> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

1 stycznia

  • Ryszarda Hanin. Fot. PAP/CAF

    W Świdrze pod Warszawą zmarła Ryszarda Hanin, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Zapamiętaj imię swoje”, „Jeszcze tylko ten las”, „Noce i dnie” oraz serialu „Polskie drogi”.

  • Teresa Torańska. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Wołkowysku urodziła się Teresa Torańska, dziennikarka i pisarka, współpracowniczka tygodnika „Kultura” oraz „Kultury” paryskiej. Autorka wielu wywiadów, m.in. z komunistycznymi działaczami, przeprowadzonymi podczas stanu wojennego.

  • W Radomsku zmarł Janusz Łęski, reżyser i scenarzysta, twórca popularnych filmów oraz seriali dla dzieci i młodzieży, m.in. „Rodziny Leśniewskich”, „Na przełaj”, „Sobie król”, „Na tropach Bartka”, „Urwisy z Doliny Młynów”, „Przygrywka” i „Janka”.

  • Weszła w życie ustawa powołująca Wojska Obrony Terytorialnej.

  • W Warszawie zmarł Bogdan Tuszyński, dziennikarz sportowy, sprawozdawca radiowy i telewizyjny, historyk prasy i sportu.

  • W Krakowie zmarł Henryk Halkowski, historyk, dziennikarz, znawca i popularyzator historii krakowskich Żydów.

  • Bułgaria i Rumunia weszły w skład Unii Europejskiej.

  • Banknoty i monety euro. 12.2001. Fot. PAP/EPA

    W części państw Unii Europejskiej wprowadzono do obiegu wspólną walutę – euro.

  • Drukowanie nowych map podziału administracyjnego Polski. 08.1998. Fot. PAP/T. Gzell

    Weszła w życie reforma administracyjna państwa, rozpoczęto także wdrażanie reformy ochrony zdrowia i reformy emerytalnej.

  • Stanisław Hadyna. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Krakowie zmarł Stanisław Hadyna, kompozytor, dyrygent, pisarz, założyciel i wieloletni kierownik Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”.

  • Przeprowadzono denominację złotego; 10 tys. starych złotych zastąpił jeden nowy złoty; zarówno stare jak i nowe złote obowiązywały jeszcze przez dwa lata, do końca 1996 r.

  • Powstała Światowa Organizacja Handlu (WTO).

  • Austria, Finlandia i Szwecja stały się członkami Unii Europejskiej.

  • Premier Republiki Czeskiej Vaclav Klaus. Fot. PAP/J. Mazur

    Zgodnie z ustawą Zgromadzenia Federalnego o likwidacji państwa czechosłowackiego powstały dwa odrębne państwa: Republika Czeska i Republika Słowacka.

  • Wprowadzono pełną unię celną w ramach Wspólnoty Europejskiej.

  • Ada Rusowicz z zespołem Niebiesko-Czarni. Fot. PAP/CAF/H. Rosiak

    W Poznaniu zmarła Ada Rusowicz, piosenkarka, wokalistka zespołu Niebiesko-Czarni.

  • Pierwszy dzień sprzedaży benzyny podczas stanu wojennego. 1 II 1982 r. Fot. PAP/CAF/M. Broniarek

    Zniesiono kartki na benzynę, asygnaty na samochody i reglamentację węgla dla odbiorców indywidualnych.

  • Władze PRL ostatecznie zakończyły zagłuszanie Radia Wolna Europa.

  • Prof. Kazimierz Michałowski. Fot. PAP/J. Morek; J. Rosikoń

    W Warszawie zmarł prof. Kazimierz Michałowski, archeolog, egiptolog, historyk sztuki; w 1937 roku został kierownikiem pierwszej polskiej ekspedycji badawczej w Egipcie; dzięki wykopaliskom jego zespołu powstała galeria sztuki egipskiej w Muzeum Narodowym w Warszawie; twórca szkoły archeologii śródziemnomorskiej na UW.

