Kalendarz historyczny
20 listopada
-
Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję o prawach dziecka. Z inicjatywą taką wystąpiła 11 lat wcześniej Polska. Główne postanowienia: wszystkie dzieci są równe wobec prawa bez względu na pochodzenie, płeć i narodowość; dziecko ma prawo do poszanowania własnej tożsamości, godności i prywatności; najlepszym środowiskiem wychowania dziecka jest rodzina; państwo ma rodzinę wspierać, a nie ją wyręczać.
-
Przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie rozpoczął się proces w tzw. aferze mięsnej; główny oskarżony Stanisław Wawrzecki, dyrektor Stołecznego Przedsiębiorstwa Miejskiego Handlu Mięsem, skazany został w lutym 1965 r. na karę śmierci – wyrok wykonano.
-
Zmarł Jerzy Kulczycki, założyciel kawiarni w Wiedniu, prawdopodobnie pierwszego takiego lokalu w Europie. Pochodził z okolic Sambora, obecnie w Ukrainie, i w tym kraju uważany jest za Ukraińca i kozaka. W Austrii, gdzie spędził ostatnie lata życia, uważany jest za Austriaka, zaś w Serbii, skąd do Austrii przybył - za Serba. Sam uważał się za Polaka. Dzięki znajomości języka tureckiego oddał przysługi obrońcom Wiednia w trakcie oblężenia tego miasta w 1683 r. Według legendy jako nagrodę wziął znalezione w obozie tureckich wojsk worki z ziarnami kawy.
-
W Inowrocławiu zmarł Aleksander Rowiński, dziennikarz, pisarz, reportażysta, autor książek "Zygielbojma śmierć i życie", "Dreszczowce zamku Dunajec", "Przeklęte łzy słońca", "Pod klątwą kapłanów. Skarb Inków ukryty nad Dunajcem", "Pan Zagłoba".
-
W Hipolitowie na Mazowszu zmarł Andrzej Gmitruk, jeden z najwybitniejszych trenerów w historii polskiego pięściarstwa, szkolił m.in. Andrzeja Gołotę i Tomasza Adamka. Jako selekcjoner pracował z olimpijskimi reprezentantami Polski i Norwegii. Biało-czerwonych prowadził m.in. w igrzyskach olimpijskich w Seulu w 1988 r.
-
W Warszawie zmarł trener piłkarski Janusz Wójcik. W 1992 roku wywalczył z reprezentacją olimpijską wicemistrzostwo igrzysk w Barcelonie, a w latach 1997–99 prowadził kadrę narodową biało-czerwonych.
-
W Warszawie zmarł Olgierd Budrewicz, dziennikarz, varsavianista, podróżnik; żołnierz Armii Krajowej i uczestnik Powstania Warszawskiego.
-
W Warszawie zmarł Jan Machulski, aktor, reżyser teatralny, pedagog; założyciel i dyrektor Teatru Ochoty w Warszawie; jego najsłynniejszą filmową kreacją była rola kasiarza Henryka Kwinto w komediach kryminalnych „Vabank” i „Vabank II, czyli Riposta”.
-
W Los Angeles zmarł Robert Altman, reżyser, scenarzysta, producent filmowy; nagrodzony Oscarem za całokształt twórczości; autor filmów „MASH”, „Nashville”, "Pret-a-porter", „Gosford Park”.
-
Premiera filmu „Historia kina w Popielawach” w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.
-
W Warszawie zmarł Marian Brandys, pisarz, eseista, dziennikarz, autor powieści historycznych „Kozietulski i inni” oraz „Koniec świata szwoleżerów”.
-
Zmarł Franciszek Strynkiewicz, rzeźbiarz.
-
Premiera filmu „Psy” w reżyserii Władysława Pasikowskiego.
-
W Zabrzu zmarł Jerzy Ziętek, uczestnik Powstań Śląskich, członek BBWR; wojewoda śląski (1945), członek KC PZPR (1964–1981), przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1964–1973); wojewoda katowicki (1973–1975).
-
Microsoft zaprezentował światu nowatorski system operacyjny – Windows 1.0.
-
Zmarła Ruth Kowalska.
-
W Madrycie zmarł Francisco Franco, hiszpański generał, polityk, dyktator; w 1936 r. stanął na czele wojskowego przewrotu zorganizowanego przeciwko rządowi Frontu Ludowego, przejmując władzę cywilną i wojskową; od 1937 r. szef Falangi Hiszpańskiej – „wódz” (caudillo); od 1938 r. premier; po zakończonej zwycięstwem wojnie domowej sprawował w Hiszpanii władzę autorytarną; w 1947 r. proklamował monarchię, mianując się dożywotnim regentem; w 1969 r. desygnował jako swojego następcę księcia Juana Carlosa I; w 1973 r. zrezygnował ze stanowiska premiera, zachowując funkcje szefa armii i głowy państwa.
-
Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło „Deklarację Praw Dziecka”.
-
CWKS Legia Warszawa zdobyła po raz pierwszy tytuł piłkarskiego mistrza Polski w piłce nożnej.
-
W Londynie zmarł Tomasz Arciszewski, jeden z przywódców PPS, premier RP na uchodźstwie w latach 1944–1947.
-
W Warszawie rozpoczęła działalność Akademia Teologii Katolickiej; obecnie Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
-
Sejm powołał na stanowisko premiera przewodniczącego KC PZPR Bolesława Bieruta; Aleksander Zawadzki wybrany został przewodniczącym Rady Państwa.
