Kalendarz historyczny
16 kwietnia
-
Urodził się Czesław Kaczmarek, katolicki duchowny, biskup kielecki od 1938 do 1963 r.; w latach 1951–1956 więziony pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Stanów Zjednoczonych i Watykanu. Zarzucono mu też nielegalny handel walutami i kolaborowanie w czasie II wojny światowej z Niemcami.
-
Urodził się Tadeusz Kubina, pierwszy biskup częstochowski (w latach 1926-1951), pierwszy redaktor naczelny tygodnika "Gość Niedzielny" i założyciel tygodnika "Niedziela". Górnoślązak, za zaangażowanie na rzecz polskiej sprawy przed 1918 przez kościelne władze niemieckie wysłany na "piaski brandenburskie". Po powstaniach śląskich to on w czerwcu 1922 r. odprawiał w Katowicach mszę polową na przywitanie wojska polskiego. W czasie II wojny światowej współpracował z polskim podziemiem.
-
Urodził się Aleksander Mogilnicki, wybitny prawnik, prezes Izby Karnej Sądu Najwyższego w latach 1924-1929. Usunięty ze stanowiska, bo sprzeciwiał się ingerowaniu przez rządzącą wtedy sanację w orzecznictwo sądowe.
-
W Toruniu zmarł Marian Biskup, historyk, badacz dziejów Pomorza, zakonu krzyżackiego i Torunia.
-
Polska strefa powietrzna została niemal całkowicie zamknięta z powodu chmury pyłów wulkanicznych powstałej po erupcji islandzkiego wulkanu Eyjafjallajökull. Wydarzenie to uniemożliwiło przybycie niemal wszystkich delegacji zagranicznych na pogrzeb pary prezydenckiej w Krakowie.
-
W Atenach podpisano traktat dotyczący wejścia do Unii Europejskiej dziesięciu nowych państw, w tym Polski.
-
W Paryżu zmarł Roland Topor, urodzony w rodzinie polskich Żydów, francuski malarz, rysownik, scenarzysta, powieściopisarz, dramaturg i aktor.
-
Inauguracja działalności Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
-
W Warszawie zmarł Tadeusz Bartosik, aktor, w latach 1976–1982 dyrektor i kierownik artystyczny Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie; wystąpił m.in. w filmach „Zezowate szczęście”, „Historia współczesna”, a także w serialach „Stawka większa niż życie” i „Doktor Murek”.
-
Premiera filmu „Zmory” w reżyserii Wojciecha Marczewskiego, nagrodzonego Nagrodą Główną Jury na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
-
W Warszawie zmarł Alfred Lenica, malarz.
-
Samolot Ił 62 „Mikołaj Kopernik” odbył pierwszy w historii Polskich Linii Lotniczych LOT rejs transoceaniczny do Nowego Jorku.
-
Na terenie byłego niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau odsłonięto pomnik ku czci ofiar nazistowskiego ludobójstwa; podczas uroczystości odbyło się prawykonanie „Dies irae” Krzysztofa Pendereckiego.
-
W Gnieźnie i Poznaniu odbyły się centralne uroczystości państwowe związane z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego.
-
W Mielcu urodził się Piotr Gąsowski, aktor, artysta kabaretowy.
-
Rozporządzeniem Rady Ministrów utworzony został Wielkopolski Park Narodowy.
-
Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał na karę śmierci gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, organizatora i szefa Kedywu Komendy Głównej AK, jednego z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego; egzekucję wykonano 24 lutego 1953 r.
-
Początek kongresu studentów polskich, na którym powołano Zrzeszenie Studentów Polskich (ZSP).
-
Wykonano wyrok śmierci na byłym komendancie KL Auschwitz-Birkenau Rudolfie Hoessie. Został powieszony na terenie obozu, obok budynku komendantury, w której urzędował.
-
W Warszawie urodził się Maciej Wojtyszko, reżyser, dramatopisarz i scenarzysta.
-
Na Bałtyku sowiecki okręt podwodny L-3 zatopił niemiecki statek transportowy „Goya”, przewożący oprócz żołnierzy, wielu uchodźców z Gdańska i Prus Wschodnich. Zginęło co najmniej 6 tys. osób, liczba uratowanych wg różnych źródeł waha się od 98 do 334.