  • Bolesław Piasecki. Fot. PAP/D. Gładysz

    W Warszawie zmarł Bolesław Piasecki, w latach trzydziestych jeden z przywódców Obozu Narodowo-Radykalnego, twórca ONR-Falanga. W czasie wojny komendant Konfederacji Narodu (1941–1944). Po aresztowaniu przez NKWD rozpoczął współpracę z władzami komunistycznymi. Przewodniczący Stowarzyszenia „PAX”, członek Rady Państwa (1971–1979).

  • Vaclav Havel. Fot. PAP/EPA

    W Czechosłowacji ogłoszona została „Karta 77” – deklaracja w obronie praw człowieka skierowana do władz komunistycznych. Pierwszymi rzecznikami Karty byli Jan Patočka, Václav Havel oraz Jiři Hajek.

  • Realizacja w tatrzańskiej scenerii, w okolicach Zakopanego, filmu baletowego, krótkometrażowego pt. Krzesany, w wykonaniu artystów Polskiego Teatru Tańca - Baletu Poznańskiego Conrada Drzewieckiego, do muzyki Wojciecha Kilara. Produkcja: Centralna Wytwórnia Programów i Filmów Telewizyjnych Poltel. 1979 r. Fot. PAP/Z. Staszyszyn

    Postała Centralna Wytwórnia Filmów i Programów Telewizyjnych „Poltel”.

  • Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystąpiły do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.

  • W Polsce wprowadzono system kodów pocztowych.

  • Kolejka na ul. Koszykowej przed kioskiem RUCHu (Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa-Książka-Ruch). Warszawa, 11.1984. Fot. PAP/J. Morek

    W wyniku połączenia Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa”, wydawnictwa Książka i Wiedza oraz Przedsiębiorstwa Upowszechniania Prasy i Książki „Ruch” powstał koncern RSW „Prasa-Książka-Ruch”.

  • Wyjazd harcerzy na wakacje do NRD: odjazd z dworca kolejowego Warszawa Gdańska. Warszawa, 07.1984. Fot. PAP/T. Prażmowski

    Weszło w życie porozumienie o otwarciu granic pomiędzy PRL a NRD dla bezwizowego i bezpaszportowego ruchu turystycznego.

  • Realizacja produkcji zespołu filmowego X pt. „Przesłuchanie” w reżyserii Ryszarda Bugajskiego. Warszawa, 12.1981. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Powstały zespoły filmowe: Panorama, Pryzmat, Silesia, X.

  • Scena z filmu "Małżenstwo z rozsądku". Fot. PAP/CAF

    Premiera filmu „Małżeństwo z rozsądku” w reżyserii Stanisława Barei.

  • Wszedł w życie Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

  • Powstało Studio Miniatur Filmowych.

  • Ewa Kasprzyk. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Stargardzie Szczecińskim urodziła się Ewa Kasprzyk, aktorka, przez wiele lat związana z Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, a od 2000 r. z Teatrem Kwadrat w Warszawie; znana m.in. z filmów „Dziewczęta z Nowolipek” i „Kogel-mogel” oraz serialu „Złotopolscy”.

  • W Tuszynie powstało Studio Filmów Lalkowych, późniejsze Studio Filmowe Se-Ma-For.

  • Ludomir Różycki. Fot. PAP/CAF/W. Kondracki

    W Katowicach zmarł Ludomir Różycki, kompozytor, dyrygent, pedagog.

  • Zenon Plech. Fot. PAP/CAF/Gill

    W Zwierzynie w woj. lubuskim urodził się Zenon Plech, żużlowiec, srebrny i brązowy medalista indywidualnych mistrzostw świata.

  • Powołano Centralny Urząd Kinematografii.

  • Bożena Adamek. Fot. PAP/I. Jarosińska

    W Zaklikowie urodziła się Bożena Adamek, aktorka.

  • W Warszawie urodził się Andrzej Kurek, fizyk, dziennikarz telewizyjny, popularyzator nauki, współautor telewizyjnego programu „Sonda”.

  • W życie weszło porozumienie o utworzeniu w Niemczech amerykańsko-brytyjskiej strefy okupacyjnej tzw. Bizonii.

  • Wszedł w życie dekret Krajowej Rady Narodowej z 25 września 1945 r. o nowym prawie małżeńskim.

