Kalendarz historyczny
8 listopada
-
W Carskim Siole car Aleksander II podpisał ukaz o kasacie klasztorów w Królestwie Polskim; na jego podstawie w nocy z 27 na 28 listopada 1864 r. władze rosyjskie przeprowadziły kasację 109 klasztorów.
-
W Warszawie zaczęła się ukazywać Gazeta Warszawska. Jej wydawca, były jezuita, ks. Stefan Łuskina, otrzymał w 1773 roku przywilej królewski dający mu wyłączne prawo do wydania prasy na terenie Korony we wszystkich językach oprócz francuskiego.
-
Donald Trump zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA pokonując kandydatkę Partii Demokratycznej Hillary Clinton.
-
W warszawskiej Dolinie Szwajcarskiej odsłonięto pomnik Henryka Sławika i Józsefa Antalla seniora – Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.
-
W Warszawie zmarł Mieczysław F. Rakowski, dziennikarz, w latach 1958–1982 redaktor naczelny tygodnika „Polityka”; od 1975 do 1990 r. członek KC PZPR; poseł na Sejm (1972–1989); premier PRL (1988–1989) i ostatni I sekretarz KC PZPR.
-
Do Polski przyleciały pierwsze dwa zakupione w USA samoloty wielozadaniowe F-16.
-
Indeks WIG20 po raz pierwszy w historii Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie przekroczył granicę 50 tysięcy punktów.
-
W Warszawie zmarł Józef Pińkowski, działacz komunistyczny, ekonomista; w latach 1971–1981 członek KC PZPR; od września 1980 do lutego 1981 r. stał na czele rządu PRL.
-
W Krakowie zmarł Krzysztof Litwin, aktor, grafik, malarz; odtwórca postaci sierżanta Walczaka w serialu „Przygody psa Cywila”; był pierwszym kompozytorem „Piwnicy Pod Baranami” i autorem muzyki do pierwszego piwnicznego hymnu; występował w Teatrze Telewizji oraz na scenach Starego Teatru i Operetki Krakowskiej.
-
W Warszawie zmarła Hanna Skarżanka, aktorka; żołnierz Kedywu Wileńskiego Okręgu AK; w okresie stanu wojennego zaangażowana w działalność podziemnej Solidarności; przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpiła m.in. w filmach „Prawo i pięść”, „Rok spokojnego słońca” i „Dolina Issy”.
-
George Bush wygrał wybory prezydenckie w USA.
-
W Moskwie zmarł Wiaczesław Mołotow, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRS (1930–1941), od 1939 r. komisarz spraw zagranicznych; sygnatariusz układu sojuszniczego z III Rzeszą, tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow; wspólnie z innymi członkami BP KC WKP(b) podpisał uchwałę z 5 marca 1940 r. o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD – w wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.
-
List otwarty Karola Modzelewskiego do I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka.
-
John F. Kennedy zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA.
-
Początek prac Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu.
-
W Paryżu zmarł Iwan Bunin, rosyjski poeta, nowelista, tłumacz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1933 r.
-
Dekretem Ministerstwa Kultury i Sztuki powołany został Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze” pod kierownictwem prof. Tadeusza Sygietyńskiego.
-
W Warszawie zmarł Edward Puchalski, reżyser filmowy, scenarzysta, aktor.
-
II wojna światowa: siły brytyjsko-amerykańskie w ramach operacji „Torch” wylądowały w kontrolowanych przez siły Państwa Francuskiego Maroku i Algierii.
-
W Stryju urodził się Jan Kociniak, aktor filmowy i teatralny, związany z warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpił m.in. w filmach „Rękopis znaleziony w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hassa i „Miś” Stanisława Barei; jego głosem mówił Gucio w „Pszczółce Mai” oraz Kubuś Puchatek w serii filmów animowanych.
-
W Sceaux urodził się Alain Delon, francuski aktor, producent filmowy; znany m.in. z filmów „Rocco i jego bracia”, „Zaćmienie”, „Lampart”, „Czarny tulipan” i „Borsalino”.
-
Urodził się Jerzy Sito, poeta, pisarz, autor sztuk scenicznych.
-
Rozpoczęła działalność Polska Akademia Literatury. Prezesem PAL został Wacław Sieroszewski, jego zastępcą Leopold Staff, zaś sekretarzem Juliusz Kaden-Bandrowski.
-
W Warszawie urodził się Jan Młodożeniec, plastyk, jeden z największych twórców plakatu, projektant graficzny, malarz.
