> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

17 stycznia

  • Czesław Niemen. Fot. PAP/S. Kraszewski

    W Warszawie zmarł Czesław Niemen, jeden z najważniejszych wokalistów i muzyków polskich XX wieku; do jego największych przebojów należą „Sen o Warszawie”, „Pod papugami” i „Dziwny jest ten świat”.

  • Stanisław Lorentz. Fot. PAP/CAF/E. Uchymiak

    Z inicjatywy prof. Stanisława Lorentza powstało Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.

  • We Wrocławiu zmarł Lech Raczak, twórca teatru studenckiego i alternatywnego, współzałożyciel Teatru Ósmego Dnia, działacz opozycji antykomunistycznej, od 1993 do 2012 r. dyrektor artystyczny poznańskiego Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego "Malta".

  • W Warszawie zmarła Jadwiga Kaczyńska, żołnierz Szarych Szeregów, historyk literatury, matka prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Jarosława Kaczyńskiego.

  • Na Ukrainie odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich, którą wygrał lider prorosyjskiej Partii Regionów Wiktor Janukowycz, uzyskując 35,32 proc. głosów; na drugim miejscu znalazła się premier Julia Tymoszenko, którą poparło 25,05 proc. głosujących.

  • Aleksander Fogiel. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Łodzi zmarł Aleksander Fogiel, aktor, reżyser, scenograf, dyrektor teatrów; zagrał m.in. w filmach „Baza ludzi umarłych”, „Krzyż walecznych”, „Krzyżacy”, „Sami swoi”, „Nie ma mocnych”, „Kochaj albo rzuć”.

  • Papież Jan Paweł II. Fot. PAP/W. Kryński

    W Watykanie zorganizowano pierwszą w historii konferencję prasową papieża.

  • Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokojowej Przyszłości Świata. Warszawa, 01.1986. Fot. PAP/G. Rogiński

    W Warszawie rozpoczął obrady Światowy Kongres Intelektualistów „W obronie przyszłości pokoju”.

  • W Warszawie zmarł prof. Ludwik Bazylow, badacz dziejów Europy Wschodniej, autor wielu książek poświęconych historii Rosji.

  • W Warszawie na Wybrzeżu Helskim odsłonięto pomnik „Kościuszkowców”.

  • W Warszawie odbyło się pierwsze po ogłoszeniu stanu wojennego posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu.

  • Stan wojenny: Polskie Radio wznowiło nadawanie II Programu.

  • Zbigniew Romaszewski. Fot. PAP/T. Michalak

    Powstała Komisja Helsińska KSS KOR. W jej skład weszli: Ludwik Cohn, Edward Lipiński, Zbigniew Romaszewski i Aniela Steinsbergowa.

  • Wybory do Sejmu: głosowanie w jednostce wojskowej. 03.1976. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Sejm uchwalił nową ordynację wyborczą, zgodnie z którą jedynie Front Jedności Narodowej uprawniony był do ustalania list kandydatów na posłów i radnych rad narodowych.

  • Feliks Żukowski. Fot. PAP/CAF/B. Miedza

    W Warszawie zmarł Feliks Żukowski, aktor teatralny i filmowy, reżyser, więzień obozu koncentracyjnego Sachsenhausen-Oranienburg.

  • Teatr na Woli: Roman Polański (L) i Tadeusz Łomnicki podczas przedstawienia „Amadeusz”. 1981 r. Fot. PAP/CAF/H. Rosiak

    W Warszawie rozpoczął działalność Teatr na Woli.

  • Adam Pawlikowski. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Warszawie zginął śmiercią samobójczą Adam Pawlikowski, aktor, dziennikarz, muzykolog; wystąpił m.in. w filmach Andrzeja Wajdy „Popiół i diament” oraz „Lotna” i „Rękopisie znalezionym w Saragossie” Wojciecha Jerzego Hasa.

