8 MAJA

• 1989 / 35 lat

  Ukazał się pierwszy numer „Gazety Wyborczej”.

• 1254 / 770 lat

  Prawdopodobnie po raz pierwszy wykonano pieśń „Gaude Mater Polonia” jako część oficjum „Historia gloriosissimi Stanislai” Wincentego z Kielczy, napisanego na kanonizację Stanisława ze Szczepanowa.

• 2022 / 2 lata

  W Lublinie zmarł prof. Waldemar Paruch, socjolog, działacz społeczny, szef rządowego Centrum Analiz Strategicznych w latach 2018–2019.

• 2022 / 2 lata

  W Paryżu zmarł Ludwik Lewin, korespondent Polskiej Agencji Prasowej w Paryżu, dziennikarz, poeta, pisarz, korespondent wojenny.

• 2020 / 4 lata

  W Warszawie zmarł Włodzimierz Niderhaus, wieloletni dyrektor Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, inicjator i producent wielu filmów. Od 2000 r. do 2017 r. był członkiem Rady Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, a od 2005 r. do 2008 r. – jej sekretarzem.

• 2010 / 14 lat

  Nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk mianowany został przez papieża Benedykta XVI metropolitą gnieźnieńskim i prymasem Polski.

• 2005 / 19 lat

  W Warszawie zmarła Małgorzata Lorentowicz, aktorka, odtwórczyni m.in. roli Radczyni w „Weselu” Andrzeja Wajdy, znana także z serialu „W labiryncie” oraz filmu „Cudzoziemka” Ryszarda Bera.

• 1976 / 48 lat

  W Warszawie urodził się Zygmunt Miłoszewski, pisarz, publicysta, współautor scenariuszy filmowych; autor m.in. powieści „Uwikłanie”, „Ziarno prawdy”, „Gniew”, „Bezcenny”.

• 1972 / 52 lata

  W Londynie zmarł Bogusław Miedziński, żołnierz Legionów Polskich, podpułkownik WP, polityk, publicysta, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; poseł na Sejm (1922–1938), senator i marszałek Senatu (1938–1939).

• 1955 / 69 lat

  W Warszawie zmarł Kazimierz Wajda, aktor radiowy i filmowy, odtwórca roli Szczepcia – jednego z lwowskich batiarów w filmach „Włóczęgi” i „Będzie lepiej”.

• 1953 / 71 lat

  Episkopat Polski przyjął memoriał będący odpowiedzią na ataki wymierzone w Kościół katolicki oraz na próby jego podporządkowania komunistycznym władzom; w ostatnich słowach pisma biskupi stwierdzali: „Rzeczy Bożych na ołtarzu cesarza składać nam nie wolno. Non possumus! (Nie możemy)”.

• 1953 / 71 lat

  Premiera filmu „Żołnierz zwycięstwa” w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

• 1953 / 71 lat

  W Warszawie zmarł gen. Józef Rybak; oficer austriacki, przed wybuchem I wojny światowej szef Głównego Ośrodka Wywiadowczego w Krakowie; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Grupy Operacyjnej 3 Armii; I zastępca Szefa Sztabu Głównego WP (1921–1924), następnie dowódca Okręgu IX w Brześciu nad Bugiem i Inspektor Armii w Warszawie.

• 1952 / 72 lata

  Najwyższy Sąd Wojskowy na tajnej rozprawie przeciwko tzw. kierownictwu konspiracji Wojsk Lotniczych skazał sześciu oficerów na karę śmierci; czterech spośród nich walczyło w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie; wszyscy skazani zostali rozstrzelani.

• 1947 / 77 lat

  Funkcjonariusze UB zatrzymali rotmistrza Witolda Pileckiego, oficera ZWZ-AK, który w 1940 r. dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce przez Niemców do Auschwitz, aby zdobyć informacje o obozie; po ucieczce z Auschwitz walczył w Powstaniu Warszawskim; w 1948 r. został przez władze komunistyczne skazany na śmierć i stracony.

