> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

4 listopada

  • Margaret Thatcher i Lech Wałęsa. Fot. PAP/PAI/W. Kryński

    W czasie oficjalnej wizyty w Polsce premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher spotkała się z Lechem Wałęsą i innymi działaczami opozycji.

  • Kazimierz Pużak. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie rozpoczął się proces działaczy PPS-WRN; wśród oskarżonych był Kazimierz Pużak, więzień carski, wieloletni członek władz PPS, poseł na Sejm (1919–1935); podczas II wojny światowej jeden z przywódców PPS-WRN; od 1944 r. do 1945 r. przewodniczący Rady Jedności Narodowej; aresztowany w marcu 1945 r. przez NKWD i sądzony w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.

  • W Łodzi zmarł jeden z najbardziej cenionych współczesnych malarzy i grafików Stanisław Fijałkowski. Był uczniem Władysława Strzemińskiego. Jego prace były wystawiane w największych galeriach i muzeach na świecie.

  • Na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen pod Berlinem odsłonięto pomnik gen. Stefana Roweckiego, zamordowanego tam w 1944 r.

  • Tadeusz Walasek. Fot. PAP/Z. Matuszewski

    Zmarł Tadeusz Walasek, bokser, zdobywca dwóch olimpijskich medali – srebrnego w Rzymie (1960) i brązowego w Tokio (1964), mistrz Europy z Belgradu (1961).

  • Barack Obama został wybrany prezydentem USA.

  • Premiera serialu telewizyjnego „M jak miłość”.

  • W Tel Awiwie zastrzelony został przez żydowskiego ekstremistę Icchak Rabin, dwukrotny premier Izraela (1974–1977, 1992–1995), laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1994 r. – wspólnie z Jaserem Arafatem i Szymonem Peresem.

  • Ludwik Benoit. Fot. PAP/CAF

    W Łodzi zmarł Ludwik Benoit, aktor, znany m.in. z ról w filmach „Ewa chce spać”, „Przygody Pana Michała” i „Fucha”; jego głosem mówił słoń Dominik w serialu animowanym „Proszę słonia”.

  • Kazimierz Smogorzewski. Fot. NAC

    Zmarł Kazimierz Smogorzewski, historyk, współredaktor Encyklopedii „Britannica”. W latach 1929–1939 współpracownik „Gazety Polskiej”, dziennika sanacyjnego. Autor pracy „Myśli o integracji Europy Środkowo-Wschodniej 1939–1944”. Był jedynym polskim dziennikarzem, któremu wywiadu udzielił Adolf Hitler.

  • W Berlinie Wschodnim na Alexanderplatz odbyła się manifestacja, której uczestnicy domagali się demokratycznych reform; wzięło w niej udział około 500 tys. osób.

  • Kamila Skolimowska. Fot. PAP/G. Michałowski

    W Warszawie urodziła się Kamila Skolimowska, lekkoatletka, mistrzyni olimpijska z Sydney w rzucie młotem.

  • Wojciech Jaruzelski i Lech Wałęsa. 03.1981. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Warszawie w rządowej willi przy ulicy Parkowej doszło do spotkania prymasa Polski Józefa Glempa, gen. Wojciecha Jaruzelskiego i Lecha Wałęsy.

  • Ronald Reagan. Fot. PAP/EPA

    Ronald Reagan wygrał wybory prezydenckie w USA.

  • W Teheranie grupa radykalnych islamskich studentów opanowała amerykańską ambasadę, biorąc zakładników.

  • Urodził się Sławomir Sierakowski, socjolog, publicysta, założyciel i redaktor naczelny „Krytyki Politycznej”.

  • Mariusz Kwiecień. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    W Krakowie urodził się Mariusz Kwiecień, śpiewak operowy.

  • Premiera filmu „Fantomas” w reżyserii Andre Hunebelle’a.

  • Sowiecki czołg w centrum Budapesztu. XI 1956 r. Fot. PAP/CAF/W. Janik

    Armia Czerwona rozpoczęła drugą interwencję na Węgrzech, która stłumiła węgierskie powstanie.

  • Inauguracja działalności Wrocławskiego Teatru Pantomimy.

  • Hanna Gronkiewicz-Waltz. Fot. PAP/T. Gzell

    W Warszawie urodziła się Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 1992–2000; wiceprezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (2001–2005); wiceprzewodnicząca Platformy Obywatelskiej; prezydent Warszawy w latach 2006–2018.

  • Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Fot. PAP/EPA
  • Prezesem Naczelnego Sądu Wojskowego został sowiecki oficer płk Wilhelm Świątkowski.

  • W Lublinie powstał Centralny Komitet Żydów Polskich.

  • Maria Rodziewiczówna. Fot. NAC

    W Żelaznej koło Skierniewic zmarła Maria Rodziewiczówna, pisarka, autorka powieści „Lato leśnych ludzi”, „Dewajtis”, „Między ustami a brzegiem pucharu”.

  • Gen. Bernard Montgomery. Źródło: Wikimedia Commons

    Zakończyła się II bitwa pod El-Alamein, w wyniku której brytyjska 8. Armia gen. Bernarda L. Montgomerego pokonała wojska Osi dowodzone przez feldmarszałka Erwina Rommla.

