Kalendarz historyczny
22 grudnia
-
W Jerozolimie zmarł Symcha Ratajzer-Rotem ps. Kazik, ostatni żyjący uczestnik powstania w getcie warszawskim, łącznik Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), od 2008 r. Honorowy Obywatel miasta stołecznego Warszawy.
-
W Krakowie przed Najwyższym Trybunałem Narodowym zakończył się tzw. pierwszy proces oświęcimski. Na ławie oskarżonych zasiadło 40 członków załogi niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau. 23 z nich skazano na karę śmierci, w przypadku 16 orzeczono karę pozbawienia wolności, a jednego z oskarżonych uniewinniono.
-
Otwarto most Anny Jagiellonki na Wiśle w Warszawie.
-
Zmarł Piotr Figiel, pianista i kompozytor, autor muzyki do filmów „Con Amore”, „Przepraszam, czy tu biją”, „Piłkarski poker” oraz przebojów estradowych: „Powrócisz tu”, „Jaka jesteś, Mario”, „To był świat w zupełnie starym stylu”.
-
Jorge Rafael Videla, prezydent Argentyny w latach 1976–81 i przywódca rządzącej krajem junty wojskowej, został skazany na karę dożywotniego więzienia za zbrodnie popełnione przez władze w czasie jego rządów.
-
W Warszawie zmarł Grzegorz Ciechowski, muzyk, kompozytor, instrumentalista, wokalista, lider zespołu Republika.
-
Leszek Balcerowicz został prezesem Narodowego Banku Polskiego.
-
Lech Wałęsa na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego został zaprzysiężony na prezydenta RP; tego samego dnia na Zamku Królewskim w Warszawie odebrał insygnia władzy prezydenckiej II RP z rąk Ryszarda Kaczorowskiego – ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie.
-
W Paryżu zmarł Samuel Beckett, irlandzki prozaik, dramaturg, eseista; jeden z twórców teatru absurdu; autor dramatu „Czekając na Godota”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1969 r.
-
Powstała Inspekcja Robotniczo-Chłopska, instytucja mająca pełnić rolę tzw. społecznej kontroli w sprawach gospodarki i handlu.
-
W Warri (Nigeria) urodził się Emmanuel Olisadebe, piłkarz, Mistrz Polski z Polonią Warszawa w sezonie 1999/2000. Od 2000 roku obywatel Polski, w reprezentacji narodowej rozegrał 25 spotkań, strzelając w nich 11 bramek, uczestnik mistrzostw świata w 2002 roku.
-
W Warszawie urodził się Xawery Żuławski, reżyser, scenarzysta, autor filmu „Wojna polsko-ruska”.
-
Premiera filmu Jerzego Zarzyckiego „Pogoń za Adamem” z Janem Machulskim, Polą Raksą i Stanisławem Mikulskim w rolach głównych.
-
W Duesseldorfie sąd skazał na karę dożywotniego więzienia Franza Stangla, byłego komendanta niemieckiego obozu zagłady w Treblince, w którym do czasu likwidacji w listopadzie 1943 r. zamordowano około 900 tys. Żydów.
-
Telewizja Polska zaprezentowała pierwszy odcinek spektaklu-serialu „Stawka większa niż życie”.
-
Premiera filmu Davida Leana „Doktor Żywago” z Omarem Shariffem w roli tytułowej. Zrealizowany wg powieści Borysa Pasternaka film zdobył 5 Oscarów.
-
W Wałbrzychu urodziła się Urszula Włodarczyk, lekkoatletka, trzykrotna uczestniczka Igrzysk Olimpijskich, wielokrotna medalistka mistrzostw świata i Europy w siedmioboju i pięcioboju.
-
W Warszawie pod oddziałem Narodowego Banku Polskiego przy ul. Jasnej nieznani do dziś sprawcy dokonali napadu na kasjerkę Centralnego Domu Towarowego; bandyci zastrzelili jednego z konwojentów i zrabowali 1 milion 300 tys. złotych.
-
W Katowicach zmarł Zygmunt Dadlez, lekarz pulmonolog, twórca i dyrektor sanatorium w Istebnej.
-
W Gliwicach urodził się Dariusz Dusza, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, twórca zespołów Śmierć Kliniczna i Absurd.
-
W Nowym Jorku urodził się Jean Michel Basquiat, amerykański malarz, przedstawiciel „nowego ekspresjonizmu”, jeden z prekursorów nurtu graffiti.
-
Sejm Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej uchwalił poprawkę do Konstytucji, ustalającą liczbę posłów na 460 (do tej pory Sejmy liczyły 444 posłów, a od 1958 – 458 posłów).