-
We Wrocławiu urodził się Włodzimierz Stefański, siatkarz, mistrz świata z Meksyku (1974), złoty medalista olimpijski z Montrealu (1976).
-
W Opactwie Westminsterskim odbył się ślub przyszłej królowej Elżbiety II z księciem Filipem Mountbattenem.
-
Przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze rozpoczął się proces niemieckich zbrodniarzy wojennych.
-
Sojusznicza Rada Kontroli przyjęła plan wysiedleń ludności niemieckiej z Polski, Czechosłowacji, Węgier i Austrii.
-
W Krakowie urodził się Marek Tomaszewski, pianista, wspólnie z Wacławem Kisielewskim stworzył słynny duet fortepianowy „Marek i Wacek”.
-
Urodziła się Marianna Wróblewska, wokalistka jazzowa.
-
Rozkaz dowódcy Armii Krajowej gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora” do komendantów okręgów o akcji „Burza”.
-
Do Paktu Trzech, podpisanego 27 września 1940 r. przez Niemcy, Włochy i Japonię, przystąpiły Węgry.
-
W Warszawie zmarł Wacław Berent, powieściopisarz, eseista, tłumacz.
-
We wsi Małecz w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego urodził się Jan Szczepański, bokser, mistrz olimpijski z Monachium (1972), złoty medalista mistrzostw Europy w Madrycie (1971).
-
W Krakowie urodził się Andrzej Sariusz-Skąpski, prezes Federacji Rodzin Katyńskich; zginął w katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.
-
Zmarł Ludomir Mazurkiewicz, drukarz i wydawca.
-
Urodził się Bohdan Drozdowski, poeta, prozaik, dziennikarz, publicysta, tłumacz, autor sztuk scenicznych.
-
W Moskwie urodziła się Maja Plisiecka, rosyjska tancerka i choreografka, primabalerina moskiewskiego Teatru Bolszoj.
-
W Warszawie zmarł Stefan Żeromski, pisarz, publicysta, autor powieści „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Ludzie bezdomni”, „Wierna rzeka”, „Przedwiośnie” oraz „Dzieje grzechu”.
-
Powołano rząd Aleksandra Skrzyńskiego.
-
W Warszawie urodził się Leon Łukaszewicz, jeden z pionierów informatyki w Polsce; konstruktor polskiego komputera XYZ i języka programowania EOL.
-
W Poznaniu urodził się Henryk Tomaszewski, aktor, mim, tancerz, choreograf, założyciel i dyrektor Wrocławskiego Teatru Pantomimy.
-
Do Lwowa w czasie walk polsko-ukraińskich dotarła odsiecz wojsk polskich pod dowództwem ppłk. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego.
-
Centralna Rada Ukrainy ogłosiła utworzenie niezależnej Ukraińskiej Republiki Ludowej (URL).
-
W Uji-Yamada, obecnie Ise, urodził się Kon Ichikawa, japoński reżyser, twórca nominowanego do Oscara filmu "Harfa birmańska" (1955), zaliczanego do najwybitniejszych antywojennych obrazów w historii kina.
-
Na stacji kolejowej Astapowo w guberni riazańskiej zmarł Lew Tołstoj, rosyjski prozaik, dramatopisarz, myśliciel; autor powieści „Wojna i pokój”, „Anna Karenina”, „Zmartwychwstanie”, a także „Opowiadań sewastopolskich”.
-
W kościele Mariackim w Krakowie odbył się ślub poety Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny; uroczystości weselne urządzono w Bronowicach Małych, świadkiem młodej pary był Stanisław Wyspiański, który wydarzenie to utrwalił w dramacie „Wesele”.
-
We Lwowie odsłonięto pomnik króla Jana III Sobieskiego.
-
W Wiedniu urodził się Karl von Frisch, biolog, odkrywca sposobu komunikowania się pszczół, za co otrzymał Nagrodę Nobla.
-
Arcybiskup Tadeusz Chościak Popiel dokonał uroczystego poświęcenia Cmentarza Bródnowskiego; obecnie największej nekropolii prawobrzeżnej Warszawy, a pod względem liczby pochowanych jednego z największych cmentarzy Europy.
-
Urodził się Mieczysław Szczęsny Rybczyński, inżynier hydrotechnik.
-
W Komarnie koło Sambora urodził się Karol Szajnocha, historyk, publicysta, pisarz.
-
W Paryżu mocarstwa europejskie ogłosiły Akt uznania i wieczystej gwarancji neutralności Szwajcarii.
-
Podpisano drugi Traktat Paryski, kończący epokę napoleońską; zgodnie z jego postanowieniami przywrócona została granica francuska z 1790 r., na Francję nałożona została też kontrybucja w wysokości 700 mln franków.
-
Został ochrzczony (dzień urodzin nieznany) Jan Feliks Piwarski, malarz i grafik.
-
W Merseburgu w Saksonii urodził się Szymon Bogumił Zug, architekt, projektant ogrodów, twórca kościoła ewangelicko-augsburskiego pw. Świętej Trójcy w Warszawie.
-
Zmarł Mikołaj Potocki, hetman wielki koronny.
-
Jan II Kazimierz Waza wybrany został królem Polski.
-
Zmarł Krzysztof Radziwiłł, nazywany „Piorunem”, hetman wielki litewski, wojewoda wileński, przywódca protestantów na Litwie.