  • W Warszawie zmarł Juliusz Poniatowski, ekonomista, polityk, działacz ruchu ludowego, żołnierz Polskiej Organizacji Wojskowej, sześciokrotny minister w rządach II RP.

  • We Wrocławiu urodził się Michał Witkowski, pisarz, felietonista; autor książek „Lubiewo”, „Barbara Radziwiłłówna z Jaworzna-Szczakowej”, „Margot”, „Drwal” oraz „Zbrodniarz i dziewczyna”.

  • W Warszawie zmarł Aleksander Sewruk, aktor teatralny i filmowy, żołnierz kampanii obronnej 1939 r., wystąpił m.in. w filmach „Popiół i diament”, „Orzeł”, „Pociąg”.

  • Na antenie Telewizji Polskiej wyemitowano pierwsze wydanie programu przyrodniczego „Z kamerą wśród zwierząt”, prowadzone prowadzony przez małżeństwo Antoniego i Hannę Gucwińskich.

  • Premiera filmu „Jarzębina czerwona” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

  • Jerzy Passendorfer. Fot. PAP/ADM/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera filmu „Kierunek Berlin” w reżyserii Jerzego Passendorfera.

  • Grażyna Bacewicz. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie zmarła Grażyna Bacewicz, kompozytorka, skrzypaczka.

  • Michał Sokolnicki. Fot. NAC

    W Ankarze zmarł Michał Sokolnicki, historyk, działacz PPS, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; w czasie I wojny światowej w Legionach Polskich, Naczelnym Komitecie Narodowym i Organizacji A; w okresie międzywojennym pracował w dyplomacji; w latach 1936–1946 ambasador RP w Turcji.

  • Premiera filmu „Potem nastąpi cisza” w reżyserii Janusza Morgensterna.

  • Premiera filmu „Człowiek na torze” w reżyserii Andrzeja Munka.

  • W Siemianowicach Śląskich urodził się Henryk Średnicki, bokser, złoty medalista mistrzostw świata (1978) i Europy (1977, 1979).

  • Sławomir Kulpowicz. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Warszawie urodził się Sławomir Kulpowicz, pianista jazzowy, kompozytor, twórca zespołów The Quartet i InFormation.

  • Hala montażowa "Warszawy" w FSO na Żeraniu. Warszawa, 1958 r. Fot. PAP/CAF/S. Czarnogórski

    Utworzono Fabrykę Samochodów Osobowych FSO w Warszawie.

  • Józef Baran. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    W Borzęcinie urodził się Józef Baran, poeta, publicysta.

  • Zakończyła działalność Krajowa Rada Narodowa, utworzona przez PPR w nocy z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 r. w Warszawie.

  • Arnold Szyfman. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie pod dyrekcją Arnolda Szyfmana rozpoczął działalność Teatr Polski.

  • Jan Kwapiński. Fot. NAC

    W Londynie pod przewodnictwem Jana Kwapińskiego utworzona została Rada Polskich Stronnictw Politycznych. W jej skład weszły: PPS, SP, SD, SN i SL „Wolność”.

  • Defilada 1 Armii WP. Warszawa , 01.1945. Fot. PAP/CAF

    Do zniszczonej niemal doszczętnie Warszawy wkroczyli żołnierze 1. Armii Wojska Polskiego. Walki o opanowanie miasta trwały zaledwie kilka godzin, gdyż dowództwo niemieckie, obawiając się okrążenia, wycofało większość swoich sił ze stolicy.

  • W nocy z 17 na 18 stycznia, na kilkadziesiąt godzin przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Łodzi, Niemcy rozpoczęli mordowanie ludzi przetrzymywanych w więzieniu na Radogoszczu; wobec oporu podpalili więzienie; w płomieniach zginęło 1500 osób, z masakry uratowało się tylko 25–30 więźniów.

  • Szare Szeregi. Fot. PAP/T. Gzell

    Rozwiązanie Szarych Szeregów, konspiracyjnej organizacji harcerskiej z okresu okupacji niemieckiej.

