> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

3 grudnia

  • Prof. Stefan Bryła. Fot. NAC

    W Warszawie rozstrzelany został przez Niemców Stefan Bryła, inżynier, pionier spawalnictwa w budownictwie; autor m.in. konstrukcji pierwszego na świecie mostu drogowego spawanego na rzece Słudwi koło Łowicza oraz wieżowca Prudential w Warszawie.

  • Adam Słodowy. Fot. PAP/J. Morek

    W Czarnkowie urodził się Adam Słodowy, autor popularnego w latach 60. i 70. programu telewizyjnego dla młodzieży „Zrób to sam”.

  • Otwarto Muzeum Ognia w Żorach, którego ekspozycja opowiada o dziejach związków ludzkości z żywiołem ognia.

  • Władysław Trebunia-Tutka. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Zakopanem zmarł Władysław Trebunia-Tutka, artysta plastyk, malarz, muzyk, członek zespołu folkowego Trebunie-Tutki.

  • Zmarł Marek Stachowski, kompozytor muzyki współczesnej, rektor Akademii Muzycznej w Krakowie, laureat wielu konkursów kompozytorskich.

  • W Japonii odbyła się premiera pierwszej konsoli do gier wideo PlayStation.

  • Wizyta w Polsce na zaproszenie Federacji Rodzin Katyńskich doradcy politycznego prezydenta Rosji Borysa Jelcyna Siergieja Stankiewicza (2L). Złożenie kwiatów w Dolince Katyńskiej na Powązkach, na zdjęciu m.in.: ekspert z administracji prezydenta Rosji Borysa Jelcyna Piotr Romanow (1L), przewodniczący Stowarzyszenia Rodzina Katyńska (Federacja Rodzin Katyńskich) w Warszawie Jędrzej Tucholski (3L), wiceprezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska Bożena Łojek (2P). Warszawa, 19.01.1993. Fot. PAP/T. Walczak

    Powstała Federacja Rodzin Katyńskich, której celem jest m.in. upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej.

  • Władysław Frasyniuk. Fot.PAP/J.Uklejewski

    We Wrocławiu powołano działającą jawnie Regionalną Komisję Wykonawczą „Solidarność” Dolnego Śląska – jej przewodniczącym został Władysław Frasyniuk.

  • Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski. Fot. PAP/J.Bednarczyk

    W Krakowie brutalnie pobity został związany z Solidarnością ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

  • Uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych we Włoszczowie rozpoczęli trwający dwa tygodnie strajk okupacyjny w obronie krzyży, które usunięto z klas na polecenie dyrekcji.

  • Solidarność. Fot. PAP/CAF/M. Broniarek

    W Radomiu rozpoczęło się nadzwyczajne posiedzenie rozszerzonego Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, w czasie którego ponownie przedstawiono listę związkowych żądań: zaprzestanie represji, przyjęcie ustawy o związkach zawodowych, demokratyczne wybory do rad narodowych, utworzenie Społecznej Rady Gospodarki Narodowej i dostęp do środków masowego przekazu.

  • W Orsay pod Paryżem zmarł Oswald Mosley, angielski polityk, założyciel i lider Brytyjskiej Unii Faszystów (1932–1940); w 1940 r. internowany przez władze brytyjskie.

  • Prezydent USA Jimmy Carter w depeszy do przywódcy ZSRS Leonida Breżniewa zażądał, by Polska mogła samodzielnie rozwiązać swoje trudności i ostrzegł przed skutkami użycia siły przez ZSRS przeciw Polsce.

  • Adam Małysz. Fot.PAP/G.Momot

    W Wiśle urodził się Adam Małysz, skoczek narciarski, zdobywca czterech medali olimpijskich, czterokrotny indywidualny mistrz świata i czterokrotny zdobywca Pucharu Świata; kierowca rajdowy.

  • Zmarł Zbigniew Mitzner, dziennikarz, satyryk i publicysta.

  • W Berlinie urodziła się Katarina Witt, niemiecka łyżwiarka figurowa, reprezentująca NRD; dwukrotna złota medalistka olimpijska (1984, 1988) i czterokrotna mistrzyni świata.

  • Zmarł Stefan Bartik, aktor filmowy i teatralny, występował na wielu scenach, w Rzeszowie, Krakowie, Łodzi i Tarnowie.

  • Ośmiu członków załogi zginęło w pożarze okrętu podwodnego ORP „Sęp”.

  • Stanisław Jaros. Fot. AIPN

    W Sosnowcu-Zagórzu elektryk Stanisław Jaros podjął nieudaną próbę zamachu bombowego na ówczesnego I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułkę. W wyniku utajnionego procesu zamachowca skazano na karę śmierci i stracono na szubienicy.

  • W Fayetteville w Karolinie Północnej urodziła się Julianne Moore, amerykańska aktorka, wystąpiła w filmach „Boogie Nights”, „Big Lebowski”, „Magnolia”, „Kroniki portowe”, „Hannibal”, „Daleko od nieba”, „Godziny”, „Samotny mężczyzna”, „Wszystko w porządku”, „Mapy gwiazd” – Złota Palma dla najlepszej aktorki (2014) oraz „Still Alice” – Oscar dla najlepszej aktorki (2015).

  • Zmarł Jakub Kania, polski poeta i pisarz ludowy, działacz oświatowy i narodowy.

  • W Skaryszewie urodziła się Ewa Kopacz, lekarka, polityk; od listopada 2014 r. do stycznia 2016 r. p.o. przewodniczącej Platformy Obywatelskiej; posłanka na Sejm od 2001 r.; minister zdrowia (2007–2011); w latach 2011–2014 marszałek Sejmu; premier RP od września 2014 r. do listopada 2015 r.; eurodeputowana od 2019 r.

  • W Krakowie rozpoczął działalność Teatr Ludowy.

  • Dzieci z mazowieckiej wsi. 1949.03. Fot. PAP

    Przeprowadzony został pierwszy po II wojnie światowej spis powszechny ludności w Polsce. Liczba mieszkańców wynosiła 25 milionów. 61 proc. z nich mieszkało na wsi.

  • Proces pokazowy członków Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej i III Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – na ławie oskarżonych w pierwszym rzędzie od lewej Adam Obarski, Halina Sosnowska, Stanisław Sędziak. 12.1947. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie rozpoczął się pokazowy proces III Zarządu Głównego WiN oraz działaczy Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej.

  • Cyryl Ratajski. Fot. NAC

    Premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski mianował Cyryla Ratajskiego Delegatem Rządu RP na Generalne Gubernatorstwo; a następnie na cały kraj.

  • Urodził się Jerzy Górzański, poeta, prozaik, felietonista, autor słuchowisk radiowych.

  • W Paryżu urodził się Jean-Luc Godard, reżyser, współtwórca francuskiej Nowej Fali; autor filmów „Do utraty tchu”, „Pogarda”, „Amatorski gang”, „Męski-żeński”, „Kobieta jest kobietą”, „Kobieta zamężna”, „Chinka”, „Szalony Piotruś”, „Alphaville”, „Weekend”, „Pożegnanie z językiem”; w 2010 r. nagrodzony honorowym Oscarem.

  • W Cagnes-sur-Mer zmarł Auguste Renoir, malarz, rzeźbiarz, jeden z najwybitniejszych impresjonistów.

  • Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Źródło: CBN Polona

    W Poznaniu rozpoczął obrady Polski Sejm Dzielnicowy.

  • Wilhelm Brasse. Fot. PAP/A. Wiktor

    W Żywcu urodził się Wilhelm Brasse, były więzień KL Auschwitz, fotograf, który wykonywał obozowe zdjęcia więźniów.

  • Jan Grudziński. Źródło: Wikimedia Commons

    W Kijowie urodził się Jan Grudziński, kapitan polskiej Marynarki Wojennej; ostatni dowódca okrętu podwodnego ORP „Orzeł”.

  • W Warszawie utworzono Polskie Towarzystwo Krajoznawcze.

  • Kazimierz Wajda - Szczepko. Źródło: NAC

    We Lwowie urodził się Kazimierz Wajda, aktor, w radiowej audycji „Wesoła lwowska fala” występował jako „Szczepko” w duecie z Henrykiem Vogelfangerem – „Tońko”; obaj aktorzy zagrali w filmach „Włóczęgi”, „Będzie lepiej” i „Serce batiara”.

  • Urodził się Bolesław Szabelski, kompozytor, organista i pedagog związany z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Katowicach.

  • Urodził się Aleksander Hertz, socjolog, pisarz, od 1940 r. mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Autor prac „Żydzi w kulturze polskiej”, „Klasycy socjologii”, „Wyznania starego człowieka”.

  • Tadeusz Olsza. Fot. NAC

    W Warszawie urodził się Tadeusz Olsza, aktor, piosenkarz, tancerz; występował w kabaretach, teatrach rewiowych, m.in. w Qui Pro Quo, Morskim Oku i Cyruliku Warszawskim; zagrał w filmach „Uwiedziona” i „Jego wielka miłość”.

  • Na Samoa zmarł Robert Louis Stevenson, pisarz, autor powieści „Wyspa skarbów”, „Porwany za młodu”.

  • W Wierzchni Dolnej na Ukrainie urodził się Adam Skwarczyński, żołnierz Legionów Polskich, POW, polityk, publicysta, ideolog obozu piłsudczykowskiego.

  • W Kuestrin, obecnie Kostrzyn nad Odrą, urodził się Fedor von Bock, niemiecki feldmarszałek, dowódca wojsk zajmujących w 1938 r. Austrię; w kampanii polskiej 1939 r. dowodził Grupą Armii „Nord”; w 1940 r. w wojnie przeciwko Francji stał na czele Grupy Armii „B”; w czasie agresji na Związek Sowiecki w 1941 r. dowódca Grupy Armii „Mitte”.

  • Joseph Conrad. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Berdyczowie urodził się Józef Konrad Korzeniowski, znany jako Joseph Conrad, pisarz, autor „Jądra ciemności”, „Lorda Jima”, „Tajfunu”, „Nostromo” oraz „Smugi cienia”.

  • Urodził się Stanisław Masłowski, malarz realistyczny, autor scen rodzajowych i pejzaży.

  • Adam Jerzy Czartoryski. Źródło: CBN Polona

    Powstanie Listopadowe: W Warszawie powstał Rząd Tymczasowy, na czele którego stanął książę Adam Jerzy Czartoryski; naczelne dowództwo nad wojskiem polskim objął gen. Józef Chłopicki.

  • Pod Hohenlinden w Bawarii francuski gen. Jean-Victor Moreau na czele Armii Renu pokonał austriackie wojska arcyksięcia Jana.

  • W Radziejowicach urodził się Augustyn Michał Stefan Radziejowski, kardynał, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski (1688–1705).