Kalendarz historyczny
20 czerwca
-
W Warszawie żołnierze oddziału „993/W” Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II KG AK wykonali wyrok śmierci na Eugeniuszu Świerczewskim, agencie gestapo w wywiadzie AK i bezpośrednim sprawcy aresztowania Komendanta Głównego AK gen. Stefana Roweckiego „Grota”.
-
Wojska Rzeczypospolitej pod wodzą hetmana Stanisława Koniecpolskiego zwyciężyły nad Tatarami w bitwie pod Martynowem.
-
W Warszawie zmarł Józef Władysław Walaszczyk – „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, który podczas wojny uratował 53 Żydów.
-
W Nowej Soli zmarł kapucyn ojciec Medard (Stanisław Parysz), ostatni żyjący kapelan Powstania Warszawskiego. Niósł pomoc duchową żołnierzom i ludności cywilnej w szpitalu powstańczym na ul. Długiej, w pobliskim kościele Dominikanów oraz w schronach przy ulicach: Miodowej, Długiej, Freta i Podwale.
-
Odbyła się pierwsza tura przedterminowych wyborów prezydenckich: Bronisław Komorowski otrzymał 41,25 proc. głosów poparcia, a Jarosław Kaczyński 36,21 proc.; frekwencja 54,94 proc.
-
W Warszawie zmarł Piotr Łazarkiewicz, reżyser, scenarzysta.
-
W Dallas zmarł Jack S. Kilby, amerykański fizyk, nagrodzony Nagrodą Nobla w 2000 r. za wkład w wynalezienie układów scalonych.
-
W Maissons-Laffitte zmarła Zofia Hertz – wydawca, współzałożycielka Instytutu Literackiego i „Kultury”, współpracowniczka Jerzego Giedroycia.
-
Sejm RP przyjął ustawę wprowadzającą bezpośredni wybór wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
-
W Niemczech Bundestag podjął decyzję o przeniesieniu stolicy kraju z Bonn do Berlina.
-
Deklaracja niepodległości Uzbekistanu.
-
W Warszawie zmarł George Bidwell, brytyjski pisarz, autor powieści historycznych.
-
Ukazał się pierwszy album zespołu Lady Pank.
-
Premiera filmu „Błękitna laguna” w reżyserii Randala Kleisera.
-
Urodzony w Brześciu nad Bugiem Menachem Begin, objął funkcję premiera Izraela.
-
Premiera filmu „Szczęki” w reżyserii Stevena Spielberga.
-
Premiera filmu „Chinatown” w reżyserii Romana Polańskiego.
-
Pod zarzutem próby obalenia ustroju aresztowano działaczy „Ruchu”, którzy planowali wysadzenie pomnika i Muzeum Lenina w Poroninie; wśród zatrzymanych przez SB byli m.in. Andrzej Czuma i Stefan Niesiołowski.
-
W Hamburgu odbyła się prapremiera opery Krzysztofa Pendereckiego „Diabły z Loudun”.
-
W Honolulu urodziła się Nicole Kidman – aktorka, znana m.in. z roli Virginii Woolf w filmie „Godziny”, za którą otrzymała Oscara, a także m.in. w filmach „Batman Forever”, „Za wszelką cenę”, za który otrzymała Złoty Glob, oraz „Moulin Rouge!”.
-
W Nowym Targu urodził się Piotr Cyrwus, aktor, występował w Starym Teatrze w Krakowie, od 2012 r. w Teatrze Polskim w Warszawie; w 1989 r. zagrał główną rolę w przedstawieniu Teatru Telewizji „Do piachu” w reżyserii Kazimierza Kutza; znany m.in. z serialu „Klan”.
-
W Warszawie rozegrano I Memoriał Janusza Kusocińskiego.
-
W Warszawie urodził się Jan Wołek – malarz, poeta, pisarz i pieśniarz, laureat Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie i Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej FAMA; związany z Kazimierzem Dolnym nad Wisłą, gdzie maluje obrazy.
-
W Ostródzie urodził się Jan Purzycki, scenarzysta filmowy.
-
W Warszawie uruchomiono pierwszą po wojnie linię tramwajową łączącą ul. Kawęczyńską z ul. Wiatraczną.
-
Litewska policja, współpracująca z Niemcami, dokonała pacyfikacji polskiej wsi Glinciszki na Wileńszczyźnie, mordując 38 Polaków.
-
W Warszawie urodził się Wojciech Gąssowski, piosenkarz, gitarzysta, kompozytor.
-
Doszło do brawurowej ucieczki więźniów z niemieckiego obozu Auschwitz - skradzionym samochodem i w mundurach SS na wolność wydostali się: Kazimierz Piechowski, Eugeniusz Bendera, Stanisław Jaster i Józef Lempart.
-
Premier Władysław Sikorski opuścił terytorium Francji, odlatując do Londynu; ewakuacja polskich władz emigracyjnych do Wielkiej Brytanii.
-
W Palmirach w ciągu dwóch dni (20–21 czerwca) Niemcy rozstrzelali 378 więźniów z Pawiaka i Al. Szucha; wśród nich m.in. Mieczysława Niedziałkowskiego, Macieja Rataja i Janusza Kusocińskiego.
