Kalendarz historyczny
16 stycznia
-
We Lwowie zmarł Antoś Petrykiewicz, 13-letni obrońca Lwowa, ciężko ranny w walkach z Ukraińcami; pośmiertnie odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari; najmłodszy kawaler orderu VM.
-
Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał Ignacego Paderewskiego na stanowisko prezesa Rady Ministrów i jednocześnie ministra spraw zagranicznych oraz delegata polskiego na konferencję pokojową w Paryżu.
-
W Warszawie zmarł Kazimierz Kąkol, żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski, działacz komunistyczny, w latach 1974–1980 minister–kierownik Urzędu do Spraw Wyznań.
-
Odbył się ostatni lot sowieckiego samolotu transportowego An-26 Sił Powietrznych RP. Samoloty zostały zastąpione przez nowe transportowce CASA C-295.
-
W Warszawie zmarł Henryk Czyż, dyrygent, kompozytor, pedagog.
-
Prezydent Rosji Władimir Putin rozpoczął wizytę w Polsce, podczas której poruszono m.in. kwestię weryfikacji umów na dostarczanie rosyjskiego gazu; Putin przekazał także dokumenty pochodzące z teczki personalnej gen. Władysława Sikorskiego z lat 1902–1939.
-
W Warszawie rozpoczęła się druga część obrad X Plenum KC PZPR. Po burzliwych dyskusjach, dotyczących podjęcia rozmów z Solidarnością, przyjęto uchwałę w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego.
-
W Cieszynie urodził się Piotr Żyła, skoczek narciarski, reprezentant Polski, dwukrotny drużynowy brązowy medalista mistrzostw świata, drugi zawodnik 65. Turnieju Czterech Skoczni (2016/2017).
-
W Warszawie zmarł Józef Nowak, aktor teatralny i filmowy; wystąpił m.in. w filmach „Celuloza”, „Drugi brzeg”, „Westerplatte”, „Hasło Korn”, „Hydrozagadka”, „Wiosna panie sierżancie”, a także w serialu „Dom”.
-
Premiera filmu „Godzina W” w reżyserii Janusza Morgensterna.
-
W centrum Pragi w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację podpalił się student Jan Palach; w wyniku poniesionych obrażeń zmarł 19 stycznia.
-
Ministerstwo Kultury i Sztuki powiadomiło dyrekcję Teatru Narodowego, że z dniem 1 lutego przedstawienie „Dziadów” w reż. Kazimierza Dejmka zostanie zawieszone – spektakl spotkał się z ostrą krytyką kierownictwa PZPR, które uznało je za „antyrosyjskie, antyradzieckie i religianckie”.
-
W Mrągowie urodził się Wojciech Malajkat, aktor; dyrektor Teatru Syrena w latach 2009–2014; od 2016 r. rektor Akademii Teatralnej w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „VIP”, „Piękna nieznajoma”, „Wielki Tydzień” oraz „Ogniem i mieczem”.
-
Do Polski powróciła z Kanady druga część bezcennych zbiorów wawelskich, wśród nich 132 arrasy i liczne militaria.
-
Utworzono Kampinoski Park Narodowy oraz Karkonoski Park Narodowy.
-
W Siemianowicach Śląskich urodził się Krzysztof Globisz, aktor od 1981 r. związany ze Starym Teatrem w Krakowie, profesor krakowskiej PWST; zagrał m.in. w „Krótkim filmie o zabijaniu” Krzysztofa Kieślowskiego oraz „Wszystkim, co najważniejsze” Roberta Glińskiego; sympatię widzów przyniosły mu role anioła Giordana w filmach „Anioł w Krakowie” i „Zakochany anioł”.
-
W Bielsku-Białej urodziła się Jolanta Januchta, lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa, wielokrotna mistrzyni Polski, medalistka mistrzostw Europy.
-
W Szczecinie urodził się Wojciech Wysocki, aktor; wystąpił m.in. w filmach „Godzina +W+”, „Wierna rzeka”, „Życie wewnętrzne”, „Pismak”, a także serialu „Ranczo”.
-
W Warszawie zmarł Artur Śliwiński, historyk, pisarz, publicysta; członek PPS-Frakcji Rewolucyjnej; przewodniczący Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie (1915–1916), bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; premier RP (1922), senator (1935–1938); dyrektor Polskiego Banku Komunalnego (1932–1939).
-
W Warszawie zamordowana została przez Niemców Róża Etkin-Moszkowska, pianistka, laureatka III nagrody I Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1927); w czasie niemieckiej okupacji ukrywała się ze względu na swoje żydowskie pochodzenie.
-
W obozie koncentracyjnym Neuengamme w Hamburgu zmarł Jerzy Paczkowski, poeta, satyryk, redaktor „Cyrulika Warszawskiego”, dyplomata, żołnierz francuskiego ruchu oporu.