-
Władze Warszawy podjęły uchwałę o przemianowaniu placu Saskiego na pl. marszałka Józefa Piłsudskiego. Plac w 1939 r. nazwany został przez Niemców Adolf Hitler Platz, a w 1945 r. przez komunistów – pl. Zwycięstwa. W 1990 r. powrócił do nazwy z 1928 r.
-
Urodził się Bogdan Baer, aktor teatralny i filmowy, związany z teatrami stołecznymi: Narodowym, Dramatycznym, Ateneum i Polskim.
-
W Warszawie urodził się Józef Hen, pisarz, publicysta, scenarzysta; autor powieści „Nikt nie woła”, beletryzowanych biografii „Ja, Michał z Montaigne”, „Błazen – wielki mąż” – o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim i „Mój przyjaciel król” – o Stanisławie Auguście, a także książek „Nie boję się bezsennych nocy” i „Nowolipie”.
-
W Monachium naziści podjęli nieudaną próbę obalenia Republiki Weimarskiej; na czele puczu stał Adolf Hitler i gen. Erich Ludendorff.
-
Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski zostali zwolnieni z niemieckiego więzienia w Twierdzy w Magdeburgu.
-
W Olsztynie urodził się Tadeusz Nowakowski, pisarz, publicysta, współpracownik BBC i sekcji polskiej Radia Wolna Europa.
-
W wyniku dokonanego w Piotrogrodzie zamachu stanu władzę w Rosji przejęła Rada Komisarzy Ludowych z Włodzimierzem Leninem na czele.
-
Urodził się Eugeniusz Markowski, malarz, grafik, scenograf. W latach 1940–1955 przebywał za granicą, był członkiem grupy artystów „Libera Associazione Arti Figurative” we Włoszech.
-
Pod Rogowem w pobliżu Łodzi działacze Organizacji Bojowej PPS pod dowództwem Józefa Montwiłł-Mireckiego przeprowadzili akcję na rosyjski pociąg pocztowy, zdobywając pieniądze na działalność niepodległościową; była to jedna z największych akcji bojowych Polskiej Partii Socjalistycznej.
-
W Atlancie urodziła się Margaret Mitchell, pisarka, autorka powieści „Przeminęło z wiatrem”.
-
Urodził się Wacław Ścibor-Rylski, aktor, reżyser, dyrektor teatru.
-
Urodziła się Leokadia Pancewicz-Leszczyńska, aktorka teatralna i gwiazda kina międzywojennego.
-
Emil Berliner opatentował w Stanach Zjednoczonych gramofon.
-
W Warszawie zmarł Karol Beyer, pierwszy zawodowy fotograf warszawski; twórca polskiej fotografii profesjonalnej; numizmatyk.
-
Urodził Tadeusz Wróblewski, prawnik i teoretyk prawa, bibliofil, zesłaniec syberyjski, po 1886 roku obrońca w procesach działaczy politycznych, założyciel biblioteki naukowej w Wilnie.
-
Urodził się Stanisław Kramsztyk, fizyk, pedagog, popularyzator nauki, czynny działacz ruchu oświatowego w Warszawie w końcu 19. wieku. Był jednym ze współzałożycieli Kasy imienia Milanowskiego – wspomagającej finansowo młodych naukowców.
-
W Makoszowach, obecnie dzielnica Zabrza, urodził się Karol Godula, współtwórca śląskiego przemysłu, właściciel kompleksu kopalń i hut cynku.
-
Zmarł John Milton, angielski poeta, myśliciel, działacz obozu republikańskiego; autor „Raju utraconego”.
-
W wolnej elekcji królem Polski wybrany został Władysław IV Waza, najstarszy syn zmarłego Zygmunta III.
-
Pod Białą Górą wojska cesarsko-bawarskie dowodzone przez marszałka Johanna von Tilly'egopokonały armię czeskich protestantów i zajęły Pragę.
-
Hiszpański dowódca Hernan Cortes wkroczył do Tenochtitlan – stolicy państwa Azteków.
-
W Zagrzebiu podpisano dokument, na mocy którego król Węgier i Niemiec Zygmunt Luksemburczyk otrzymał od króla polskiego Władysława II Jagiełły pożyczkę w wysokości 37 tys. kop groszy praskich w zamian za zastaw trzynastu miast spiskich; miasta te pozostały przy Polsce do drugiej połowy XVIII w.
-
Król Wacław II wydał akt lokacyjny dla Nowego Sącza.
-
Papież Innocenty IV kanonizował biskupa Stanisława ze Szczepanowa.