-
W Łodzi urodziła się Katarzyna Łaniewska, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z serialu „Plebania”, wystąpiła także w serialach „Czterdziestolatek” i „Gruby”.
-
W Rakówce pod Biłgorajem urodziła się Urszula Kozioł, poetka, prozaiczka, autorka utworów dramatycznych, felietonistka.
-
W Falentach niedaleko Warszawy urodziła się Magdalena Abakanowicz – rzeźbiarka, która zrewolucjonizowała tkaninę artystyczną nadając jej formę przestrzenną; od nazwiska twórczyni jej prace nazwano abakanami; jej prace są w zbiorach, m.in. Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto.
-
W Aleppo w Syrii odbyła się ekshumacja szczątków gen. Józefa Bema, które sprowadzono do Polski i złożono w mauzoleum w Tarnowie.
-
W St. Louis urodziła się Doris Hart, tenisistka; zwyciężczyni 35 turniejów wielkoszlemowych w grze pojedynczej, podwójnej i mieszanej; indywidualnie wygrała dwa razy US Open (1954, 1955) i Rolland Garros (1950, 1952), tryumfowała również w Wimbledonie (1951) i Australian Open (1949).
-
W Kołomyi urodziła się Irena Dziedzic, dziennikarka, prezenterka telewizyjna, stworzyła pierwszy w PRL talk-show „Tele-Echo”.
-
W Maluszynie koło Radomska zmarł Józef Ostrowski, ziemianin, członek Stronnictwa Polityki Realnej; poseł do rosyjskiej Dumy (1906–1910); w latach 1917–1918 w składzie Rady Regencyjnej.
-
W Brzesku urodził się Jerzy Nowak, aktor, przez kilkadziesiąt lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, gdzie m.in. ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu „Ja jestem Żyd z Wesela”, występował również w Teatrze im. Słowackiego; w filmie „Ziemia obiecana” stworzył niezapomnianą kreację jako Zucker, zagrał także w filmach „Amator”, „Medium”, „Wiedźmin”.
-
Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego przejęło część Górnego Śląska przyznaną Polsce decyzją Konferencji Ambasadorów.
-
W Łodzi urodzi się Robert Satanowski, dyrygent, dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Warszawie (1982–1991), wieloletni prezes Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków; w czasie II wojny światowej dowodził oddziałem partyzanckim im. Tadeusza Kościuszki, a następnie zgrupowaniem partyzantki występującym pod nazwą „Jeszcze Polska nie zginęła”, podległym dowództwu sowieckiego Ukraińskiego Sztabu Partyzanckiego; zgrupowanie to stało się schronieniem dla Polaków, zagrożonych ludobójczym terrorem OUN–UPA.
-
W Moskwie urodził się Igor Śmiałowski, aktor, przez wiele lat występował na scenach Teatru Narodowego w Warszawie, następnie w Teatrze Komedia i Teatrze Polskim; zagrał w filmach „Miasto nieujarzmione”, „Młodość Chopina”, „Znachor”, a także w serialach „Stawka większa niż życie”, „Chłopi” i „Kariera Nikodema Dyzmy”.
-
W Hobart na Tasmanii urodził się Errol Flynn, aktor, znany z ról w filmach „Kapitan Blood” i „Przygody Robin Hooda”.
-
W Beziers urodził się Jean Moulin, w czasie II wojny światowej przywódca francuskiego ruchu oporu, działacz Wolnej Francji; aresztowany przez Niemców i torturowany, zmarł w 1943 r.
-
Ukazało się pierwsze wydanie powieści „Portret Doriana Graya” Oscara Wilde.
-
Alexander Graham Bell zainstalował pierwszy na świecie telefon.
-
Powstanie Styczniowe: przegrana powstańców pod dowództwem gen. Zygmunta Jordana w bitwie pod Komorowem.
-
Po śmierci Wilhelma IV władzę w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii przejęła 18-letnia królowa Wiktoria. Okres jej rządów, trwających do 1901 r., nazwano erą wiktoriańską.
-
W Kolonii urodził się Jacques Offenbach, francuski kompozytor, dyrygent, twórca operetek; autor opery „Opowieści Hoffmanna”.
-
W Warszawie uroczyście ogłoszono powstanie Królestwa Polskiego.
-
Zmarł Franciszek Ksawery Dmochowski, poeta, publicysta; w czasie Powstania Kościuszkowskiego kierownik Wydziału Insurekcji w Radzie Najwyższej Narodowej; współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
-
W Surochowie koło Przemyśla urodził się Aleksander Fredro, komediopisarz, poeta i pamiętnikarz, autor m.in. „Zemsty” i „Ślubów panieńskich”.
-
Dymitriady: na Kremlu zwolennicy wspieranego przez polską szlachtę Dymitra Samozwańca zamordowali obalonego kilka dni wcześniej cara Rosji Fiodora II i jego matkę Marię Skuratową-Bielską.
-
W więzieniu na zamku Gripsholm w Szwecji urodził się przyszły król Polski Zygmunt III Waza – syn Katarzyny Jagiellonki i księcia Jana Wazy.