• 1945 / 79 lat

  Na żądanie Stalina powtórzono kapitulację Niemiec: w Karlhorst, na przedmieściach Berlina, marszałek Georgij Żukow o godz. 22.30 przyjął bezwarunkową kapitulację niemieckich sił zbrojnych od feldmarszałka Wilhelma Keitla; w Moskwie, ze względu na dwugodzinną różnicę czasu, był już 9 maja.

• 1943 / 81 lat

  W czasie Powstania w getcie warszawskim w otoczonym przez Niemców bunkrze przy ul. Miłej wraz z kilkudziesięcioma bojowcami popełnił samobójstwo komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej Mordechaj Anielewicz.

• 1943 / 81 lat

  W czasie powstania w getcie warszawskim zginął Władysław Szlengel, poeta, autor piosenek i utworów satyrycznych.

• 1943 / 81 lat

  Stacjonujący w Puszczy Nalibockiej oddział sowieckiej i żydowskiej partyzantki wymordował 128 polskich mieszkańców miejscowości Naliboki.

• 1940 / 84 lata

  Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich pod dowództwem gen. Zygmunta Szyszko-Bohusza przypłynęła do norweskiego portu Harstad; polska formacja została włączona do alianckiego Korpusu Ekspedycyjnego walczącego z wojskami niemieckimi pod Narwikiem w Norwegii.

• 1933 / 91 lat

  Stanisław Skarżyński ustanowił lotniczy rekord świata przelatując samotnie samolotem RWD-5 nad południowym Atlantykiem z St. Louis w Senegalu do Maceió w Brazylii.

• 1932 / 92 lata

  W Warszawie urodził się Stanisław Niwiński, aktor. 

• 1923 / 101 lat

  W Warszawie urodził się Izaak Celnikier, malarz, grafik.

• 1920 / 104 lata

  Wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskie dowodzone przez gen. Edwarda Śmigłego-Rydza zajęły Kijów.

• 1913 / 111 lat

  W Krakowie zainaugurowano Mistrzostwa Galicji w piłce nożnej. 

• 1908 / 116 lat

  Polscy studenci na Uniwersytecie w Petersburgu założyli Korporację Akademicką „Sarmatia”.

• 1900 / 124 lata

  W Bronowie koło Łomży urodziła się Tola Mankiewiczówna, aktorka, piosenkarka; wystąpiła m.in. w filmach „Pani minister tańczy”, „Manewry miłosne” i „Co mój mąż robi w nocy”.

• 1892 / 132 lata

  W Stanisławowie urodził się Stanisław Sosabowski, generał WP, dowódca 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, która wzięła udział w największej w II wojnie światowej operacji powietrzno-desantowej sprzymierzonych; jej celem było opanowanie mostów na Renie w pobliżu holenderskiego Arnhem.

• 1851 / 173 lata

  W Poszawszu na Żmudzi urodził się Stanisław Witkiewicz, malarz, pisarz, krytyk i teoretyk sztuki, twórca stylu zakopiańskiego w architekturze.

• 1808 / 216 lat

  Zawarto umowę między Francją a Księstwem Warszawskim o przyjęciu na żołd francuski 8 tysięcy żołnierzy polskich.

• 1793 / 231 lat

  W Rzymie zmarł Tadeusz Kuntze, malarz.

• 1779 / 245 lat

  W Carskim Siole urodził się Konstanty Pawłowicz Romanow, w latach 1815–1830 naczelny wódz wojsk Królestwa Polskiego i faktyczny jego wielkorządca.

• 1551 / 473 lata

  W Krakowie zmarła Barbara Radziwiłłówna, królowa Polski, żona Zygmunta II Augusta.

• 1468 / 556 lat

  Został ochrzczony królewicz oraz przyszły arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski i biskup krakowski Fryderyk Jagiellończyk.