> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

8 listopada

  • Józef Hen. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie urodził się Józef Hen, pisarz, publicysta, scenarzysta; autor powieści „Nikt nie woła”, beletryzowanych biografii „Ja, Michał z Montaigne”, „Błazen – wielki mąż” – o Tadeuszu Boyu-Żeleńskim i „Mój przyjaciel król” – o Stanisławie Auguście, a także książek „Nie boję się bezsennych nocy” i „Nowolipie”.

  • Józef Piłsudski, Kazimierz Sosnkowski i oficer armii niemieckiej Schlossmann w czasie spaceru na terenie twierdzy w Magdeburgu. Źródło: NAC

    Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski zostali zwolnieni z niemieckiego więzienia w Twierdzy w Magdeburgu.

  • Donald Trump zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA pokonując kandydatkę Partii Demokratycznej Hillary Clinton.

  • Pomnik-ławka Henryka Sławika i Józsefa Antalla odsłonięty w Dolinie Szwajcarskiej w Warszawie. 08.11.2016. Fot. PAP/J. Turczyk

    W warszawskiej Dolinie Szwajcarskiej odsłonięto pomnik Henryka Sławika i Józsefa Antalla seniora – Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

  • Mieczysław F. Rakowski. Fot. PAP/T. Gzell

    W Warszawie zmarł Mieczysław F. Rakowski, dziennikarz, w latach 1958–1982 redaktor naczelny tygodnika „Polityka”; od 1975 do 1990 r. członek KC PZPR; poseł na Sejm (1972–1989); premier PRL (1988–1989) i ostatni I sekretarz KC PZPR.

  • Do Polski przyleciały pierwsze dwa zakupione w USA samoloty wielozadaniowe F-16.

  • Indeks WIG20 po raz pierwszy w historii Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie przekroczył granicę 50 tysięcy punktów.

  • W Warszawie zmarł Józef Pińkowski, działacz komunistyczny, ekonomista; w latach 1971–1981 członek KC PZPR; od września 1980 do lutego 1981 r. stał na czele rządu PRL.

  • Krzysztof Litwin. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    W Krakowie zmarł Krzysztof Litwin, aktor, grafik, malarz; odtwórca postaci sierżanta Walczaka w serialu „Przygody psa Cywila”; był pierwszym kompozytorem „Piwnicy Pod Baranami” i autorem muzyki do pierwszego piwnicznego hymnu; występował w Teatrze Telewizji oraz na scenach Starego Teatru i Operetki Krakowskiej.

  • Hanna Skarżanka jako Hrabina Respektowa i Jerzy Kamas jako Hrabia Fantazy Dafnicki) w sztuce "Fantazy" w Teatrze Ateneum. 1973 r. Fot. NAC

    W Warszawie zmarła Hanna Skarżanka, aktorka; żołnierz Kedywu Wileńskiego Okręgu AK; w okresie stanu wojennego zaangażowana w działalność podziemnej Solidarności; przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpiła m.in. w filmach „Prawo i pięść”, „Rok spokojnego słońca” i „Dolina Issy”.

  • George Bush wygrał wybory prezydenckie w USA.

  • Wiaczesław Mołotow. Fot. PAP/CAF

    W Moskwie zmarł Wiaczesław Mołotow, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRS (1930–1941), od 1939 r. komisarz spraw zagranicznych; sygnatariusz układu sojuszniczego z III Rzeszą, tzw. paktu Ribbentrop-Mołotow; wspólnie z innymi członkami BP KC WKP(b) podpisał uchwałę z 5 marca 1940 r. o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych przebywających w sowieckich obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych przez NKWD – w wyniku tej decyzji zgładzono około 22 tys. obywateli polskich.

  • Karol Modzelewski. 1981 r. Fot. PAP/W. Kryński

    List otwarty Karola Modzelewskiego do I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka.

  • John F. Kennedy. Fot. PAP/EPA

    John F. Kennedy zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA.

  • Kard. Stefan Wyszyński. Fot. PAP/CAF/Z. Wdowiński

    Początek prac Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu.

  • W Paryżu zmarł Iwan Bunin, rosyjski poeta, nowelista, tłumacz; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1933 r.

  • Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze im. Tadeusza Sygetyńskiego. Fot. PAP/K. Kamiński

    Dekretem Ministerstwa Kultury i Sztuki powołany został Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze” pod kierownictwem prof. Tadeusza Sygietyńskiego.

  • Wytrórnia Filmowa "Sfinks" w Warszawie. Aktorzy i zespół realizatorski w atelier filmowym. Widoczny m.in. Edward Puchalski (na pierwszym planie, w środku, w fartuchu). Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Edward Puchalski, reżyser filmowy, scenarzysta, aktor.

  • II wojna światowa: siły brytyjsko-amerykańskie w ramach operacji „Torch” wylądowały w kontrolowanych przez siły Państwa Francuskiego Maroku i Algierii. 

  • Jan Kociniak. Fot. PAP/CAF/Z. Stanyszyn

    W Stryju urodził się Jan Kociniak, aktor filmowy i teatralny, związany z warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpił m.in. w filmach „Rękopis znaleziony w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hassa i „Miś” Stanisława Barei; jego głosem mówił Gucio w „Pszczółce Mai” oraz Kubuś Puchatek w serii filmów animowanych.

  • W Sceaux urodził się Alain Delon, francuski aktor, producent filmowy; znany m.in. z filmów „Rocco i jego bracia”, „Zaćmienie”, „Lampart”, „Czarny tulipan” i „Borsalino”.

  • Urodził się Jerzy Sito, poeta, pisarz, autor sztuk scenicznych.