  • Ogrodzenie z drutu kolczastego b. niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Fot. PAP/L. Szymański

    Początek Marszów Śmierci – uciekający przed Armią Czerwoną Niemcy ewakuowali pierwszą grupę więźniów KL Auschwitz do obozów położonych w głębi Rzeszy; podczas całej akcji zginęło co najmniej 9 tys. więźniów, a najprawdopodobniej około 15 tys.

  • W Budapeszcie NKWD aresztowało Raoula Wallenberga, szwedzkiego przedsiębiorcę i dyplomatę; podczas II wojny światowej uratował tysiące węgierskich Żydów; jego dalsze losy pozostają wciąż niewyjaśnione.

  • Muhammad Ali. 1976 r. Fot. PAP/EPA

    W Louisville w USA urodził się Muhammad Ali – jeden z najsłynniejszych bokserów w historii; mistrz świata wagi ciężkiej; karierę zaczął na olimpijskim ringu w Rzymie w 1960 r., pokonując w finale wagi półciężkiej Zbigniewa Pietrzykowskiego. Do 1981 roku stoczył 61 profesjonalnych walk, wygrał 56, z czego 37 przez nokaut. Poniósł tylko pięć porażek.

  • Stanisława Wysocka. Fot. NAC

    W Warszawie zmarła Stanisława Wysocka, aktorka, reżyserka teatralna, pedagog; wystąpiła m.in. w filmach „Jaśnie pan szofer”, „Trędowata”, „Dziewczęta z Nowolipek”, „Granica”, „Ludzie Wisły” i „Wrzos”.

  • Ryszard Bolesławski. Fot. NAC

    W Hollywood zmarł Ryszard Bolesławski (właśc. Srzednicki), reżyser filmowy, akor i reżyser moskiewskiego teatru MChAT, żołnierz Legionu Puławskiego, po pierwszej wojnie wyemigrował do USA, gdzie wszedł do czołówki reżyserów Hollywood. Jego nazwisko widnieje na gwieździe w Hollywood Walk of Fame.

  • Lidia Korsakówna. Teatr Syrena w Warszawie - sztuka „Hajże na stolicę!”. 1960 r. Fot. NAC

    W Baranowiczach koło Nowogródka urodziła się Lidia Korsakówna, aktorka, znana z filmów „Przygoda na Mariensztacie”, „Klub kawalerów”, „Dziewczęta z Nowolipek”, przez lata związana z warszawskim Teatrem Syrena.

  • Jerzy Turek. Fot. PAP/CAF/E. Radoch

    W Tchórzowie koło Węgrowa urodził się Jerzy Turek, aktor, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Kwadrat; odtwórca wielu ról filmowych, m.in. trenera Wacława Jarząbka w komedii „Miś” Stanisława Barei; wystąpił również w serialu „Alternatywy 4”.

  • W Gnieźnie urodził się Włodzimierz Haupe, reżyser filmowy, autor m.in. filmów „Szczęściarz Antoni”, „Głos ma prokurator” i „Doktor Judym”.

  • Jan Gerhard podpisuje swoje książki. 1968 r. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    We Lwowie urodził się Jan Gerhard, dziennikarz, pisarz, polityk, żołnierz francuskiego ruchu oporu i Ludowego Wojska Polskiego, uczestnik akcji „Wisła”, autor powieści „Łuny w Bieszczadach” (pierwowzoru scenariusza filmu „Ogniomistrz Kaleń”), redaktor tygodnika „Forum”. Zamordowany w sierpniu 1971 roku.

  • Wojsko Polskie rozpoczęło przejmowanie od Niemiec Pomorza Gdańskiego.