  • W Warszawie urodził się Zdzisław Ambroziak, siatkarz, dziennikarz sportowy.

  • Michał Rola-Żymierski. Fot. PAP/CAF/J. Baranowski

    Dekretem Krajowej Rady Narodowej utworzono Armię Ludową, jej dowódcą mianowany został Michał Żymierski.

  • Wojciech Wójcik. Fot. PAP/J. Turczyk

    W Warszawie urodził się Wojciech Wójcik, reżyser, autor filmów „Karate po polsku”, „Trójkąt Bermudzki” oraz seriali „Ekstradycja” i „Sfora”.

  • Alan Starski. Fot. PAP/P. Kopczyński

    W Warszawie urodził się Allan Starski, scenograf filmowy; w 1993 r. wraz ze scenografką Ewą Braun został laureatem Oscara za scenografię do filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga.

  • W Trembowli urodziła się Joanna Jędryka, aktorka filmowa.

  • W Malicach urodził się Józef Skwark, aktor teatralny, odtwórca roli Adama Cisowskiego w ekranizacji powieści Kornela Makuszyńskiego „Szatan z VIII klasy” w reżyserii Marii Kaniewskiej (1960).

  • Premiera filmu Józefa Lejtesa „Kościuszko pod Racławicami”.

  • Janusz Michałowski. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Augustowie urodził się Janusz Michałowski, aktor, wystąpił m.in. w serialach „Mistrz i Małgorzata” oraz „Boża podszewka”.

  • W Płocku urodził się Adam Wiśniewski-Snerg, pisarz science fiction, pierwowzór postaci Sneera w powieści „Limes Inferior” Janusza A. Zajdla.

  • W Międzyrzecu Podlaskim urodził się Mieczysław Kalenik, aktor, znany m.in. z roli Zbyszka z Bogdańca w filmie „Krzyżacy” Aleksandra Forda.

  • W Lublinie urodził się Henryk Kukier, bokser, trzykrotny olimpijczyk, mistrz Europy z 1953 roku.

  • Zbigniew Nienacki. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    W Łodzi urodził się Zbigniew Nienacki (właśc. Nowicki), pisarz, dziennikarz, autor m.in. cyklu powieści przygodowych o Panu Samochodziku.

  • W Wolnym Mieście Gdańsk otwarty został Polski Urząd Pocztowy; we wrześniu 1939 r. był bohatersko broniony przed atakiem Niemców.

  • Andrzej Hiolski. Fot. PAP/J. Morek

    We Lwowie urodził się Andrzej Hiolski, śpiewak operowy, baryton.

  • Marek Edelman. Fot. PAP/CAF

    W Homlu w rodzinie żydowskiej związanej z Bundem urodził się Marek Edelman, ostatni przywódca Powstania w Getcie Warszawskim, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie kardiolog, opozycjonista, działacz Komitetu Obrony Robotników.; dokładna data urodzin nie jest znana, przyjęto, że przyszedł na świat 1 stycznia 1922 r.

  • W Kamionce pod Ropczycami urodził się Wilhelm Mach, krytyk literacki, prozaik.

  • Urodziła się Iza Bieżuńska-Małowist, historyk.

  • Erwin Axer. Fot. PAP/CAF/P. Barącz

    W Wiedniu urodził się Erwin Axer, reżyser teatralny, eseista, pedagog; jeden z największych twórców powojennego teatru; wieloletni dyrektor warszawskiego Teatru Współczesnego.

  • We wsi Medyn koło Zbaraża urodził się Józef Światło, właściwie Izaak Fleischfarb, działacz komunistyczny, w latach 1951–1953 wicedyrektor X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego; w grudniu 1953 r. na terenie Berlina Zachodniego zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny; występował w cyklu audycji Radia Wolna Europa „Za kulisami partii i bezpieki”, demaskując stalinowski aparat władzy.

  • We Lwowie urodził się Marian Eile, dziennikarz, satyryk; twórca tygodnika „Przekrój” i jego redaktor naczelny (1945–1969).