  • Posiedzenie inauguracyjne Polskiej Akademii Literatury w sali Prezydium Rady Ministrów w Warszawie. Fot. NAC

    Rozpoczęła działalność Polska Akademia Literatury. Prezesem PAL został Wacław Sieroszewski, jego zastępcą Leopold Staff, zaś sekretarzem Juliusz Kaden-Bandrowski.

  • W Warszawie urodził się Jan Młodożeniec, plastyk, jeden z największych twórców plakatu, projektant graficzny, malarz.

  • Uroczystości święta 3 Maja przed pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego na placu Piłsudskiego w Warszawie; w tle Pałac Saski. 1930 r. Fot. NAC

    Władze Warszawy podjęły uchwałę o przemianowaniu placu Saskiego na pl. marszałka Józefa Piłsudskiego. Plac w 1939 r. nazwany został przez Niemców Adolf Hitler Platz, a w 1945 r. przez komunistów – pl. Zwycięstwa. W 1990 r. powrócił do nazwy z 1928 r.

  • Urodził się Bogdan Baer, aktor teatralny i filmowy, związany z teatrami stołecznymi: Narodowym, Dramatycznym, Ateneum i Polskim.

  • Adolf Hitler. Fot. NAC

    W Monachium naziści podjęli nieudaną próbę obalenia Republiki Weimarskiej; na czele puczu stał Adolf Hitler i gen. Erich Ludendorff.

  • Tadeusz Nowakowski. Fot. PAP/CAF/A. Urbanek

    W Olsztynie urodził się Tadeusz Nowakowski, pisarz, publicysta, współpracownik BBC i sekcji polskiej Radia Wolna Europa.

  • W wyniku dokonanego w Piotrogrodzie zamachu stanu władzę w Rosji przejęła Rada Komisarzy Ludowych z Włodzimierzem Leninem na czele.

  • Urodził się Eugeniusz Markowski, malarz, grafik, scenograf. W latach 1940–1955 przebywał za granicą, był członkiem grupy artystów „Libera Associazione Arti Figurative” we Włoszech.

  • Józef Montwiłł-Mirecki. Fot. NAC

    Pod Rogowem w pobliżu Łodzi działacze Organizacji Bojowej PPS pod dowództwem Józefa Montwiłł-Mireckiego przeprowadzili akcję na rosyjski pociąg pocztowy, zdobywając pieniądze na działalność niepodległościową; była to jedna z największych akcji bojowych Polskiej Partii Socjalistycznej.

  • W Atlancie urodziła się Margaret Mitchell, pisarka, autorka powieści „Przeminęło z wiatrem”.

  • Wacław Ścibor-Rylski. Fot. NAC

    Urodził się Wacław Ścibor-Rylski, aktor, reżyser, dyrektor teatru.

  • Urodziła się Leokadia Pancewicz-Leszczyńska, aktorka teatralna i gwiazda kina międzywojennego.

  • Emil Berliner opatentował w Stanach Zjednoczonych gramofon.

  • Karol Beyer. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie zmarł Karol Beyer, pierwszy zawodowy fotograf warszawski; twórca polskiej fotografii profesjonalnej; numizmatyk.

  • Car Aleksander II. Źródło: Wikimedia Commons

    W Carskim Siole car Aleksander II podpisał ukaz o kasacie klasztorów w Królestwie Polskim; na jego podstawie w nocy z 27 na 28 listopada 1864 r. władze rosyjskie przeprowadziły kasację 109 klasztorów.

  • Urodził Tadeusz Wróblewski, prawnik i teoretyk prawa, bibliofil, zesłaniec syberyjski, po 1886 roku obrońca w procesach działaczy politycznych, założyciel biblioteki naukowej w Wilnie.

  • Stanisław Kramsztyk. Źródło: CBN Polona

    Urodził się Stanisław Kramsztyk, fizyk, pedagog, popularyzator nauki, czynny działacz ruchu oświatowego w Warszawie w końcu 19. wieku. Był jednym ze współzałożycieli Kasy imienia Milanowskiego – wspomagającej finansowo młodych naukowców.

  • W Makoszowach, obecnie dzielnica Zabrza, urodził się Karol Godula, współtwórca śląskiego przemysłu, właściciel kompleksu kopalń i hut cynku.

  • W Warszawie zaczęła się ukazywać Gazeta Warszawska. Jej wydawca, były jezuita, ks. Stefan Łuskina, otrzymał w 1773 roku przywilej królewski dający mu wyłączne prawo do wydania prasy na terenie Korony we wszystkich językach oprócz francuskiego.
     

  • Zmarł John Milton, angielski poeta, myśliciel, działacz obozu republikańskiego; autor „Raju utraconego”.

  • W wolnej elekcji królem Polski wybrany został Władysław IV Waza, najstarszy syn zmarłego Zygmunta III.

  • Pod Białą Górą wojska cesarsko-bawarskie dowodzone przez marszałka Johanna von Tilly'egopokonały armię czeskich protestantów i zajęły Pragę.

  • Hiszpański dowódca Hernan Cortes wkroczył do Tenochtitlan – stolicy państwa Azteków.

  • W Zagrzebiu podpisano dokument, na mocy którego król Węgier i Niemiec Zygmunt Luksemburczyk otrzymał od króla polskiego Władysława II Jagiełły pożyczkę w wysokości 37 tys. kop groszy praskich w zamian za zastaw trzynastu miast spiskich; miasta te pozostały przy Polsce do drugiej połowy XVIII w.

  • Król Wacław II wydał akt lokacyjny dla Nowego Sącza.

  • Papież Innocenty IV kanonizował biskupa Stanisława ze Szczepanowa.