> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

3 maja

  • Warszawa 30.03.1993. Belweder, posiedzenie Tymczasowej Rady Orderu Orła Białego, oficjalne ogłoszenie prezydenta RP Lecha Wałęsy o wznowieniu nadawania Orderu Orła Białego. Nz. prezydent Lech Wałęsa i premier Hanna Suchocka. Fot. PAP/M. Belina Brzozowski

    Prezydent Lech Wałęsa nadał papieżowi Janowi Pawłowi II pierwszy po przywróceniu w 1992 r. Order Orła Białego.

  • Stanisław August Poniatowski. Źródło: Wikimedia Commons

    Na Zamku Królewskim w Warszawie Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową – Konstytucję 3 Maja, drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawę zasadniczą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.

  • Abp Tadeusz Gocłowski. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    W Gdańsku zmarł abp Tadeusz Gocłowski, metropolita gdański w latach 1992–2008; członek Rady Stałej Episkopatu Polski,; odegrał znaczącą rolę przy odbudowywaniu stosunków państwo-Kościół po 1989 r., kawaler Orderu Orła Białego.

  • Janusz Tazbir. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie zmarł Janusz Tazbir, historyk, badacz dziejów kultury i ruchów religijnych w Polsce, głównie w XVI i XVII w.

  • W Poznaniu zmarł Piotr Piotrowski, historyk sztuki, kurator, w latach 2009–2010 dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie.

  • Na Litwie po raz pierwszy obchodzono święto narodowe w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja.

  • Prezydent RP Lech Kaczyński podczas inauguracji kanału TVP Historia. Fot. PAP/A. Wiktor

    Emisję programu rozpoczął kanał tematyczny TVP Historia.

  • W Warszawie zmarł Władysław Terlecki, pisarz, autor powieści i opowiadań historycznych.

  • Premiera filmu „Zawrócony” w reżyserii Kazimierza Kutza.

  • Jerzy Kosiński. Fot. PAP/CAF/J. Mazur

    W Nowym Jorku zmarł śmiercią samobójczą Jerzy Kosiński (właściwie Jerzy Lewinkopf), pisarz, autor „Malowanego ptaka”.

  • Na mocy dekretu Kongregacji Wychowania Katolickiego utworzono Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie.

  • W Krakowie zmarł Wojciech Belon, poeta, pieśniarz, kompozytor, założyciel i lider zespołu Wolna Grupa Bukowina.

  • Manifestacja Solidarności w Warszawie. 03.05.1982. Fot. PAP/T. Walczak

    Stan wojenny: w wielu miastach Polski odbyły się organizowane przez podziemną Solidarność pochody i manifestacje z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

  • Premiera filmu „Blaszany bębenek” w reżyserii Volkera Schloendorffa, nagrodzonego Złotą Palmą i Oscarem za najlepszy film zagraniczny.

  • Taśma montażowa poloneza w FSO. 1978 r. Fot. PAP/CAF/S. Dąbrowiecki

    W warszawskiej FSO uruchomiono seryjną produkcję Poloneza.

  • Zdzisław Najder. Fot. PAP/A. Urbanek

    W wydawanym w Londynie „Tygodniu Polskim” opublikowany został program powstałego w kraju Polskiego Porozumienia Niepodległościowego.

  • Centralne uroczystości Milenium Chrztu Polski na Jasnej Górze. Fot. PAP/CAF/A. Kossobudzki Orłowski

    Na Jasnej Górze odbyły się centralne uroczystości Milenium Chrztu Polski; mszę św. odprawił abp Karol Wojtyła, a kazanie wygłosił prymas Polski, kardynał Stefan Wyszyński.

  • Premiera filmu „Niekochana” w reżyserii Janusza Nasfetera.

  • Aktorka Lucyna Winnicka jako przeorysza Joanna w filmie „Matka Joanna od Aniołów” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza. Fot. PAP/CAF/S. Czarnogórski

    Film Jerzego Kawalerowicza „Matka Joanna od Aniołów” otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Cannes.

  • Rozpoczęło działalność Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA).