-
W Stanach Zjednoczonych opublikowano raport komisji Izby Reprezentantów dotyczący zbrodni katyńskiej. Uznawał on winę Związku Sowieckiego i zalecał przedstawienie tej kwestii w ONZ oraz wniesienie oskarżenia do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze.
-
Atak Żydowskiej Organizacji Bojowej na niemiecką kawiarnię „Cyganeria” przy ul. Szpitalnej w Krakowie. Wśród Niemców byli zabici i ranni.
-
W Paryżu urodziła się Anna Micińska, historyczka literatury, eseistka, wybitna znawczyni i popularyzatorka twórczości Stanisława Ignacego Witkiewicza.
-
W Warszawie urodziła się Bożena Mamontowicz-Łojek, historyk, teatrolog, prezes Polskiej Fundacji Katyńskiej, założycielka Warszawskiej Rodziny Katyńskiej. Żona historyka prof. Jerzego Łojka – syna zamordowanego w Katyniu mjr. Leopolda Łojka.
-
Premiera filmu Józefa Lejtesa „Młody las”.
-
Na Międzynarodowym Salonie Lotniczym w Paryżu za najlepszy samolot myśliwski uznany został PZL P-6, którego konstruktorem był inż. Zygmunt Pułaski.
-
W Poznaniu zmarł Józef Englich, prawnik, działacz gospodarczy, minister skarbu II Rzeczpospolitej w rządach Józefa Świeżyńskiego i Ignacego Jana Paderewskiego.
-
W Warszawie urodził się Andrzej Tymowski, socjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, powstaniec warszawski, żołnierz batalionu „Parasol”.
-
I wojna światowa: Początek rokowań pokojowych w Brześciu między państwami centralnymi a Rosją Sowiecką.
-
I Brygada Legionów Polskich podjęła walkę przeciwko wojskom rosyjskim pod Łowczówkiem koło Tarnowa; bitwa trwała do 26 grudnia.
-
W Zabrzu otwarto pierwsze kino na Górnym Śląsku – „Kino Lichtspielhaus” (po 1945 roku nosiło nazwę „Wolność”, obecnie „Roma”).
-
W Łodzi rozpoczął się tzw. lokaut łódzki. Po proteście robotniczym przeciwko zwolnieniu z pracy 98 pracowników, Ignacy Poznański zamknął swoją fabrykę, a sześciu najważniejszych łódzkich przemysłowców poszło za jego przykładem. Przez ponad trzy miesiące bez pracy pozostawało ponad 25 tysięcy robotników.
-
Henryk Sienkiewicz otrzymał notarialny akt własności posiadłości w Oblęgorku, majątku, zakupionego ze składek społecznych z okazji rocznicy 25-lecia pracy literackiej pisarza.
-
Alfred Dreyfus, oficer armii francuskiej, pochodzenia żydowskiego, niesłusznie oskarżony o zdradę państwa – przekazanie Niemcom francuskich tajemnic wojskowych – skazany został na dożywocie i zesłany na Wyspę Diabelską w Gujanie; w 1906 r. zrehabilitowany.
-
W Kotiużyńcach (ówczesna gubernia kijowska) urodził się Bohdan Dyakowski, biolog, współtwórca Ligi Ochrony Przyrody, autor „Atlasu państwa zwierzęcego” wydawanego w latach 1903–1926.
-
W Radzyniu Podlaskim urodził się Zenon Przesmycki (ps. Miriam, Jan Żagiel), poeta, krytyk literacki, tłumacz, wydawca, jeden z twórców programu Młodej Polski.
-
W Collège de France w Paryżu Adam Mickiewicz wygłosił pierwszy wykład na temat literatury słowiańskiej.
-
W Warszawie urodził się Izydor Lotto, polski wirtuoz skrzypiec, kompozytor i pedagog.
-
W Warszawie urodził się Zenon Świętosławski, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, współtwórca Gromad Ludu Polskiego.
-
W Roszkach pod Krotoszynem urodził się Adam Kasper Mierosławski, żołnierz armii Księstwa Warszawskiego, podpułkownik armii francuskiej, uczestnik Powstania Listopadowego, kawaler krzyża Virtuti Militari i Legii Honorowej. Ojciec Ludwika Mierosławskiego.
-
W Orcet w Owernii urodził się Georges Couthon, francuski polityk, rewolucjonista, członek Komitetu Ocalenia Publicznego.
-
W La Ferte-Milon urodził się Jean Baptiste Racine, poeta, dramatopisarz; przedstawiciel francuskiego klasycyzmu.
-
W Rzymie papież Honoriusz III wydał bullę zatwierdzającą zakon dominikanów.