  • Stepan Bandera. Źródło: Wikimedia Commons

    We wsi Uhrynów Stary niedaleko Kałusza urodził się Stepan Bandera, przywódca Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), współodpowiedzialny za zbrodnie dokonane przez Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na polskiej ludności na Wołyniu i w Galicji Wschodniej w latach 1943–1944.

  • Fotografia Sylwestera Brauna z Powstania Warszawskiego - Prudential trafiony niemieckim pociskiem. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie urodził się Sylwester Braun, żołnierz Armii Krajowej, fotograf Powstania Warszawskiego.

  • We Lwowie urodził się Stanisław Mazur, matematyk, współpracownik Stefana Banacha, jeden z twórców lwowskiej szkoły matematycznej.

  • W Waszyngtonie urodził się John Edgar Hoover, prawnik, w latach 1924–1972 dyrektor FBI – Federalnego Biura Śledczego.

  • Mieczysław Krawicz. Fot. NAC

    W Warszawie urodził się Mieczysław Krawicz, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, autor m.in. filmów „Jadzia” (1936) i „Jego wielka miłość” (1936).

  • Mieczysława Ćwiklińska. 1936 r. Fot. NAC

    W Lublinie urodziła się Mieczysława Ćwiklińska (z domu Trapszo), aktorka, śpiewaczka; wystąpiła m.in. w filmach „Czy Lucyna to dziewczyna?”, „Granica”, „Trędowata” i „Ulica graniczna”.

  • Dorota Kłuszyńska. Fot. NAC

    W Tarnowie urodziła się Dorota Kłuszyńska (z domu Pilcer) działaczka społeczna, feministka, członek Rady Naczelnej PPS i Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego.

  • Prezydent USA Abraham Lincoln. Źródło: Wikimedia Commons

    Proklamacja prezydenta USA Abrahama Lincolna o zniesieniu niewolnictwa.

  • W Paryżu urodził się Pierre de Coubertin, pomysłodawca i realizator idei nowożytnych igrzysk olimpijskich.

  • W Królestwie Polskim do obiegu wszedł pierwszy polski znaczek pocztowy – przedstawiał tarczę herbową z białym dwugłowym orłem na czerwonym tle i miał wartość 10 kopiejek.

  • Stanisław Moniuszko. Źródło: CBN Polona

    W wileńskim ratuszu odbyła się premiera dwuaktowej opery Stanisława Moniuszki „Halka”. Dziesięć lat później, w Teatrze Wielkim, w Warszawie odbyła się premiera tej samej opery w znanej do dziś wersji czteroaktowej.

  • W Królestwie Polskim rubel równy 100 kopiejkom stał się obowiązującą jednostką walutową, zastępując złotego polskiego równego 30 groszom.

  • W Czerniawce Małej w powiecie berdyczowskim urodził się Zygmunt Padlewski, działacz niepodległościowy, członek Komitetu Centralnego Narodowego i stronnictwa „czerwonych”, naczelnik Warszawy w Powstaniu Styczniowym.

  • Pierwszy numer „Kurjera Warszawskiego”. Źródło: CBN Polona

    Ukazało się pierwsze wydanie „Kurjera Warszawskiego”, gazety codziennej ukazującej się do 1939 roku.

  • Andrzej Towiański - obraz Walentego Wańkowicza. Źródło: Wikimedia Commons

    W Antoszwińciach na Wileńszczyźnie urodził się Andrzej Towiański, filozof, reprezentant mesjanizmu polskiego, założyciel sekty religijnej, nazywanej Kołem Sprawy Bożej.

  • W Warszawie ukazało się pierwsze wydanie czasopisma informacyjnego „Gazeta Narodowa i Obca”, wydawanego z inicjatywy przedstawicieli obozu reformatorskiego Sejmu Wielkiego.

  • W Warszawie zmarł Jan Jerzy Plersch, rzeźbiarz, autor prac m.in. na Zamku Królewskim w Warszawie, w pałacu w Wilanowie oraz w Ogrodzie Saskim.

  • Zygmunt I Stary - poczet królów i książąt polskich Jana Matejki. Fot. PAP/Reprodukcja

    W Kozienicach urodził się przyszły król Polski Zygmunt I Stary, panujący w latach 1506–1548.