> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

8 października

  • ORP "Orkan". Fot. NAC

    Na północnym Atlantyku zatonął trafiony niemiecką torpedą niszczyciel ORP „Orkan”; zginęło co najmniej 178 członków jego załogi, wśród nich dowódca okrętu kmdr por. Stanisław Hryniewiecki.

  • Polska Walcząca. Fot. PAP/D. Kulaszewicz

    W Warszawie w kawiarni „Za kotarą” w akcji oddziału Armii Krajowej 993/W zginęli konfidenci gestapo Józef Staszauer i Jerzy Konarzewski oraz kilku volksdeutschów i Niemców powiązanych z konfidentami. Dokładna liczba ofiar jest nieznana; zginęły również przypadkowe osoby, wśród nich Maria Malanowicz-Niedzielska – aktorka pracująca tam jako kelnerka.

  • Na Stadionie Narodowym w Warszawie Polska pokonała Czarnogórę 4:2 i zapewniła sobie awans do Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Rosji.

  • Ks. Zdzisław Peszkowski. Fot. PAP/A. Urbanek

    W Warszawie zmarł ksiądz Zdzisław Peszkowski, kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie, jeden z ocalałych więźniów obozu NKWD dla polskich oficerów w Kozielsku.

  • W Krakowie zmarł Andrzej Jakóbiec, trębacz jazzowy, animator ruchu muzycznego.

  • Premiera filmu „Pręgi” w reżyserii Magdaleny Piekorz.

  • Prezydent Aleksander Kwaśniewski składa przed Zgromadzeniem Narodowym przysięgę. Warszawa, 23.12.2000. Fot. PAP/R. Pietruszka

    W wyborach prezydenckich zwyciężył Aleksander Kwaśniewski, uzyskując w pierwszej turze 53,9 proc. głosów. Frekwencja: 61,12 proc.

  • Henryk Bista. Fot. PAP/A.Rybczyński

    W Warszawie zmarł Henryk Bista, aktor, przez 30 lat związany z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, od 1992 r. występował w Teatrze Współczesnym w Warszawie; znany m.in. z roli Senatora w „Lawie. Opowieści o Dziadach Adama Mickiewicza” Tadeusza Konwickiego.

  • Willy Brandt. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Niemczech zmarł Willy Brandt, były kanclerz RFN, uważany za symbol niemieckiej polityki odprężenia i pojednania z Polską i innymi krajami Europy Środkowo-Wschodniej. W pamięci Polaków Brandt jest tym niemieckim politykiem, który uklęknął przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie.

  • Edward Skórzewski (P). Fot. PAP/CAF

    W Warszawie zmarł Edward Skórzewski, reżyser filmowy, współautor m.in. „Gangsterów i filantropów”, „Prawo i pięść”.

  • W Krakowie zmarł prof. Emanuel Rostworowski, historyk.

  • Zimowe Igrzyska Olimpijskie - Soczi 2014. Zbigniew Bródka ze złotym medalem podczas ceremonii dekoracji medalistów biegu indywidualnego na dystansie 1500 m w łyżwiarstwie szybkim. Fot. PAP/G. Momot

    W Głownie w województwie łódzkim urodził się Zbigniew Bródka, łyżwiarz szybki, zdobywca złotego medalu olimpijskiego na dystansie 1500 m oraz brązowego w wyścigu drużynowym na igrzyskach w Soczi (2014).

     

     

  • Premiera filmu Kazimierza Kutza „Na straży swej stać będę”.

  • 11 i 12 października 1982 r. w odpowiedzi na podjętą przez Sejm PRL delegalizację NSZZ Solidarność w większych zakładach pracy Trójmiasta podjęto ośmiogodzinne strajki okupacyjne. Gdańsk, 12.10.1982. Fot. PAP/J. Morek

    Stan wojenny: Sejm przyjął ustawę o związkach zawodowych i organizacjach rolników, której istotą była likwidacja wszystkich central związkowych działających przed 13 grudnia 1981 r., w tym NSZZ „Solidarność”.

  • Proces przywódców Konfederacji Polski Niepodległej (KPN) przed Sądem Warszawskiego Okręgu Wojskowego: Romuald Szeremietiew (L), Leszek Moczulski (P). 09.1982. Fot. PAP/W. Kryński

    Stan wojenny: zakończył się proces przywódców Konfederacji Polski Niepodległej (KPN); Leszek Moczulski skazany został na siedem lat więzienia, pozostali członkowie kierownictwa KPN na kary od dwóch do pięciu lat więzienia.

  • W Muzeum Narodowym w Krakowie otwarto wystawę „Polaków portret własny”.

  • Oddano do użytku „gierkówkę” – drogę szybkiego ruchu łączącą Warszawę z Katowicami.

  • W Warszawie zmarł Marian Falski, pedagog, działacz oświatowy, autor najpopularniejszego polskiego elementarza.

  • Premier Indii Indira Gandhi rozpoczęła wizytę w Polsce.

  • W meczu przeciwko Górnikowi Zabrze w ekstraklasie zadebiutował Kazimierz Deyna. Był to jego jedyny ligowy mecz w barwach Łódzkiego Klubu Sportowego.

  • W Kartuzach urodził się Andrzej Wroński, zapaśnik, mistrz olimpijski z Seulu (1988) i Atlanty (1996); wielokrotny medalista mistrzostw świata i Europy.

  • Sowiecki pułkownik Antoni Skulbaszewski objął w Polsce stanowisko naczelnego prokuratora wojskowego.

  • Max Pauly. Źródło: Wikimedia Commons

    Na podstawie wyroku Brytyjskiego Trybunału Wojskowego powieszony został Max Pauly, nazistowski zbrodniarz, komendant KL Stutthof (1939–1942) i KL Neungamme (1942–1945).