-
Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na Berlin; w rejonie Siekierek żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego pod dowództwem gen. Stanisława Popławskiego sforsowali Odrę, biorąc udział w operacji berlińskiej.
-
Ukraińscy kolaboranci służący w 4 Pułku Policji SS dokonali masakry od 250 do 862 Polaków w Chodaczkowie Wielkim w województwie tarnopolskim.
-
Do Katynia przybyła Komisja Techniczna Polskiego Czerwonego Krzyża, która pracowała przy ekshumacjach do 9 czerwca 1943 r.
-
W Pruszkowie urodził się Stanisław Stefan Paszczyk, prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki oraz Polskiego Komitetu Olimpijskiego (1997–2005); poseł na Sejm w latach 1993–2001.
-
W Garbatce na Mazowszu urodził się Krzysztof Kumor, aktor, prezes ZASP w latach 2006–2010.
-
„Krwawy czwartek” we Lwowie – w czasie pogrzebu uczestnika demonstracji bezrobotnych, zastrzelonego dwa dni wcześniej przez policję, doszło do gwałtownych starć z siłami porządkowymi. Od policyjnych kul zginęło 31 uczestników konduktu, kolejnych 18 zmarło na skutek ran.
-
Polskie Radio po raz pierwszy transmitowało odegranie hejnału z wieży Mariackiej w Krakowie.
-
Urodził Joseph Ratzinger, współpracownik papieża Jana Pawła II i jego następca (w latach 2005-2013 jako Benedykt XVI), teolog. Jako papież odwiedził Polskę w maju 2006 r., ale zrobił to już wcześniej ośmiokrotnie, m.in. towarzysząc Janowi Pawłowi II.
-
W Warszawie urodził się Andrzej Romocki „Morro”, harcmistrz, członek Szarych Szeregów, kapitan Armii Krajowej; dowódca 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”; poległ w czasie Powstania Warszawskiego.
-
W Warszawie urodziła się Alina Janowska, jedna z najpopularniejszych polskich aktorek, uczestniczka Powstania Warszawskiego; przez wiele lat związana z warszawskimi teatrami Syrena i Komedia; wystąpiła w filmach „Zakazane piosenki”, „Skarb”, „Samson”, „Dzięcioł”, „Podróż za jeden uśmiech”, „Dulscy”, „Rozmowy kontrolowane”, a także w serialach „Wojna domowa” i „Lalka”.
-
W Rapallo podpisany został sowiecko-niemiecki układ dotyczący nawiązania stosunków dyplomatycznych, rezygnacji z wszelkich roszczeń finansowych z okresu wojny i czasów powojennych oraz równouprawnienia w stosunkach gospodarczych.
-
Józef Piłsudski zrzekł się funkcji komendanta głównego sił wojskowych podlegających Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych.
-
W Buku Pomorskim urodził się Witold Kiedrowski, duchowny katolicki, uczestnik kampanii polskiej 1939 r., żołnierz AK, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych. Po wojnie osiadł we Francji, poświęcając się pracy duszpasterskiej i działalności społecznej. Przez 35 lat prowadził w Sekcji Polskiej RFI audycje docierające za „żelazną kurtynę”. W 2009 r. awansowany na stopień generała brygady WP.
-
W Płońsku urodził się Marian Gołębiewski, oficer WP, cichociemny, od 1943 r. komendant Obwodu Hrubieszów AK; szef Inspektoratu Zamojskiego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość od września 1945 r.; w latach 1946–1956 więziony przez władze komunistyczne; działacz opozycji antykomunistycznej, współzałożyciel organizacji Ruch (1965); aresztowany w 1970 r. i skazany na 4,5 roku więzienia za „prowadzenie przygotowań do obalenia przemocą ustroju”; członek założonego w 1977 r. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.
-
W Moszenkach na Lubelszczyźnie urodził się Wojciech Kołaczkowski, pułkownik Wojska Polskiego, pilot, w czasie II wojny światowej dowódca słynnego Dywizjonu 303.
-
W Krakowie zmarł Zygmunt Wróblewski, fizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; w 1883 r., wraz z prof. Karolem Olszewskim, dokonał pierwszego w dziejach skroplenia tlenu i azotu.
-
Ignacy Wyssogota Zakrzewski został wybrany na pierwszego konstytucyjnego prezydenta Warszawy.