  • Ewa Sałacka. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    W Warszawie urodziła się Ewa Sałacka, aktorka. 

  • Kard. Stefan Wyszyński. Fot. PAP/CAF

    Kardynał Stefan Wyszyński wydał dekret o utworzeniu Instytutu Prymasowskiego Ślubów Narodu na Jasnej Górze.

  • Jan Nowak-Jeziorański, dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Fot. NAC

    Polska sekcja Radia Wolna Europa rozpoczęła z Monachium nadawanie stałych audycji w języku polskim. Jej pierwszym dyrektorem został Jan Nowak-Jeziorański, kurier i emisariusz Komendy Głównej Armii Krajowej i Rządu RP na uchodźstwie.

  • Grażyna Brodzińska. Fot. PAP/Z. Lenkiewicz

    W Krakowie urodziła się Grażyna Brodzińska, śpiewaczka operetkowa, operowa, aktorka.

  • Jan Krzysztof Bielecki. Fot. PAP/G. Rogiński

    W Bydgoszczy urodził się Jan Krzysztof Bielecki, ekonomista, działacz podziemnej Solidarności; poseł na Sejm (1989–1993); premier RP (1991); minister do spraw integracji europejskiej i pomocy zagranicznej (1992–1993); przedstawiciel Polski w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju (1993–2003); prezes Banku Pekao S.A. (2003–2010).

  • Czesław Bielecki. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W Warszawie urodził się Czesław Bielecki, architekt, publicysta, działacz opozycji demokratycznej; założyciel i szef podziemnego wydawnictwa CDN (1982–1989); w latach 80. więziony przez władze komunistyczne; doradca prezydenta Lecha Wałęsy (1990–1995); założyciel Ruchu STU; poseł Akcji Wyborczej Solidarność (1997–2001).

  • Lesław Ćmikiewicz. 1971 r. Fot. PAP/CAF/S. Jakubowski

    We Wrocławiu urodził się Lesław Ćmikiewicz, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, mistrz olimpijski z 1972 r. i członek drużyny narodowej, która na mistrzostwach świata w Niemczech w 1974 r. zajęła III miejsce; przez wiele lat występujący w Legii Warszawa; szkoleniowiec.

  • Afisz Zarządu Bratniej Pomocy Studentów UJ apelujący o udział w uroczystościach 1, 3 i 9 maja 1946 r. Źródło: IPN

    W Krakowie odbyły się, zakazane przez komunistyczne władze, demonstracje z okazji Święta 3 Maja. Interweniowała milicja, byli ranni i aresztowani.

  • Dekretem KRN Michał Rola-Żymierski został mianowany marszałkiem Polski.

  • Gen. Władysław Sikorski. Fot. NAC

    W Londynie powstał Instytut Historyczny im. gen. Władysława Sikorskiego.

  • W Zatoce Lubeckiej brytyjskie samoloty zatopiły niemieckie statki „Thielbeck”, „Cap Arcona” i „Athen”, na których Niemcy zamknęli blisko 9,5 tys. więźniów z obozu Neuengamme, przewidując, że zostaną one zaatakowane przez alianckie lotnictwo – statki nie były oznakowane flagą Czerwonego Krzyża; szacuje się, że w wyniku ataku zginęło ponad 7 tys. osób.

  • Gen. Stanisław Popławski, dowódca 1 Armii Wojska Polskiego. Fot. PAP/CAF

    1 Armia WP po dojściu do Łaby zakończyła swój szlak bojowy.

  • W Olkuszu urodził się Tadeusz Rydzyk, duchowny rzymskokatolicki, redemptorysta; założyciel i dyrektor Radia Maryja oraz Telewizji Trwam; założyciel i były rektor Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.

  • Polska Walcząca. Fot. PAP/M. Walczak

    W nocy z 3 na 4 maja Odział Specjalny „Osjan” Kedywu Komendy Głównej AK zniszczył na wojskowym lotnisku na warszawskich Bielanach pięć niemieckich samolotów transportowych „Ju 52”, a trzy inne ciężko uszkodził.