-
W Ostrowcu Świętokrzyskim funkcjonariusz PPR i Armii Ludowej mianowany przez władze w Lublinie wojewodą kieleckim Jan Foremniak wraz z kilkoma wspólnikami dokonał napadu rabunkowego na prywatne mieszkanie, podczas którego został zastrzelony przez żołnierza AK Stanisława Kosickiego. Wydarzenie to, po spreparowaniu przez komunistów, stało się kanwą propagandowej powieści Jerzego Andrzejewskiego „Popiół i diament”.
-
Z niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Plaszow wysłano ostatni transport więźniów do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.
-
Amerykańskie bombowce dokonały nalotu na Magdeburg; w jego wyniku zginęło około 2,5 tys. osób, znaczna część miasta została zniszczona.
-
Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do Radomia.
-
W Łodzi urodził się Andrzej Niemczyk, siatkarz, trener, selekcjoner reprezentacji kobiet w siatkówce, z którą zdobył dwa złote medale mistrzostw Europy (2003, 2005).
-
W Warszawie zmarł Wincenty Rapacki, aktor, śpiewak, tłumacz.
-
Z oddziału kobiecego na Pawiaku przy ul. Dzielnej w Warszawie uciekły trzy więźniarki polityczne: Ewa Dreżepolska, Zofia Przybytkowska i Teofila Ull. Była to jedyna w czasie niemieckiej okupacji udana ucieczka kobiet z tego więzienia.
-
Początek deportacji ludności żydowskiej z łódzkiego getta do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem.
-
W Krakowie urodziła się Ewa Demarczyk, piosenkarka, związana m.in. z „Piwnicą pod Baranami”; do najbardziej znanych pieśni wykonywanych przez nią należą: „Karuzela z Madonnami”, „Taki pejzaż”, „Grande Valse Brillante”, „Czarne Anioły”, „Wiersze wojenne”, „Cyganka”, „Skrzypek Hercowicz”.
-
We wsi Boże (niem. Bosemb), położonej w powiecie mrągowskim, urodził się Udo Lattek, jeden z najbardziej znanych niemieckich trenerów piłkarskich; pracował m.in. z Bayernem Monachium, Borussią Moenchengladbach, Barceloną i Borussią Dortmund.
-
W Morges w Szwajcarii zmarła Helena Paderewska, żona Ignacego Jana Paderewskiego, inicjatorka powstania i działaczka Polskiego Czerwonego Krzyża.
-
Urodził się Henryk Wojnarowski, dyrygent, kierownik Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie, profesor warszawskiej Akademii Muzycznej.
-
W Krakowie urodziła się Zofia Artymowska, malarka, graficzka; tworzyła dzieła abstrakcyjne.
-
Powołano Radę Ligi Narodów – najważniejszy stały organ tej organizacji międzynarodowej.
-
W Nisku urodził Mirosław Żuławski, pisarz, dyplomata.
-
W Warszawie urodził się Jan Koecher, aktor teatralny i filmowy.
-
W Banes urodził się Fulgencio Batista, kubański wojskowy i polityk, prezydent Kuby 1940–44, dyktator 1952–59, obalony przez rewolucję Fidela Castro.
-
W Warszawie urodził się Tadeusz Kasprzycki, członek Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, dowódca Pierwszej Kompanii Kadrowej, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej; generał Wojska Polskiego, ostatni minister spraw wojskowych II RP.
-
W Poznaniu zmarła Konstancja Łubieńska, pisarka, publicystka, założycielka „Dziennika Domowego”, przyjaciółka Adama Mickiewicza.
-
W Szulakach na Podolu urodziła się Marcelina Darowska, zakonnica, mistyczka, założycielka Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP (niepokalanek), beatyfikowana w roku 1996.
-
W Szostakowie w pow. brzeskim urodził się Romuald Traugutt, generał, dyktator Powstania Styczniowego; skazany przez władze carskie na karę śmierci i stracony w sierpniu 1864 r. na stokach warszawskiej Cytadeli.
-
Dekretem namiestnika gen. Józefa Zajączka został wprowadzony nowy podział administracyjny ziem Królestwa Polskiego, dzielący je na województwa, obwody i powiaty.
-
W Łowkowicach urodził się Jan Dzierżon, duchowny, pionier polskiego pszczelarstwa.
-
W Strzałkowie koło Stopnicy urodził się Henryk Dembiński, działacz emigracyjny, uczestnik wojen napoleońskich; w Powstaniu Listopadowym generał dywizji i gubernator Warszawy; w czasie rewolucji węgierskiej dowódca Armii Północnej, szef sztabu, przejściowo wódz naczelny armii węgierskiej.
-
Po ratyfikacji przez parlament Królestwa Szkocji aktu unii z Królestwem Anglii powstało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii.