Kalendarz historyczny
7 października
-
W niemieckim obozie Auschwitz wybuchł bunt Żydów z Sonderkommando, oddziału, który Niemcy zmuszali do prac przy usuwaniu ciał osób zamordowanych w komorach gazowych; w walce zginęło około 250 więźniów, około 200 zostało schwytanych, a następnie rozstrzelanych; wydarzenia te były największym w historii obozu powstaniem więźniów.
-
W Brandenburgu pod Berlinem urodził się Józef Unrug, kontradmirał, w latach 1925–1939 dowódca Floty; w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził wszystkimi siłami przeznaczonymi do obrony Wybrzeża.
-
W Łosiu koło Warszawy zmarł Janusz Kondratiuk, reżyser i scenarzysta, autor „Dziewczyn do wzięcia” (1972), „Czy jest tu panna na wydaniu?” (1976), „Niedzieli Barabasza” (1971), „Małej sprawy” (1975), „Klakiera” (1982) i „Złotego runa” (1996).
-
W Warszawie odsłonięty został Pomnik Cichociemnych Spadochroniarzy.
-
W Warszawie zmarła Joanna Chmielewska, pisarka, autorka powieści kryminalno-obyczajowych, m.in. „Lesio”, „Wszystko czerwone”.
-
W Nowym Jorku zmarł Lesław Danicki, poeta i muzyk. Występując pod pseudonimem Walek Dzedzej założył Walek Dzedzej Pank Bend – pierwszą polską grupę punk-rockową.
-
Premiera filmu „Komornik” w reżyserii Feliksa Falka.
-
W Warszawie zmarł Wiesław Górnicki, dziennikarz, publicysta. W latach 1981–1990 doradca i współpracownik gen. Wojciecha Jaruzelskiego.
-
W wypadku samochodowym pod Radomskiem zginął Walerian Pańko, prezes Najwyższej Izby Kontroli, działacz opozycji demokratycznej w PRL, doradca NSZZ „Solidarność”.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Łojek, historyk, pisarz i publicysta.
-
Premiera filmu Feliksa Falka „Idol”.
-
W Gdańsku zakończyła się druga tura I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”.
-
Zmarł Bolesław Mierzejewski, aktor filmowy i teatralny dwudziestolecia wojennego.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Petersburski, kompozytor, pianista, autor m.in. piosenek „Tango Milonga” i „Ostatnia niedziela”.
-
Popularna szwedzka grupa ABBA nagrała specjalny koncert dla Telewizji Polskiej. Emisja koncertu w popularnym programie Studio 2, stała się wydarzeniem popkulturowym.
-
W Warszawie rozpoczął się IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Jego zwycięzcą został Krystian Zimerman.
-
Początek wizyty I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka w Stanach Zjednoczonych.
-
W kościele jezuitów na warszawskim Starym Mieście prymas kardynał Stefan Wyszyński dokonał koronacji obrazu patronki Warszawy Matki Bożej Łaskawej.
-
Premiera filmu Janusza Majewskiego „Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”, wg scenariusza Krzysztofa Kąkolewskiego. W roli głównej wystąpił Zygmunt Hübner.
-
Premiera filmu „Mistrz” w reżyserii Jerzego Antczaka z Januszem Warneckim w roli tytułowej.
-
W Warszawie rozpoczął się Kongres Kultury Polskiej.
-
Debiut teatralny Jana Nowickiego – w Starym Teatrze w Krakowie w sztuce „Zaproszenie do zamku” Jeana Anhouilla.
-
W Warszawie urodził się Wojciech Drzyzga, siatkarz, trener, dziennikarz, trzykrotny wicemistrz Europy, komentator sportowy.
-
Proklamowano powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD).
-
Podziemie niepodległościowe przeprowadziło udaną akcją odbicia więźniów politycznych w Zamościu i Rzeszowie.
-
Dekret PKWN o powołaniu Milicji Obywatelskiej. Na czele MO stanął Franciszek Jóźwiak.
-
Dekret PKWN o utworzeniu Państwowego Urzędu Repatriacyjnego.
-
W sowieckim łagrze w Kotłasie, w obwodzie archangielskim, 900 km na północny wschód od Moskwy, z głodu i wycieńczenia zmarł Eugeniusz Bodo, aktor, piosenkarz, reżyser, scenarzysta, producent filmowy.
-
Oddziały dywersyjne Armii Krajowej przeprowadziły Akcję „Wieniec”, której celem były drogi zaopatrzenia niemieckiej armii walczącej na froncie wschodnim. W wyniku akcji udało się zniszczyć tory na sześciu liniach wokół warszawskiego węzła kolejowego.
-
W Warszawie urodziła się Maria Szyszkowska, filozofka, działaczka społeczna, w latach 1993–97 członek Trybunału Stanu, senator V kadencji.
-
W Wyszecinie koło Wejherowa urodził się Ryszard Pietruski, aktor, reżyser teatralny, scenarzysta; w latach 1978–1988 dyrektor Operetki Warszawskiej.
-
W Suwałkach podpisany został układ polsko-litewski, dotyczący m.in. przebiegu linii demarkacyjnej.
-
Rada Regencyjna ogłosiła odezwę „Do Narodu Polskiego”, w której proklamowała niepodległość Polski.
-
Legiony Polskie po trwających ponad rok walkach na froncie wołyńskim nad Styrem i Stochodem, zostały przetransportowane do Baranowicz. Następnie rozlokowane zostały w Łomży, Różanach, Modlinie, Pułtusku i Dęblinie.
-
W Otaslavicach na Morawach urodził się Josef František, jeden z najlepszych lotników alianckich w czasie II wojny światowej, pilot Dywizjonu 303.
-
W Warszawie u zbiegu ulic Krochmalnej i Karolkowej Towarzystwo „Pomoc dla Sierot”, opiekujące się żydowskimi dziećmi, otworzyło Dom Sierot; jego dyrektorem został Janusz Korczak, funkcję naczelnej wychowawczyni pełniła Stefania Wilczyńska.
-
W Krakowie urodził się Juliusz Żuławski, poeta, pisarz, dwukrotny prezes polskiego PEN-Clubu, syn pisarza Jerzego Żuławskiego.
-
W Krakowie w cukierni Jana Michalika rozpoczął działalność kabaret „Zielony Balonik”.
-
W Poznaniu otwarto Dom Brandtów, pierwszy w mieście nowoczesny dom towarowy.
-
Zmarł Władysław Małachowski, jeden z ważniejszych konstruktorów fotograficznych.
-
W Wilnie założono Powszechny Żydowski Związek Robotniczy na Litwie, w Polsce i w Rosji (Bund).
-
Jan Matejko przekazał Muzeum Narodowemu w Krakowie „Hołd pruski”.
-
W Krakowie utworzono Muzeum Narodowe; była to pierwsza na ziemiach polskich narodowa instytucja muzealna Polaków, którzy byli pozbawieni własnego państwa i kraju, zawłaszczonego przez trzech zaborców.
-
W Baltimore zmarł Edgar Allan Poe, prozaik, poeta, krytyk literacki; twórca prozy detektywistycznej, autor m.in. nowel „Zagłada domu Usherów” i „Złoty żuk”.
-
W Paryżu urodził się Wincenty Norblin, przemysłowiec i filantrop, założyciel Fabryki Wyrobów Platerowanych w Warszawie, wnuk malarza Jana Piotra Norblina.
-
W Lachowicach urodził się Bruno Kiciński, poeta, publicysta i wydawca, założyciel "Pamiętnika Lwowskiego" (1816) i "Kuriera Warszawskiego" (1821), twórca pierwszego polskiego koncernu prasowego.
-
W Guzowie niedaleko Sochaczewa urodził się Michał Kleofas Ogiński, kompozytor, autor „Pożegnania ojczyzny”; w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej członek Rady Najwyższej Litewskiej; senator rosyjski.
-
Pod Niemirowem oddziały hetmana Jana Sobieskiego starły się w dwudniowej bitwie z tatarskimi czambułami dowodzonymi przez Dżiambet-Gireja-Sołtana.
-
W bitwie pod Cecorą z armią turecko-tatarską zginął hetman Stanisław Żółkiewski.