  • Witold Dębicki. Fot. PAP/StrefaGwiazd/S. Leszczyński

    W Dubnie na Podlasiu urodził się Witold Dębicki, aktor.

  • Trener Antoni Piechniczek; eliminacyjny mecz do Mistrzostw Świata Polska – NRD. Niemcy, 1981. Fot. PAP/CAF/A. Hawałej

    W Chorzowie urodził się Antoni Piechniczek, szkoleniowiec piłkarski, dwukrotnie pełniący funkcję trenera reprezentacji Polski (1981–1986 oraz 1996–1997), z którą w 1982 r. na mistrzostwach świata w Hiszpanii zajął trzecie miejsce.

  • Kornel Morawiecki. 1990 r. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    W Warszawie urodził się Kornel Morawiecki, fizyk, działacz opozycji antykomunistycznej, przywódca „Solidarności Walczącej” (1982–1990); w 1990 r. założyciel i przewodniczący Partii Wolności; poseł na Sejm (2015–2019).

  • Do służby w Polskiej Marynarce Wojennej wszedł niszczyciel „Garland”.

  • We Władysławowie otwarto port rybacki.

  • Prof. Wacław Tokarz. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Wacław Tokarz, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego; badacz historii wojskowości i dziejów politycznych Polski przełomu XVIII i XIX w.

  • W Warszawie urodził się Stanisław Kociołek, działacz komunistyczny, I sekretarz KW PZPR w Warszawie (1964–1967); od 1970 r. I sekretarz KW w Gdańsku; 1968–1971 członek Biura Politycznego KC PZPR, wicepremier od czerwca do grudnia 1970 r.; po 1989 r. sądzony za przyczynienie się do masakry robotników w Grudniu '70 na Wybrzeżu.

  • W Warszawie ponad 200 tys. ludzi wzięło udział w manifestacji z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.

  • W Reading w Anglii urodził się George Bidwell, pisarz, autor powieści historycznych.

  • Tadeusz Peiper. Źródło: CBN Polona

    W Krakowie urodził się Tadeusz Peiper, poeta, prozaik, dramatopisarz i krytyk literacki.

  • Powstańczy Tymczasowy Rząd Narodowy powołał Komitet Polski w Paryżu.

  • W Warszawie zmarł Mikołaj Chopin, nauczyciel języka francuskiego, guwerner, ojciec Fryderyka Chopina.

  • Walerian Łukasiński. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie mjr Walerian Łukasiński utworzył Wolnomularstwo Narodowe.

  • W Wiedniu zawarty został traktat pomiędzy Rosją, Prusami a Austrią dotyczący nowego podziału ziem polskich; jego konsekwencją było utworzenie związanego z Rosją Królestwa Polskiego, zależnego od Prus Wielkiego Księstwa Poznańskiego oraz Rzeczpospolitej Krakowskiej – będącej pod kontrolą trzech państw zaborczych.

  • Kaplica postawiona w miejscu wmurowania kamienia węgielnego pod Świątynię Opatrzności Bożej w Ujazdowie - Zygmunt Vogel rysownik gabinetowy Stanisława Augusta. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie wmurowano kamień węgielny pod Świątynię Opatrzności Bożej.

  • W Sławucie na Wołyniu urodził się Henryk Rzewuski, pisarz, publicysta, autor m.in. „Pamiątek Pana Seweryna Soplicy”.

  • Alegoria traktatu w Oliwie z 1660 r. pędzla Theodoora van Thuldena. Źródło: Wikimedia Commons

    W Oliwie podpisano traktat pokojowy, kończący polsko-szwedzkie wojny o Inflanty.

  • Bogusław Radziwiłł. Źródło: CBN Polona

    W Gdańsku urodził się Bogusław Radziwiłł, koniuszy wielki litewski; w 1655 r. wspólnie z księciem Januszem Radziwiłłem podpisał w Kiejdanach ze Szwedami układ, w którym uznawał Karola X Gustawa za króla Polski i zgadzał się na detronizację Jana II Kazimierza; w latach 1657–1669 gubernator Prus Książęcych; protektor kalwinizmu.