  • W Warszawie urodził się Michał Głowiński, teoretyk i historyk literatury.

  • Artur Oppman. Źródło: NAC

    W Warszawie zmarł Artur Oppman, pseudonim Or-Ot, publicysta i poeta Młodej Polski, varsavianista, pułkownik Wojska Polskiego.

  • Rozporządzenie prezydenta RP „o karach za rozpowszechnianie nieprawdziwych wiadomości, oraz o karach za zniewagę władz i ich przedstawicieli”.

  • Urodził się Ryszard Kiersnowski, numizmatyk mediewista, uczestnik Powstania Warszawskiego, profesor Polskiej Akademii Nauk.

  • Aleksandra Śląska. Fot. PAP/CAF/P. Barącz

    W Katowicach urodziła się Aleksandra Śląska, aktorka, wieloletni pedagog warszawskiej PWST; znana m.in. z ról w filmach „Ostatni etap” i „Pasażerka” oraz z serialu „Królowa Bona”.

  • Jadwiga z Działyńskich Zamoyska. Źródło: Wikimedia Commons

    W Kórniku w Wielkopolsce zmarła Jadwiga z Działyńskich Zamoyska, współtwórczyni fundacji Zakłady Kórnickie, działaczka społeczna, założycielka pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego. Od 2012 r. przysługuje jej tytuł Służebnicy Bożej.

  • Mumia faraona Tutanchamona odkryta w 1922 r. Fot. NAC

    Brytyjski archeolog Howard Carter odkrył grobowiec egipskiego faraona panującego w XIV wieku p.n.e. Tutanchamona. Odkrycie to uznawane jest za jedno z najważniejszych w historii archeologii.

  • Stanisław Fijałkowski. Fot. PAP/T. Prażmowski

    W Zdołbunowie na Wołyniu urodził się Stanisław Fijałkowski, malarz, grafik, rysownik.

  • W Hrachoviste na Słowacji urodził się Imrich Gablech, czechosłowacki lotnik; w 1939 r. walczył w obronie Polski; następnie w sowieckiej niewoli, oskarżony o szpiegostwo zesłany został do łagru; po odzyskaniu wolności w październiku 1941 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii i wstąpił do Czechosłowackich Sił Zbrojnych; później przyjęty do RAF; po wojnie wrócił do Czechosłowacji kontynuując służbę w lotnictwie; szykanowany po komunistycznym puczu w 1948 r. i usunięty z sił zbrojnych.

  • W Zbarażu na Ukrainie urodził się Dmytro Klaczkiwski „Kłym Sawur” – członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, jeden z głównych dowódców Ukraińskiej Powstańczej Armii, odpowiedzialny za zbrodnię wołyńską.

  • Irena Horecka. Fot. NAC

    W Warszawie urodziła się Irena Horecka, aktorka.

  • Urodził się Kazimierz Zakrzewski, historyk, publicysta, teoretyk syndykalizmu polskiego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

  • Tytus Chałubiński. Źródło: NAC

    W Zakopanem zmarł Tytus Chałubiński, lekarz, przyrodnik, społecznik, jeden z pionierów taternictwa, współzałożyciel Towarzystwa Tatrzańskiego i Muzeum Tatrzańskiego.

  • Tomasz Arciszewski. Źródło: NAC

    W Sierzchowach koło Rawy Mazowieckiej urodził się Tomasz Arciszewski, działacz socjalistyczny, jeden z przywódców PPS, premier RP na uchodźstwie w latach 1944–1947.

  • Uruchomiona została linia kolejowa na trasie Wiedeń – Lwów.

  • W Lipsku zmarł Felix Mendelssohn-Bartholdy, niemiecki kompozytor, pianista i dyrygent.

  • We Lwowie uroczyście otwarto Akademię Techniczną. W 1920 r. została przemianowana na Politechnikę Lwowską.

  • Seweryn Goszczyński. Źródło: CBN Polona

    W Ilińcach koło Humania urodził się Seweryn Goszczyński, poeta, publicysta, działacz polityczny.

  • „Rzeź Pragi”, Aleksander Orłowski. Źródło: Wikimedia Commons

    W walce z wojskami rosyjskimi na warszawskiej Pradze zginął gen. Jakub Jasiński; przywódca insurekcji w Wilnie w 1794 r.; poeta, satyryk, bajkopisarz, autor utworów politycznych o charakterze rewolucyjnym. Tego samego dnia wojska rosyjskie wymordowały od 13 do 20 tys. mieszkańców Pragi.

  • W Warszawie został założony na działce podarowanej przez rodzinę Szymanowskich Cmentarz Powązkowski, obecnie jedna z najstarszych polskich nekropolii.

  • Hetman Stanisław Rewera Potocki. Źródło: CBN Polona

    Pod Cudnowem na Ukrainie wojska koronne hetmanów Stanisława Rewery Potockiego i Jerzego Sebastiana Lubomirskiego zmusiły do kapitulacji armię rosyjską.

  • W Bolonii zmarł Guido Reni, włoski malarz okresu baroku.