, siatkarz, wielokrotny reprezentant Polski; trener, uważany za jednego z najwybitniejszych szkoleniowców w historii polskiego sportu; prowadzona przez niego drużyna siatkarzy zdobyła mistrzostwo świata w Meksyku w 1974 r. oraz złoty medal olimpijski dwa lata później w Montrealu.

  • W Ostrowie Wielkopolskim urodził się Kazimierz Grześkowiak, satyryk, aktor, członek Silnej Grupy pod Wezwaniem, autor przebojów „Chłop żywemu nie przepuści”, „To je moje”, „Odmieniec”, „Kawalerskie noce”.

  • Okupacyjne władze niemieckie wydały rozporządzenie o tzw. niemieckiej liście narodowościowej i niemieckiej przynależności państwowej na ziemiach wschodnich wcielonych do Rzeszy.

  • W Przemyślu zmarł Artur Gustowski, wielkopolski przedsiębiorca i dziennikarz, od 1907 roku wydawca poznańskiego pisma „Kupiec”, animator życia gospodarczego w Wielkopolsce.

  • Adam Daniel Rotfeld. Fot. PAP/R. Guz

    W Przemyślanach koło Lwowa urodził się Adam Daniel Rotfeld, dyplomata, znawca problematyki bezpieczeństwa; dyrektor Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (1990–2002); minister spraw zagranicznych RP (2005); członek Grupy Ekspertów NATO ds. przygotowania Nowej Koncepcji Strategicznej Sojuszu (2009–2010); od 2008 r. współprzewodniczący Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych; b. przewodniczący Rady Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.

  • W Radomiu urodził się Kazimierz Paździor, bokser, mistrz olimpijski z Rzymu (1960) i mistrz Europy z Pragi (1957).

  • Ryszard Kapuściński. Fot. PAP/T. Gzell

    W Pińsku urodził się Ryszard Kapuściński, reporter, dziennikarz, publicysta, podróżnik, wieloletni korespondent Polskiej Agencji Prasowej; autor m.in. „Wojny futbolowej”, „Cesarza” oraz „Podróży z Herodotem”.

  • Obliczanie wyników wyborów do Sejmu w okręgowej komisji wyborczej w Warszawie. 1928 r. Fot. NAC

    Odbyły się wybory do Sejmu II kadencji; najsilniejszym klubem parlamentarnym został Bezpartyjny Blok Wspierania Rządu, który zdobył 125 mandatów.

  • W Krakowie urodził się Karol Estreicher (junior), historyk sztuki, bibliograf, muzealnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, twórca Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius. 

  • Nadanie tytułu członka honorowego Związku Górali prof. Janowi Gwalbertowi Pawlikowskiemu (piąty z lewej w pierwszym rzędzie). Widoczny m.in.: prezes i założyciel Związku Wojciech Krzeptowski (czwarty z prawej w pierwszym rzędzie) i poseł Wojciech Roj. 1932 r. Fot. NAC

    W Zakopanem powstał Związek Górali.

  • Wystawa obrazów artysty malarza Jana Hrynkowskiego w poznańskim Salonie 35. Widoczny m.in. artysta malarz Wacław Taranczewski (3. z lewej). 1939 r. Fot. NAC

    W Czarnkowie w Wielkopolsce urodził się Wacław Taranczewski, malarz.

  • W Krakowie urodził się Adam Polewka, dziennikarz, pisarz, działacz polityczny, działacz PPS, KPP i PZPR, autor widowiska „Igrce w gród walą”.

  • Prof. Jan Zachwatowicz. Fot. PAP/B. Miedza

    W Gatczynie koło Petersburga urodził się Jan Zachwatowicz, architekt, historyk sztuki, profesor Politechniki Warszawskiej; inicjator renowacji i odbudowy wielu zabytków polskich po 1945 r., m.in. Starego Miasta, katedry św. Jana i Zamku Królewskiego w Warszawie.

  • Józef Baran-Bilewski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Racławówce urodził się Józef Baran-Bilewski, kapitan Wojska Polskiego, sportowiec, mistrz Polski w pchnięciu kulą i rzucie dyskiem, rekordzista Polski, olimpijczyk; zamordowany w 1940 roku w Katyniu.

  • Urodził się Stefan Pronaszko, piłkarz, współzałożyciel Polonii Warszawa, żołnierz wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej 1939 roku, major Wojska Polskiego, zamordowany w 1943 roku w niemieckim obozie Weimar-Buchenwald.

  • Kazimierz Świtalski. 1930 r. Fot. NAC

    W Sanoku urodził się Kazimierz Świtalski, żołnierz Legionów Polskich, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1928–1929), premier (1929), marszałek Sejmu w latach 1930–1935, senator.

  • Bitwa pod Pieskową Skałą 1863. Źródło: Wikimedia Commons

    Polskie oddziały powstańcze pod wodzą gen. Mariana Langiewicza stoczyły bitwę z Rosjanami pod Pieskową Skałą.

  • Narcyza Żmichowska. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie urodziła się Narcyza Żmichowska, pisarka, poetka, uznawana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce; autorka „Poganki”, „Dwoistego życia” i „Białej róży”.

  • W życie weszła Konstytucja Stanów Zjednoczonych, pierwsza ustawa zasadnicza na świecie, do której w Rzeczypospolitej odwołali się twórcy Konstytucji 3 Maja z 1791 r., będącej pierwszą europejską konstytucją.

  • Hernán Cortés. Źródło: Wikimedia Commons

    Hiszpański konkwistador Hernán Cortés wylądował na wybrzeżu Meksyku i rozpoczął podbój państwa Azteków. 

  • Piła uzyskała od Zygmunta I prawa miejskie.

  • W Grodnie w wieku 26 lat zmarł królewicz Kazimierz, syn Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki; kanonizowany w 1602 r.; patron Korony i Litwy.

  • Władysław Jagiełło - cykl Jana Matejki „Poczet królów i książąt polskich”. Fot. PAP/Reprodukcja

    W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski.

  • W Uniejowie zmarł Jakub Świnka, arcybiskup gnieźnieński w latach 1283–1314; zwolennik zjednoczenia państwa polskiego, podzielonego w wyniku rozbicia dzielnicowego.