  • Helena Marusarzówna. Fot. NAC

    W Zakopanem urodziła się Helena Marusarzówna, narciarka, wielokrotna mistrzyni Polski; w czasie II wojny światowej działała w konspiracji niepodległościowej, pełniąc funkcję kuriera tatrzańskiego; rozstrzelana przez Niemców w 1941 r. w Tarnowie.

  • W Korninie koło Kijowa urodził się Aleksander Sewruk, aktor.

  • W Poznaniu ukazał się pierwszy numer „Przewodnika Katolickiego”. Tygodnik ukazuje się do dziś (z przerwą w latach 1939–1956).

  • W Warszawie zmarł Władysław Taczanowski, ornitolog, autor prac opisujących ptaki Królestwa Polskiego, Syberii i Peru.

  • We Lwowie urodził się Kazimierz Sichulski, malarz, grafik, przedstawiciel nurtu Młodej Polski.

  • W Manchesterze urodził się David Lloyd George, premier Wielkiej Brytanii w latach 1916–1922; w 1919 r. w czasie konferencji pokojowej w Paryżu przeciwny polskim postulatom dotyczącym Górnego Śląska, Gdańska i Warmii.

  • W Bystrzejowicach na Lubelszczyźnie urodził się Jan Ludwik Popławski, publicysta, współzałożyciel Ligi Narodowej i Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego.

  • Beatyfikacja biskupa Józefa Sebastiana Pelczara. Rzeszów 02.06.1991. Fot. PAP/C. Słomiński

    Urodził się Józef Sebastian Pelczar, biskup ordynariusz diecezji przemyskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, inicjator budowy Collegium Novum, założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego. Kanonizowany w 2003 r.

  • Stefan Bobrowski. Źródło: CBN Polona

    W Terechowej na Ukrainie urodził się Stefan Bobrowski, członek tajnego Komitetu Centralnego Narodowego; od stycznia 1863 r. właściwy kierownik Powstania Styczniowego, organizator i członek Tymczasowego Rządu Narodowego; zginął w kwietniu 1863 r. w pojedynku sprowokowanym przez jego przeciwników politycznych.

  • W Oniksztach na Litwie urodził się Antanas Baranauskas (Antoni Baranowski), biskup sejneński (1897–1902); poeta, badacz języka litewskiego, tłumacz Pisma Świętego na język litewski, autor „Borka Oniksztyńskiego”.

  • Gen. Józef Chłopicki. Źródło: Wikimedia Commons

    Powstanie Listopadowe: gen. Józef Chłopicki złożył rezygnację ze stanowiska dyktatora powstania.

  • Gen. Ludwik Mierosławski. Źródło: CBN Polona

    W Nemours we Francji urodził się Ludwik Mierosławski, uczestnik Powstania Listopadowego; działacz emigracyjny; wódz naczelny oddziałów powstańczych w Wielkopolsce w 1848 r.; dowódca rewolucyjnych wojsk na Sycylii (1849); dyktator Powstania Styczniowego; historyk wojskowości, pisarz.

  • Józef Sułkowski. Źródło: Wikimedia Commons

    Urodził się Józef Sułkowski, oficer polski i francuski; jakobin, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 r. i Powstania Kościuszkowskiego; adiutant Napoleona Bonapartego.

  • W Wenecji zmarł Thomasso Albinioni, jeden z najwybitniejszych kompozytorów włoskiego baroku.

  • Na Wawelu odbyła się koronacja królewska Augusta III Wettina.

  • Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego. Źródło: Wikimedia Commons

    W Wołczynie na terenie dzisiejszej Białorusi urodził się przyszły król Polski Stanisław August Poniatowski.

  • W Krakowie zmarł Tomasz Dolabella, nadworny malarz Wazów, jeden z głównych twórców malarstwa barokowego w Polsce.

  • W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja królewska Jana II Kazimierza Wazy.

  • W Madrycie urodził się Pedro Calderon de la Barca, dramaturg, autor utworów „Życie jest snem”, „Książę niezłomny” oraz „Alkad z Zalamei”.