  • Ewa Lipska. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    W Krakowie urodziła się Ewa Lipska, poetka.

  • Bronisław Cieślak. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Krakowie urodził się Bronisław Cieślak, dziennikarz, aktor, odtwórca roli oficera MO Sławomira Borewicza w serialu telewizyjnym „07 zgłoś się”; w latach 1997–2005 poseł na Sejm z ramienia SLD.

  • Josef František. Fot. NAC

    W Cuddington Way w Ewell w hrabstwie Surrey zginął Josef František, jeden z najlepszych lotników alianckich w czasie II wojny światowej, pilot Dywizjonu 303.

  • Szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA) Reinhard Heydrich. Źródło: Wikimedia/Bundesarchiv

    Niemieckie władze okupacyjne utworzyły w Piotrkowie Trybunalskim pierwsze na zajętych ziemiach polskich getto.

  • Adolf Hitler. Fot. NAC

    W Berlinie Adolf Hitler podpisał dekret o włączeniu do III Rzeszy polskich ziem zachodnich i północnych.

  • Barykada na ulicy Nowogrodzkiej, u zbiegu z Marszałkowską – fotografia Juliena Bryana. Źródło: AIPN / Kolekcja Juliena Bryana w Warszawie

    W USA amerykański korespondent wojenny Julien Bryan opublikował w prasie fotografie z oblężonej Warszawy.

  • ORP „Orzeł”, jako ostatnia jednostka polskiej floty, opuścił Bałtyk, rozpoczynając rejs do Wielkiej Brytanii.

  • Premiera filmu „Skłamałam” w reżyserii Mieczysława Krawicza z Jadwigą Smosarską i Eugeniuszem Bodo w rolach głównych.

  • W Lublińcu urodził się Sławomir Kryska, pisarz, scenarzysta, redaktor miesięcznika „Poezja". Zmarł w 1996 roku.

  • Halina Winiarska. Fot. PAP/B. Borowiak

    W Chrzanowie urodziła się Halina Winiarska, aktorka.

  • Maria Broniewska. Fot. PAP/M. Bednarski

    W Warszawie urodziła się Maria Broniewska, aktorka teatralna i filmowa, odtwórczyni m.in. roli Jadzi Białkówny w filmie Aleksandra Forda „Ulica graniczna” (1948).

  • Jacek Malczewski - Autoportret z pisanką. Zbiory Muzeum Narodowego w Poznaniu. Fot. PAP/CAF/Reprodukcja/J. Morek, J. Rosikoń

    W Krakowie zmarł Jacek Malczewski, malarz, rysownik, jego obrazy zainicjowały w młodopolskim malarstwie nurt symbolizmu.

  • Krzysztof Skubiszewski. Fot. PAP/D. Kwiatkowski

    W Poznaniu urodził się Krzysztof Skubiszewski, dyplomata, znawca prawa międzynarodowego; w latach 1989–1993 minister spraw zagranicznych.

  • Stefania Woytowicz. Fot. PAP/J. Morek

    W Oryninie koło Kamieńca Podolskiego urodziła się Stefania Woytowicz, sopranistka.

  • W Montreux w Szwajcarii zmarł Leandro Marconi, architekt, autor projektu Wielkiej Synagogi na Tłomackiem w Warszawie.

  • Maria Konopnicka. Źródło: CBN Polona

    We Lwowie zmarła Maria Konopnicka, poetka, autorka nowel, publicystka i krytyk literacki; angażowała się w konspiracyjne i jawne akcje społeczne, współorganizowała międzynarodowy protest przeciwko pruskim represjom i prześladowaniu dzieci polskich we Wrześni; propagowała walkę o prawa kobiet, organizowała pomoc dla więźniów politycznych.

  • W Nieświeżu urodził się Piotr Jaroszewicz, działacz komunistyczny; oficer polityczny PSZ w ZSRS, gen. LWP, członek Biura Politycznego KC PZPR, premier PRL w latach 1970–1980.

  • Sopot uzyskał prawa miejskie.

  • Jan Fryling. Fot. NAC

    We Lwowie urodził się Jan Fryling, pisarz, dyplomata, przedstawiciel rządu RP na uchodźstwie w Chinach i Indiach, współpracownik Radia Wolna Europa i londyńskich „Wiadomości”.

  • Zmarła pisarka i felietonistka Zofia Węgierska.

  • Urodził się Tadeusz Błotnicki, rzeźbiarz, kostiumolog, wykładowca.

  • W Lochrist we Francji urodził się Bronisław Szwarce, działacz niepodległościowy, inżynier; członek Komitetu Centralnego Narodowego (1862); aresztowany przez władze rosyjskie w 1862 r.; w więzieniach i na zesłaniu spędził 30 lat.

  • W Paryżu zmarł gen. Józef Łazowski, generał armii francuskiej, uczestnik wojen napoleońskich.

  • W Warszawie zmarł Franciszek Bieliński, marszałek wielki koronny. Od 1742 r. kierował Komisją Brukową, zajmującą się porządkowaniem i rozbudową Warszawy.

  • Szlacheckie oddziały antysaskiej konfederacji rozbiły w bitwie pod Radogoszczą regiment królewskich kirasjerów.

  • Pod Prostkami hetman Wincenty Gosiewski rozbił wojska brandenbursko-szwedzkie, biorąc do niewoli księcia Bogusława Radziwiłła.

  • W Krakowie zmarł arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Gruszczyński.

  • Zawarto polsko-krzyżacki rozejm pod Brodnicą, który kończył tzw. wojnę głodową.